|  | Pekmezin Faydaları |  | 
|  04-16-2009 | #1 | 
| 
Şengül Şirin   |   Pekmezin FaydalarıPekmezin Faydaları PEKMEZ NEDİR? Pekmez üzüm, incir veya dutun ezilerek kaynatılması ile üretilen yoğun, tatlı bir şuruptur  Üzüm pekmezi için, ilk olarak taze veya kuru üzümden şıra elde edilmektedir  Tatlı pekmez elde edebilmek amacıyla şıranın asit miktarı, içinde kalsiyum karbonat bulunan (kül gibi) bir maddenin eklenmesi ile azaltılır  Durultma ve süzme işlemine tâbi tutulduktan sonra, şıra, alev üzerine konan açık kazanlarda pişirilir  Alev üzerinde, açık kazanda pişirme, şıradaki şekerin ısı tesiriyle karamelizasyonuna (şekerin yanmaya yakın bir kıvama gelmesi) sebep olduğundan, pekmezi sıcaklığı düşük olan vakumlu kazanlarda pişirme daha yaygın hâle gelmiştir   PEKMEZİN BESİN İÇERİĞİ Pekmez, yüksek şeker içeriği nedeniyle iyi bir karbonhidrat ve enerji kaynağıdır  Ayrıca, mineralleri yoğun olarak içermektedir  Pekmez özellikle günlük kalsiyum, demir, potasyum ve magnezyum gereksiniminin büyük bir kısmını karşılamaktadır  Mineral miktarının fazla ve emilim oranlarının yüksek olması nedeniyle hamile ve emziklilerin, tüberkilozlu hastaların, iyileşme dönemindeki kişilerin diyetinde yer alması önerilmektedir  Pekmezin çok iyi kaynak olduğu besin öğelerinden biri de kromdur  Dokuların krom içeriği hamilelikte, malnütrisyonda ve yaşla büyük ölçüde azalmaktadır  Krom, glikoz toleransa faktörünün yapısında bulunur  Ve insülün kullanımı ile glikoz metabolizmasını etkiler  Rafinasyon işlemi sonucunda gıdalardaki krom miktarının büyük ölçüde azaldığı göz önüne alınırsa pekmezdeki kromun önemi daha da belirginleşmektedir   PEKMEZ VE MİNERAL MADDELER Pekmezin diğer bir özelliği de birçok mineral madde ihtiva etmesidir  ‘Eser (iz) elementler’ olarak bilinen mineral maddelerin eksiklikleri durumunda bünyede çeşitli gelişme bozuklukları ortaya çıkmaktadır  Bunların en önemlilerinden biri, kanda oksijen taşınmasını sağlayan, hemoglobinin yapısında bulunan demir elementidir  (+2) değerli demir, insan kanında oksijen taşımada vazifeli molekül olan hemoglobinin yapımında kullanılmasının yanında, kemik iliğinde önemli bir düzenleyici faktör olarak da iş görür (Savunma hücreleri kemik iliğinden üretildiğinden, burada herhangi bir arıza varsa, bünye hastalıklara karşı savunmasız kalmaktadır)  Tablet hâlinde alınan (+3) değerli demirin, (+2) değerli demire çevrilebilmesi için vücutta ayrı bir işleme tâbi tutulması gerekir  C vitamini eksikliği gibi bazı durumlarda demirin bu dönüştürülme işlemi gerçekleşemez  Pekmezdeki demir ise, insan bünyesinin çok rahat bir şekilde kullanabildiği (+2) değerli demirdir  Ayrıca pekmez içinde bulunan ve indirgeyici tampon vazifesi gören asitler, demirin etrafını sararak (+2) değerli demir hâlinde muhafaza edilmesini sağlar  Sadece pekmezle beslenildiğinde bile günlük demir ihtiyacının % 35’i karşılanabilir  Çinko elementi, karbonhidrat ve protein metobolizmasında ve nükleik asit sentezinde önemli rollere sahip kılınmıştır  Çinko DNA’daki bilginin okunmasında vazifeli transkripsiyon faktörleri olan proteinlerin yapısına katılır  Uzun süren çinko eksikliğinde transkripsiyon faktörleri fonksiyon göremediğinden, çocukta cinsî bozukluk, yetersiz gelişme ve iştah azalması görülmektedir  Pekmez çinko bakımından zengindir  Fosfor; gençler, hamile ve emziren hanımlar için çok gerekli bir elementtir  Ayrıca fosforun kalsiyum ile yakın ilgisi ve kan hücrelerinde şekerin enerjiye çevrilme metabolizmasında önemli vazifesi vardır  Böylece pekmezde bol miktarda bulunan glikoz ve fruktoz aynı gıda ile alınan fosforla kolaylıkla enerjiye çevrilebilmektedir  Ayrıca çocuğun kemik ve diş gelişmesinde kalsiyum ile fosforun arasındaki nispetin normalde 1,2-2 arasında olması gerekmektedir  Pekmezde bu değerler 2-2,7 arasında olup, istenen sınırlara çok yakındır  Potasyum; sodyumla birlikte osmotik basınç ve pH dengesinin ayarlanmasında, kas kasılmasında, protein sentezinde ve hücre içi enzimlerin fonksiyonlarında önemli rol oynar  Günlük potasyum ihtiyacımızı karşılayacak miktar, pekmezde depolanmıştır  Bu gıda maddeleri, şeker hastalığı gibi hususi bir sakınca olmadığı müddetçe, tabletlere tercih edilmelidir  Kalb atışlarının düzenlenmesinde rol alan potasyum açısından da zengin olan pekmez, vücutta oluşan toksik maddelerin atılması ve alkali-asit dengesinin sağlanması için de kullanılabilir  Magnezyum da potasyum gibi sıvı-elektrolit dengesinin ayarlanmasında vazifelendirilmiştir  Dolaşım ve sinir sisteminin düzenli çalışması için bu minerale ihtiyaç vardır  Kandaki magnezyum seviyesinin düşmesi durumunda, ağır sinir bozuklukları görülür  Kalsiyumun sağlıklı büyüme ve gelişmede, dolaşım ve sinir sisteminde, kan pıhtılaşmasında ve kalb kaslarının normal çalışmasında önemli rolü vardır  Türkiye’de nüfusun yaklaşık % 15’i yeterince kalsiyum alamamaktadır  Kalsiyum eksikliği kemik ve diş hastalıklarına sebep olur  Günlük 50 g civarında pekmez tüketilmesi durumunda, vücudun ihtiyacı olan kalsiyum karşılanmaktadır  Kalsiyum; potasyum ve magnezyumla çalışır; pekmezde bu üç mineral birlikte bulunur  PEKMEZ VE VİTAMİNLER Pekmez bazı vitaminlerce zengindir  Ülkemizde her 100 aileden birinin yetersiz vitamin aldığı tespit edilmiştir  Sofralarımızda pekmez bulundurduğumuz takdirde, günlük vitamin ihtiyacımızın % 20’si karşılanabilecektir  Pekmezde tiamin ve pyridoxin (B6) vitaminleri yeterli miktarda mevcuttur  Pyridoxin (B6) kan hücrelerinin yapımında, sinir sistemi ve cilt sağlığında, vücuttaki yağ ve kolesterol miktarının kontrolünde vazifelidir  Günlük B6 vitamini ihtiyacının % 15’i pekmezle karşılanabilir  Son zamanlarda büyük şehirlerde nüfusun büyük bir kısmı, pekmezin yerine diğer tatlandırıcıları tercih eder duruma gelmiştir  Değerli bir gıda maddesi olan ve gelişme dönemindeki çocukların daha sağlıklı bir yapıya kavuşmalarında önemli bir rolü olan pekmezi halkımıza hatırlatmakta büyük faydalar olacaktır   PEKMEZİN FAYDALARI 
 PEKMEZ ÜRETİMİ İLE İLGİLİ PROBLEMLER Çeşitli şekillerde çıkarılan şıra, pekmez toprağı ilavesinden sonra ısıtılmakta ve daha sonrada süzülerek kazanlarda açık alev üzerinde koyulaştırmaktadır  Bu yöntem ile elde edilen pekmez çok duru, rengi de çok esmerdir  Pekmezdeki esmer renk şıranın açık kazanda yüksek sıcakta kaynatılarak bilişiminde bulunan şekerlerin asitlerin ve diğer kimi maddelerin farklı tepkimelere girmesi sonucunda oluşmaktadır  Vakum ve açık kazan pekmezleri üzerinde yapılmış olan araştırmada; açık kazan yöntemi ile üretilen pekmezin rengi vakum yöntemi ile üretilen pekmezin rengine göre çok koyu, pH sı düşük,HMF niceliği ve asit içeriğinin çok yüksek, şıranın konsantrasyonu sırasında şırada bulunan şekerin bir kısmının yanması sonucunda toplam şeker niceliğinin de %12  56 oranında bir kayıp olduğu belirtilmiştir  Pekmezin ekşilik veya tatlılığının belirlenmesi ise en önemli problemi oluşturmaktadır  TS 3297 üzüm pekmezi standardına göre ekşilik veya tatlılık pH değerine göre belirlenmektedir  Buna göre tatlı pekmezler pH değeri 5  00-6  00  ekşi pekmezin ise 3  5-5  00 arası olması gerektiği belirtilir  Normal şartlarda pekmezin sakaroz içermemesi gerekmektedir  Ancak yapılan araştırmalar pekmezlerin %1,02 ile %32  37 arasında sakaroz içerdikleri belirtilmiştir  Sonuç itibariyle, insan beslenmesi bakımından değerli bir gıda maddesi olan pekmez bir çok yerde eski primitif yöntemlere göre üretilmektedir  Üretim teknolojisi geliştiriler yaygınlaştırılması ve pekmez tüketimini unutmuş olan, özellikle büyük şehir merkezlerinde oturan, insan kitlelerine tekrar pekmez yeme alışkanlığının kazandırılması son derece önemlidir  Ayrıca insan sağlığı ve albenisi bakımından pekmezin vakum altında üretiminin yaygınlaştırılması gerekmektedir  AKSALUR PEKMEZİNİN FARKI 
 ÜZÜM PEKMEZİ  • Vücuttaki kanı arttırır • Enerji verir • İştah açar • Hamilelikte ve bebek gelişiminde çok faydalıdır • Mideyi, bağırsakları, böbrekleri kuvvetlendirir • Damar sertliğine iyi gelir • Kan dolaşımını rahatlatır DUT PEKMEZİ • Kan eksikliği bulunan hastalarda çok büyük faydalar sağlar   • Mide hastalıklarında özellikle, ülser hastalığına iyi gelir   • Astım ve bronşit hastalıklarında faydalıdır   • Soğuğa karşı vücut direncini arttırıcı özelliğe sahiptir   • Sporcular için bir enerji deposudur   • Bebeklerin büyümesinde ve gelişmesine yardımcı olur   • Çocukların zeka gelişimine yardımcı olur   • Gargara halinde ağız ve boğaz hastalıklarında etkilidir   • Çocuklarda sıklıkla rastlanan pamukçukta da yaygın olarak kullanılır KEÇİ BOYNUZU (HARNUP) PEKMEZİ • Kolestrolü düşürür ve tansiyonu dengeler • Kalbi takviye eder • Cinsel gücü ve sperm sayısını artırıcı özelliği kesinlik kazanmıştır   • Vücudu güçlendirip dinamize eder • Kansızlığa birebirdir • Dişleri besler Kemikleri güçlendirir • Bağırsakları çalıştırır • Çocuklar ve hamile bayanlar için faydalıdır • Potasyum, kalsiyum, fosfor, magnezyum, demir, bakır, çinko içerir • Akciğer rahatsızlıklarında da kullanılır  ANDIZ PEKMEZİ Andız pekmezi ise bronşit, öksürük, sarılık, kaşıntı, egzama, mide bulantısı, akciğer, karaciğere faydalı bir pekmezdir  Bütün pekmez cinslerinde olduğu gibi kan yapıcıdır ve enerji verir  | 
|   | 
|  | 
|  |