Prokaryot Canlılar

Prokaryot Canlılar

Prokaryotik canlılar Monera Alemi'ni oluşturur Bakteriler ve Mavi-Yeşil Algler Monera Alemi içinde incelenir Bu grup canlılar bir hücrelidir ve çekirdekleri zarla çevrili değildir Çekirdeği oluşturan DNA ve RNA sitoplazmada dağınık olarak bulunur


Virüsler




Her virüs DNA ya da RNA'dan oluşan; tek çeşit kalıtsal madde içerir Bu kalıtsal madde de protein kılıfla çevrilmiştirVirüsler bir konakçı içinde canlılık özelliği gösterirler İnorganik ortamda ise kristalleşirler Bu özelliğinden dolayı, virüslerin canlılığı halen tartışma konusudur



Şekil: 2 Genel Virüs Şeması


Bakteriler ;



Şekil 3 Bakteri Genel Şeması


Yeryüzünde hemen her yerde ve her ortamda yaşayabilen tek hücreli canlılardır Bakterilerin sitoplazmaları içinde zarlı herhangi bir organel (çekirdek, mitokondri, kloroplast, endoplazmik retikulum, golgi) bulunmaz Sitoplazmayı canlı bir zar çevirir Bu zarın dışında cansız sert bir çeper vardır Bazı bakterilerde hareket organeli olarak değişik sayıda kamçı bulunur Bakteri zarının sitoplazmaya doğru yaptığı uzantı ve katlanmalar sonucu mezozom oluşur Burada oksijenli solunum için gerekli olan enzimler bulunur Bazı bakterilerin sitoplazmasında serbest klorofil molekülü vardır Bakteriler çok sayıda ribozom içerirler Bu nedenle bakterilerin protein üretimleri çok hızlıdır


a) Bakterilerin Sınıflandırılması


Bakteriler şekillerine göre dört alt grupta incelenir;
Çubuk Şeklinde Olan Bakteriler (Basiller)
Tek veya birbirine yapışık olarak bulunurlar Tifo ve Tüberküloza neden olan bakteriler bu gruba girer
Yuvarlak Bakteriler (Kokküsler)
Tekli, ikili, üçlü, dörtlü ve üzüm salkımı şeklinde olabilirler Zatürre ve belsoğukluğu hastalığına bu grup bakteriler neden olur
Spiral Şekilli Bakteriler (Spiriller)
Burgu şeklinde kıvrımlara sahiptir Diş çürümesine bu grup bakteriler neden olur
Virgül şeklinde bakteriler (Vibriolar)


b) Bakterilerin Beslenmesi


Bakteriler beslenme şekillerine göre değişik isimler alırlar
Saprofit bakteriler; Bu grup bakteriler besinlerini ortamdan hazır olarak alırlar Nemli bölgelerde çürümüş olan bitki ve hayvan artıkları ya da ölüleri ile beslenirler
Parazit bakteriler; Besinlerini üzerinde ya da içinde yaşadıkları canlılardan alırlar Bu grup bakterilerin bazıları üzerinde yaşadığı canlıya zarar verir Bazıları ise mutualist olup üzerinde yaşadığı canlının beslenmesine yardım eder
Fotosentetik bakteriler; Sitoplazmalarında serbest klorofil taşıyan bakterilerdir Fotosentezle besin yaparlar
Kemosentetik bakteriler ; Bu grup bakteriler inorganik maddeleri oksitleyerek zehirsiz hale getirirler Bu oksitlenme sonucu oluşan enerji ile de CO2 indirgenir ve besin yapılır Oksitlenen maddeler azotlu ve kükürtlü maddelerdir
Kemosentez reaksiyonları ile zararlı maddeler zararsız hale getirilir Zararsız hale gelen bu maddeler bitkiler tarafından alınır ve kullanılır Açığa çıkan enerji bakteriler tarafından besin yapımında kullanılır

c) Bakterilerin Solunumları ;


Bakteriler solunum şekillerine göre üç grupta incelenir;
Anaerob bakteriler; Oksijensiz ortamda yaşarlar
Aerob bakteriler ; Sadece oksijenin bulunduğu ortamda yaşayan bakterilerdir Besinlerini parçalarken oksijen kullanırlar
Fakültatif (geçici aerob veya geçici anaerob) bakteriler ; Bu grup bakteriler esas olarak oksijensiz solunum yaparlar Fakat bulundukları ortama göre geçici aerob olabilirler Solunumu aerob olan bakteriler oksijensiz ortamda fermentasyon yapabilirler Bu durumdaki bakterilere "geçici anaerob" ya da "zorunlu anaerob" denir


d) Bakterilerin Boyanması ;


Gram boyası ile boyanan bakterilere Gram (+); Gram boyası ile boyanmayan bakterilere de Gram (-) bakteri denir


e) Bakterilerin Üremesi ;


Bakterilerde bölünme sporlanma ve konjugasyon ile üreme görülür


Bölünerek Çoğalma; Genel olarak bakteriler bu şekilde çoğalırlar Sitoplazmada bulunan genetik materyal iki katına çıkınca bakteri ikiye bölünerek sayısını arttırır
Sporla Çoğalma; Bakteriler uygun olmayan ortam koşullardan kendilerini korumak için etrafını endosporla çevirirler Olumsuz şartlar ortadan kalktığında endospor su alarak eski haline döner Bir bakteri hücresi bir tane spor üretir
Konjugasyon (Basit eşeyli üreme) ; Bu tür çoğalmada bakteri sayısı artmaz, fakat çeşitlilik artar




Şekil: 4 Bakterilerde Konjugasyonla Üreme


Genetik yapıları farklı iki bakteri yanyana gelerek birbirlerine sitoplazmik köprü ile bağlanır Bu bağ sayesinde bakterilerden biri diğerine genetik materyalinin bir kısmını aktarır Aktarımın tamamlanması ile bakteriler birbirinden ayrılır Ayrılan bakteriler özellikleri bakımından ilk iki bakteriden farklıdır