Pirinç Sapının Ekonomik Değeri

Pirinç Sapının Ekonomik Değeri





Pirinç dünyada en fazla ekimi yapılan bitkilerden biri Dünyada 540 milyon ton pirinç üretiliyor Bu üretimin büyük kısmı nüfusubüyük olan Hindistan ve Çin gibi ülkelerde gerçekleşiyor Örneğin Hindistan’da 78 milyon ton civarında pirinç üretiliyor Yani nüfusu kalabalık olan ülkelerdeki beslenme sorunlarına karşı en uygun çözümlerden biri pirinç Ama pirincin başka yararları da var Pirinç atıkları pek çok alanda kullanılıyor

Pirinç tanesinin dışına saran kabuk tabakası yenmediği için, büyük üretimden dolayıişleme sürecinde (özelliklede öğütme işlemi sırasında) büyük miktarda pirinç sapı atığı
oluşmakta Örneğin yalnızca Malezya’da yılda 3,6 milyon ton pirinç sapı elde edilmekte
Yakın zamanlara bu büyük miktarda oluşan pirinç sapı atıkları değerlendirilmemekteydi
Yaygın olarak uygulanan işlem, açık yerlerde yakarak imha etmekti Yalnızca bir kısmı
çiftliklerde hayvan yemi olarak ve endüstriyel yakıt olarak kullanılmıştı Japonya’da bile
şu anda geri dönüşüm oranı % 10 civarında Atık olması ve büyük miktarda oluşması
sebebiyle de pirinç saplarının 40 kg’mı 1 dolarcivarında, yani oldukça düşük bir fiyat;
ama şimdilik olduğunu da hemen belirtmek gerekiyor Çünkü pirinç saplarının kullanım
alanlarına her gün bir yenisi ekleniyor Bu konuda önemli çalışmalar var

Peki, pirinç sapının içinde ne var? Kimyasal bileşimine bakıldığında % 30 civarlarında
selüloz, % 20 civarlarında hemiselüloz ve lignin %10 a yakın su ve % 15’lik bir oranda da
mineral külü bulundurmakta Bu mineral külündeyse % 95 e yakın silika ve diğer metal
oksitler bulunmakta Yüzey alanı 270 m2/ g değerine yakın ki bu da yüksek bir değer olarak kabul ediliyor Pirinç kabukları değirmende öğütüldükten sonra çok yüksek
olmayan sıcaklıklarda yakılmış ve beyaz bir kül bulunmuş Bu beyaz külde de % 80’den
daha yüksek oranda silika (SiO2) ve metalik safsızlıklar bulunmuş Bu yüzden silika kaynağı olarak kullanılabilir Pirinç kabukları yakıldığında oluşan küller gelişmiş cam seramik malzemelerinin sentezlenmesinde de kullanılmış Bu amaçla çevre dostu olan ve özellikle düşük maliyetli lityum alüminyum silikat tozları üretilmiş Bu tozların önemiyse termal şoklara karşı ve kimyasallara karşı oldukça dayanıklı olmasında Bu özelliğinden dolayı çok yüksek sıcaklığa kadar çıkabilen fırınlarda ve gaz türbinlerinden ısı değiştirici olarak kullanılmış Ayrıca optikçe kararlı platformlarla, teleskoplarda, kolayca erimeyen malzemelerin üretiminde ve jiroskoplarda da bu alüminyum silikat cam seramiklerin kullanım alanı var

Diğer bir kullanım alanı da termik santraller Kömür önemli bir enerji kaynağı olması
na karşın kullanımında bazı önemli sorunlarla da karşılaşılmakta Çevreye salınan
SiO2 gibi kirleticilerin emisyonları kömür yakılması sonucu ortaya çıkan en önemli sorunlardan biri SiO2’ in emisyonunu azaltmak için en uygun yol, kömür kullanan fabrikalara baca gazı desülfürizasyon teknolojisinin kurulması SiO2 yakalanma işleminde
kullanılan tutucu maddenin yüzey alanı değerlerinin büyük bir önemi olduğuna inanılmakta Desülfürizasyon aktivitesi yüksek yüzey alanıyla orantılı olduğu gösterilmiş
bazı çalışmalarda Ayrıca malzemenin silika içeriğinin SiO2 absorpsiyon aktivitesiyle ilişkili olduğunu ortaya koyan çalışmalar var Pirinç küllerinin yüksek silika içeriğinden dolayı
desülfürizasyon işlemi için alternatif bir kaynak olabileceği düşünülmekte

Zirai işlemler sırasında oluşan bu tür yan ürünler aktif karbon üretimi için hammadde olarak da kullanılabilir Pirinç sapından yola çıkarak aktif karbon üretildiğindeyse suyun saflaştırılma işlemlerinde ya da atık su muamelelerinde tutucu (adsorbent) olarak
kullanılmakta Ayrıca birçok metal ve boyar madde için iyi bir tutucu özelliği var Bazı yapılan çalışmalarda pirinç saplarından yapılan aktif karbonla yapılan tutulma işleminin
ticari olarak bulunan aktif karbonla karşılaştırıldığında daha iyi tutma kapasitesinin
olduğu gözlenmiş Piroliz organik bileşenin oksijensiz ortamda ya da çok düşük bir oksijen varlığında ısı vasıtasıyla bozunmaya uğratılması işlemi Bu yöntem çok uzun yıllar biyokütlelerden kömür elde etmek için kullanılmış Pirinç saplarının pirolizi sonucunda oluşan ürünün katı yakıt olarak kullanılabileceği ortaya konmuş durumda Bu ürün bir tür
biokütle enerji kaynağı olarak düşünülmekte Polistiren kullanarak pirinç saplarıyla
plastik kompozitler yapılmış Üretilen pirinç sapı plastik kompozitinin yüksek bükülgenlik
gücü ve oldukça iyi su direnci olduğu görülmüş

Bu özelliğinden dolayı çeşitli yapı malzemelerinde kullanılabileceği düşünülmekte Özellikle de çatıdaki kerestelerin kaplanmasında ve iç duvar malzemesi olarak Pirinç saplarının içinde bulunan organik maddelerin yakılması sonucu yüksek yüzey alanına sahip gözenekli bir SiO2 yapı kalır Bu pirinç sapında bulunan SiO2’in organik materyallerle 1100-1400 oC gibi yüksek sıcaklıklarda reaksiyonu sonucu SiC üretilmekte Görüldüğü gibi gelecekteki beslenme sorunlarına karşı insanoğlunun en büyük kozlarından biri olan pirinç, üretimi yapıldıktan sonra ardında bıraktıklarıyla da insanoğlunun yararına çalışacağı günleri bekliyorUmutsa insanlarda Doğayla uyum içerisinde çalışması gereken, yok etmek yerine doğayla uyumlu bir yol bularak öncü olması gereken insanda Gelecekte atık diye bir şeyin kalmadığı günleri yaşamak en büyük dileğimiz Sonuç olarak böylesine büyük miktarda oluşan bu atığın yakılmak yerine ticari değeri olan uygulamalarının olması çok önemli Ülkemizde de bu tür uygulamaların yaygınlaşması umuduyla