Plüton'

Plüton'a İlişkin Bilgiler

PLÜTON, Güneş'in çevresinde dolanan dokuz büyük gezegenden en uzakta olanıdır En son keşfedilen gezegen olan Plüton'u 1930'da ABD'li astronom Clyde Tombaugh ortaya çıkardı Ama bu keşiften daha önce ABD'li astronomlar Percival Lowell ve William H Pickering, Neptün gezegeninin hareketlerini dikkatle izleyerek, ondan da ötede bir başka gezegenin olması gerektiğini ileri sürmüşlerdi Bu varsayıma dayanan Tombaugh 1929'da, Arizona'daki Flagstaff'ta kurulu olan Percival Lowell Gözlemevi'nde, gökyüzünün bu yeni gezegenin bulunma olasılığı olan bölgesini fotoğraflar çekerek taramaya başladı

PLÜTON'A İLİŞKİN BİLGİLER

GÜNEŞ'TEN ORTALAMA UZAKLIK: 5,913 milyar km

YIL UZUNLUĞU: 248,5 Dünya yılı,

GÜN UZUNLUĞU: 6,39 Dünya günü

BİLİNEN UYDULARI: 1 (1978'de keşfedilen Kharon)

ÇAP: Plüton 3500 (?); km; Kharon 1800 km (?)

KÜTLE: Plüton ve Kharon birlikte 0,0025 (Dünya = 1) (Plüton'un kütlesi olasılıkla Kharon'unkinin 10 katıdır)

ÖZGÜL AĞIRLIK: 0,4-0,9 (su = 1)

ORTALAMA YÜZEY SICAKLIĞi: Güneş ışığı alan yanında -226°C ile -213°C arasında; karanlıkta kalan yanında yaklaşık -253°C

Birkaç gün arayla çekilmiş fotoğrafları dikkatle karşılaştıran Tombaugh, gezegenin arka plandaki "sabit" yıldızlara göre hareketini saptayarak Plüton'un varlığını belirledi
Plüton adını, Eski Yunan ve Roma mitolojisindeki yeraltı tanrısı Plüton'dan (Hades) alır Son derece soğuk ve ürkütücü, ama o denli de gizemli, uzak bir gezegendir Plüton' dan Güneş, uzayın öbür sayısız yıldızı arasında kalan parlakça bir yıldız olarak gözükür Yer'den bakıldığında ise Plüton soluk bir yıldıza benzer; en güçlü teleskoplarla bile Plüton'u net ve belirgin bir teker halinde görmek olanaksızdır

Plüton'un Güneş'e olan ortalama uzaklığı 6 milyar km kadardır Aslında Plüton, Güneş sisteminin, Güneş'e en uzak yörüngede dol? nan gezegenidir Ama Plüton'un elips biçimli yörüngesi öbür gezegenlerin yörüngesinden daha basıktır ve bu yüzden Güneş çevresindeki dolanımı sırasında Neptün'ün izlediği yörüngenin içinden geçer Saniyede ortalama 3 km kadar bir hızla yol alan Plüton, Güneş çevresindeki dolanımını 248 yıldan biraz daha uzun bir sürede tamamlar

Plüton çok soluk göründüğünden, astronomlar bu gezegenin oldukça küçük olduğuna inanmaktadırlar Gezegenin çapının yaklaşık 3500 km olduğu sanılmaktadır; yani Plüton ve Ay yaklaşık aynı büyüklüktedir Plüton'un yapısının hangi maddelerden oluştuğu tam olarak belirlenememiştir; ama pek çok astronom gezegenin donmuş metan gazından oluştuğunu düşünmektedir Gezegenin yoğunluğu ve kütlesi de tam olarak saptanamamıştır, ama yoğunluğunun suyunkinden az olduğu tahmin edilmektedir Bu kadar küçük ve soğuk (yaklaşık �213°C) bir gezegende atmosferin bulunması da çok küçük bir olasılıktır

1978'de ABD Deniz Kuvvetleri Gözlem-evi'nden James W Christy ve Robert S Harrington, Plüton'un çevresinde bir uydunun bulunduğunu saptadılar Gezegenin çevresindeki bir tam dolanımını 6,39 Dünya gününde tamamlayan bu uyduya, gene mitolojide ölüleri Styks Irmağı'ndan geçirerek Hades'e götüren sandalcı Kharon'un adı verildi Astronomlar Kharon'un çapının Plüton'un yarıçapından daha büyük olduğunu sanmaktadırlar

Güneş’e en uzak gezegen olan Plüton gezegeni aynı zamanda, güneş sisteminin en küçük ve hakkında en az bilgi bulunan gezegeni olma özelliklerini de taşımaktadır Plüton gezegeninin keşfi matematiksel hesaplamalara dayanmaktadır Uranüs’ün yörüngesindeki düzensizlikler hakkında yapılan araştırmalar sonucunda Neptün gezegeni bulunmuştur fakat yapılan hesaplar bu gezegenin tek başına Uranüs’ün yörüngesindeki düzensizlikleri açıklayamayacağı anlaşılmıştır


Daha da derinleştirilen araştırmalar Plüton gezegeninin varlığını kanıtlamıştır fakat gezegen ancak 1930 yılında Tombaugh tarafından gözlene bilinmiştir Neptün’ün yörüngesi ile kesişen yörüngesi nedeni ile güneş etrafındaki turunun küçük bir bölümünde Neptün gezegenin önüne geçerek onu güneşe en uzak gezegen yapar
Gezegenin boyutlarına göre çok büyük bir uydusu bulunmaktadır


1978 yılında keşfedilen ve Charon adı verilen bu uydunun büyüklüğü hemen hemen Plüton gezegenin kendisi kadardır bu nedenle gezegen ve uydusuna ikili gezegende denilmektedir Uydusunun bulunması ile birlikte kütlesi hakkında tahmin yapılma imkanı bulunan gezegenin kütlesi 00125 x 10 24 kg olarak belirlenmiştir Yaklaşık 50K° olan atmosferinde donmuş metan gazı bulunduğu tahmin edilmektedir