Whiplash Yaralanmaları (kamçı Yaralanmaları)

WHİPLASH YARALANMALARI ( KAMÇI YARALANMALARI )





Motorlu taşıt kazaları esnasında, önden yada arkadan çarpmalar sonucu, baş ve boyun ani olarak öne veya arkaya hareket eder Ani fren yapmalarda da bu durumlar olabilir Ciddi yaralanma ile sonuçlanmayan trafik kazalarının en az %20 sinde kazadan sonra boyun, omuzlar, kollar ve başa yayılan ağrılar olur Bu insanların yaraları bir şekilde iyileşirken, önemli bir kısmı daha sonra ciddi ağrılı durumlarla karşılaşırlar Hatta bazı durumlarda olay ciddi sakatlıklarla bile sonuçlanabilir



Belirtileri ve bulguları nelerdir?


Whiplash yaralanmaları ile karşılaşan hastalarda yaralanmadan birkaç gün sonra aşağıdaki semptomlardan bazıları görülür
Boyun ağrısı ve tutukluğu
Baş ağrıları
Omuzlar ve omuz kürekleri arasında ağrı
Bel ağrısı
Kol ve/veya ellerde uyuşma
Baş dönmesi
Kulak çınlaması ve bulanık görme
Konsantrasyon ve hafıza problemleri
Sinirlilik, uyku bozuklukları, yorgunluk

Teşhis ve tedavi


Whiplash yaralanmasının nasıl olduğunu anlamak oldukça kolaydır Ancak yaralanmanın seviyesini ve derecesini tesbit etmek zor olabilir Bu tip yaralanmalardan etkilenen diskler, bağlar ve kaslar düz röntgen filmlerinde görülemezler Normal röntgen, kırık ve instabilite olup olmadığını görmek için gereklidir Bilgisayarlı tomografi veya MR çoğu hastada gereklidir Kazadan hemen sonra boyun yumuşak bir korse ile korselenir İlk 24 saatte soğuk uygulama yapılır Bir iki gün içinde aktif hareketlere izin verilir (nazikçe) Boyun egzersiz eğitimi verilir Hasta işine olabildiğince erken dönmesi için cesaretlendirilmelidir Boyun koruma prensipleri eğitimi verilmelidir Ultrason, TENS, traksiyon, masaj, soğuk ve sıcak uygulamalar gibi fizik tedavi metodları kullanılmaladır Bu tedaviler hastaların %75 inde birkaç ay içinde iyileşme sağlar Hastanın uzun dönem rehabilitasyonunda izometrik boyun egzersizleri yapılır Bazı hastalarda cerrahi tedavi metodları gerekebilir (füzyon, laminektomi, diskektomi vs gibi)

BOYUN VE OMUZ KORUMA PRENSİPLERİ





Çenenizi (yukarı değil) bükük ve boynunuzu arkaya çekik tutun İyi bir boyun sağlığı iyi bir duruşla mümkündür Kol destekleri olan sert sandalye kullanın Gevşemeyin; bütün omurganız sandalye arkalığına dayanacak şekilde dik olsun Sandalye kollarını kollarınıza destek olarak kullanırsanız, ileri eğilme sebebiyle boynunuzda olacak lüzumsuz zorlanmayı önlemeye yardımcı olur Çenenizi ileri doğru uzatarak çok dikkatlice bir yere bakmayın



Ayakta durmak

Çenenizi ( yukarı değil) bükük ve boynunuzu arkaya çekik tutun Keza belinizin düz durmasına çalışın Dizlerinizi bükmeden öne doğru eğilmeyin; bu, boyun ve omuzlarınızın arkaya çekik ve dik tutabilmenizi kolaylaştıracaktır

Yatmak



Yüzüstü yatmayın Yan yatarak uyumanız daha iyidir Baş ve boynunuza yastığın yardımıyla normal bir duruş sağlayın, ve kollarınızı aşağıda tutun Eğer sırt üstü yatmak istiyorsanız yastığınızı baş ve boynunuzun altına gelecek şekilde koyun Yastık baş ve boynunuzu nötür bir durumda desteklemelidir Boynunuzun gergin durmasından kaçının

Yatak altına tahta konması veya sert ortopedik yatak kullanılması daha uygundur Yumuşak yastığı boynunuzun altına uydurmaya çalışmak yerine, normal yastık da kullanabilirsiniz Oturduğunuz yerde uyumak boyun için oldukça zararlıdır

Yatarken televizyon seyretmek ve kitap okumak boyun kaslarınızı zorlar Yatarken kollarınızı başınızın altına koymak yada kollarınızı baş hizasında tutmak zararlıdır Kollarınızı eşinizin başı altına koymayın

İstirahat halinde

Televizyon seyretmek için bir sedire uzanmayın Sert bir koltuk veya sandalye kullanın Okurken başınızı desteklemek için yumuşak kuş tüyü yastık kullanmayın

Araba kullanırken

Arabada yüksek oturun Koltuğunuz ( tercihen sert) direksiyonun üzerinden bakmak için gerilme ve eğilmenizi gerektirmeyecek şekilde ne çok alçak ne de çok geride olmalıdır Destek için poliüretan bir sırt yastığı faydalı olabilir; yastık 1-2cm kalınlığında, sırtınız genişliğinde ve omuzlarınızın hizasına kadar olmalıdır Aynaları iyi ayarlayın Boyun ağrısı olanlar geri giderken boyunlarıyla değil belleriyle dönmelidir Gereksiz yere camları açmayın, alacağınız rüzgar boyun tutulmasına yol açabilir





Uzun yolculuklarda boyunluk kullanılması oldukça yararlıdır Uzun yolculuklarda 3-4 saatte bir ara vererek boyun, sırt ve bel kaslarınızı esnetin




Dizlerinizi bükün ve kaldırma için bacak kaslarınızı kullanın Ani hareketlerden kaçının Ağırlığı gövdenize yakın tutun ve hiçbir şeyi baş hizasından yukarı kaldırmaya çalışmayın Başınız hizasından yüksekçe bir rafa uzanmanız gerekliyse bir iskemleye çıkın Uzun süre uzanma veya yukarı bakmaktan kaçının

Çalışırken

Aşırı çalışmayın Eğer bütün gün masada çalışıyorsanız; fırsat bulunca kalkıp dolaşın İş arası dinlenmelerde egzersizlerinizi bir iki defa yapmanız faydalı olabilir Çalışma materyaline çok yakın olmak boyun kaslarını zorlar Uzun süreli klavyeli cihaz kullananlarda boyun ağrısına daha sık rastlanır Şayet buna mecbursanız egzersizlerinize daha çok dikkat edin, cihaz karşısındaki duruşunuz boynunuzu en az zorlayacak pozisyonda olsun

Dikkat edilecek diğer noktalar

• Uygun olmayan sütyenler özellikle iri göğüslü hanımlarda boyun, sırt ve omuz ağrılarına sebep olabilir
• Dişleri sıkarak yatmak ( diş gıcırdatması) boyun kaslarında spazma yol açar, sonuçta boyun ağrıları ve çiğneme kaslarında ağrı olur
• Telefonla konuşurken telefonun boyunla omuz arasına sıkıştırılması boyun kaslarına zarar verebilir

Bel ağrıları ve boyun ağrıları birbirlerini oldukça etkileyen hastalıklardır Bu nedenle boynu ağrıyanlar aynı zamanda bellerine, beli ağrıyanlarda boyunlarına dikkat etmelidirler

• Çalışırken çalışma masasına dayanmayın
• Işıklandırması iyi ayarlanmamış ortamlarda çalışmak boyun ve sırt kaslarınızı zorlayabilir
• Çok uzak yada yakın mesafeden televizyon seyretmeyin
• Özellikle saçları uzun olanlar iyice kurutmadan dışarı çıkarlarsa boyun kaslarında spazm olur Bu nedenle saçlar yıkandıktan sonra mutlaka kurutulmalıdır
• Görme bozuklukları, objelerin görülmesi için çok daha fazla dikkat göstermenizi gerektirir Bu durum boyun kaslarını yorarak boyun ve omuz ağrılarına zemin hazırlar Bu nedenle görme bozuklukları zamanında tedavi edilmelidir
• Ellerinizi omuz hizasından yüksek yada çok alçak seviyelerde kullanmanız boyun bölgesini zorlar Bu nedenle öğretmenlerde, duvar ve tavan işçilerinde boyun ağrısı sık görülür
• Eğer öğretmenseniz tahtaya kazı yazarken omuz hizasından üst seviyeye ve çok aşağı seviyelere yazı yazmayın
• Perde takmak gibi çok nadir yapılan uygun olmayan aktivitelerde bile boyun fıtığına ve diğer boyun ağrılarına yakalanabilirsiniz Üzerine çıktığınız platformu yükselterek bu riski en aza indirin yada boyun probleminiz varsa en iyisi hiç yapmayın, daha uygun birilerinden yardım isteyin
• Uykusuzluk, çok çalışma, sinirsel gerginlik, işinden memnun olmama, takdir edilmeme gibi durumlar boyun kaslarında gerginlik yaparak disklerin beslenmesini bozabilir