Epitel Doku

Epitel Doku

Hücreler arası madde yok denecek kadar azdır

2-Kan damarı içermez
3-Bölünme yeteneğine sahip hücrelerden oluşur
4-Hücreleri oldukça farklı görevler üstlenmiştir
5-Beslenme ve solunum bağ dokusu aracılığı ile yapılır
6-Hücrelerinde yaptıkları işe göre özelleşmeler görülür (Sil, Microvillus,
Salgı vb )

Kökeni : Epitel dokusunda ektoderm ,endoderm ve mezoderm orijinli olanların
bulunması ile diğer dokulardan ayrılır
1-Ektoderm Orijinli : Deri epidermisi , Kornea epiteli , Ter , Meme bezleri ve
Sinir sistemidir
2-Endoderm Orijinli : Sindirim kanalı epiteli , Karaciğer , Pankreas ve Mide
bezleridir
3-Mezoderm Orijinli : Böbrek , Erkek ve Dişi üreme kanalları epiteli , Kan ve
lenf damarları epitelidir

Organizmadaki Görevleri :
1) Emme (Absorbsiyon)
2) Salgılama (Sekreksiyon)
3) Taşıma (Transport)
4) Kasılma (Kontraksiyon)
5) Boşaltım
6) Koruma
7) Duyu

Epitel Dokunun Görevlerine Göre Çeşitleri :
1) Örtü epiteli
2) Salgı Epiteli
3) Duyu Epiteli
4) Kassel epitel



Örtü epiteli Sınıflandırılması ve Organizmada Bulunduğu Yerler
Tek Tabakalı Yassı Epitel : Difüzyon ve filtrasyonun olduğu yerlerde
görülür

Bunlar
Akciğerler Alvoler odalar , Kan damarlarının içi , Kılcal kan damarları ,
Bowman kapsülü , Henle kulpunun ince kanal bölgesidir



2-Tek Tabakalı Kulak Epitel : Örtü korumanın yanı sıra böbrek tubullerinde
salgılama ve emme işlevide görür Bunlar Tiroid , Ovaryumda , Tükürük bezi ,
Karaciğer ,ve pankreas salgı kanalları Omurgasızlarda deri bu epitelle örtülüdür

3-Tek Tabakalı Silindirik Epitel : Salgıların salınması ve besinlerin
emiliminde rol oynar Bunlar midenin kordiya bölgesinden anüse kadar sindirim
kanallarını döşerSil taşıyan silindirik hücreler, uterus , ouidukt , akciğer
bronşları , omuriliğin merkezi kanallarında bulunur İşlevi yüzeydeki sıvı ve
partiküllerin hareketini sağlamaktır

4-Yalancı Çok Katlı Epitel : Yapısında bulunduğu yere göre mukus
salgılayan hücrelerle , silli hücrelerde bulunur Salgıbezlerinin büyük
kanallarında , Paratroid bezde, erkek uretrasında bulunur Silli olanları trake
ve bronşlarda gözyaşı bezinde bulunurGörevi solunum kanallarına giren toz ve
mikroorganizmaları makusla yakalayıp sillerle dışarı itmektir

5-Çok Katlı Yassı Epitel : Koruma işlevi yürütür Ağız , Özefagus , Epislatis
, Vagina , Anüs , ve konjuktivada bulunur Deride bulunan (epidermis te)
keratin ize olurOmurgasızlarda üst deri tek katlı epitelden oluşurken
omurgalılarda çok katlıdır

Salgı Epiteli Sınıflandırılması ve organizmada Bulunduğu Yerler



Dokudan özelleşen salgı bezleri organizmada enzimlerle sindirimin gerçekleşmesi ,mukoz ile organlarda nemin ve kayganlığın sağlanması ,
hormonlarla yaşamsal olayların denetlenmesinde rol oynar Kurbağa ve
solucan derisindeki mukoza deride nemliliğin devamını böylece solunumu
olanaklı kılar

NOT : Eklem bacaklılarda epidermis kitin , CaCO3 ve Ca (PO4)2 katılımıyla sertleşir ve organizmanın dış iskeletini oluşturur

1-Dış Salgı Bezleri : Tükürük , ter , yağ , gözyaşı , böbrek ve sindirim kanalı
bezleri ,ürogenitel sistemin duvarlarındaki bezler örnektir
2-İç Salgı Bezleri : Hipofiz , epifiz , tiroit , paratroit , adrenal bez , timüs ,
eşey bezleri örnektir
3-Karma Bezler : Mide , pankreas örnektir

Dış Salgı Bezleri Çeşitleri ve Organizmada Bulunduğu Yerler



1-Tek hücreli bezler :
Solucan derisindeki solunum yollarında ve
sindirim kanalındaki goblet hücreleri (Mukus salgılayarak nemlilik ve kayganlık
sağlar)

Mukus Salgısının Organizmadaki Önemi :
a-Ağızda mekanik sindirimle oluşan partiküllerin yapışıp lokma haline gelmesi
b-Yüzeyin kayganlaşması
c-Yüzey neminin korunması
d-Sindirim kanalı iç yüzeyinin enzimatik etkilerden korunması
e-Solunum kanalında hava ile giden partiküllerin sillere yapışması
f-Solucan ve kurbağada deri solunumunun gerçekleştirilmesi



2- Çok Hücreli Bezler :

a-Basit Tubuler Bezler : Ter bezleri , mide bezleri , uterus bezleri
b-Bileşik Tubuler Bezleri : Tükürük bezi , erkeklerde Cowper bezi , dişilerde
Bartholini bezleri
c-Basit Alvoler Bezler : Memelilerde görülmez kurbağa derisinde bulunur
d-Bileşik Alvoler Bezleri : Derinin yağ bezleri , prostat ve meme bezleri
e-Bileşik Tubuler Alvoler Bezler : Tükürük bezleri , yutak ve özefagus bezleri , pankreas , süt bezleri , prostat

Duyu Epiteli ve organizmada bulunduğu yerler : İç kulakta korti organında ,
burunda , dilde , gözde bulunur



NOT : Deri ile alınan duyular epitel kökenli hücreler değil özelleşmiş sinir
sonlarıyla alınır

c-Kessel Epitel ve organizmada bulunduğu yerler :
Tükürük , ter , gözyaşı ve meme bezlerinin etrafında yıldız şeklinde kasılabilme
yeteneği olan miyoepitel hücrelerdir Salgı bezlerinin salgılarının
boşaltılmasında rol oynar

Bağ Dokusu

1-Mezodermden meydana gelir
2-Hücre ve hücreler arası maddeden oluşur
3- Bol miktarda kan damarı ve sinirler içerir
4-Hücreler arası madde difüzyona elverişlidir
5-Yapısında esas doku hücreleri ve kan dokusun ait olan hücreler bulunur
6-Vücudun her noktasında bulunur
7-Esas hücrelerinin gerektiğinde bölünme yeteneği vardır (Fibroblast)
8-Hücreleri gerekirse diğer doku hücreleri haline dönüşebilir ( Kıkırdak, kan,
Kemik gibi)



Bağ dokusu hücreler ve hücreler arası maddede meydana gelir Hücreler arası
madde şekilli ve şekilsiz elemanlar olarak iki tiptir ve fibroblastlar tarafından
oluşturulur

a-Hücreleri :
1-Fibroblastlar : Bağ dokusu ara maddesinin şekilli ve şekilsiz elemanlarını
üretirBölünme yeteneği vardır Gerekirse diğer doku hücreleri haline dönüşebilir
2-Makrofag : Mikroorganizma , işlevsiz proteinler , kimyasal maddeler , yabancı
cisimler , ölü hücre ve kanserli hücreleri fagositozla yok ederek vücudun
savunmasında rol oynar
3-Plazmasitler : Antikorlar meydana getirerek vücudun Hücresel olarak
mikroorganizma ve yabancı proteinlere (Antijen) karşı korurlar
4-Liposit : Yağ depolayan hücrelerdir
5-Mastosit : Heparin salgılayarak bağ dokusu ara maddesinin katılaşmasını
önlerBöylece ara maddenin difüzyona elverişli halde tutar
F-Melanosit (Pigment Hücreleri) : Melanin pigmenti biriktirerek deri ve gözün
UVışınlara karşı korunmasında rol oynar


NOT : Fibroblastlar ihtiyaç halinde diğer hücreler haline dönüşebilirler
Örn: Osteositler

b-Ara Madde :

1-Kollejen Lifleri : Gerilme ve çekilmelere dayanıklıdır Tendonlarda , beyin zarı
2-Elastik Lifler : Uzayıp kısalabilirler Alvoler oda ve kan damarları
3-Retiküler (ağsı) lifler : Dalak , lenf düğümleri , karaciğer , kan damarları ,

Bağ Dokusunun Görevleri :

1-Doku ve organları birbirine bağlar
2-Doku ve organlara şekil ve direnç kazandırır
3-Dokuları onarır ve doku kayıplarını tamir eder
4-Vücudun savunmasında Görev alır
5-Kan damarı içermeyen (epitel , kıkırdak ) dokuların beslenmesini sağlar