08-31-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Cumhuriyetin Getirdiği Yenilikler
Cumhuriyetin Getirdiği Yenilikler
Cumhuriyet'in ilanından yada Cumhuriyetten sonra yapılan yenilikler:
Siyasal Alanda Yapılan Yenilikler- Saltanatın kaldırılması ( 1 Kasım 1922)
- Ankara’nın başkent olması (13 Ekim)
- Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)
- Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924)
- Siyasi Partiler kuruldu
(Cumhuriyet Halk Fırkası, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası)
Hukuk Alanında Yapılan Yenilikler- 20 Ocak 1921’de ilk anayasa Teşkilat-ı Esasiye ilan edildi

- Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 anayasası ilan edildi

- 17 Şubat 1926’da Medeni Kanun ilan edildi
İsviçre’den alındı
- a) Birden fazla kadınla evlenme yasaklandı
- b) Mirasta ve boşanmada kadın erkek eşitliği geldi - 8 Mayıs 1928’de Borçlar Kanunu –İsviçre’den
- 10 Mayıs 1928’de Ticaret Kanunu—Almanya’dan
- 1 Temmuz 1928’de Ceza Kanunu – İtalya’dan alınarak ilan edildi

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler- 3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu ilan edildi
Eğitim öğretim laikleştirildi Bütün okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı Medrese ve okul ikiliğine son verildi
- 1Kasım 1928’de Latin alfabesi kabul edildi

- 15 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu kuruldu

- 12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu kuruldu

- 1924’te Topkapı Sarayı müze haline getirildi
Aynı yıl Etnografya Müzesi ve Güzel Sanatlar Akademisi açıldı
- 1933’te İstanbul Üniversitesi ve Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi açıldı

Toplumsal Alanda Yapılan Yenilikler- 25 Kasım 1925’de "Şapka Kanunu" çıkarıldı

- 30 Kasım 1925’de tekke , zaviye ve türbeler çıkarılan bir kanunla kapatıldı

- 1934 çıkarılan bir kanunla din görevlilerinin dini elbiselerle ibadet yerleri dışında dolaşmaları yasaklandı
En yetkili kişi hariç (Diyanet İşleri Başkanı ""gibi)
- 1925 Yılında Hicri ve Rumi takvimler kaldırılarak Miladi takvim kabul edildi
1 Ocak 1926’dan itibaren uygulamaya geçildi
- 1931 Yılında bir kanunla Okka ,arşın vb
yöresel ölçü birimleri yerine Kilo, metre ve litre gibi ölçü birimleri kabul edildi
- 1935 Yılında hafta sonu tatili Cuma’dan Pazar gününe alındı

- 24 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu kabul edildi

- Türk Kadınına Siyasi Haklar Verildi:
- a) 30 Nisan 1930’da belediye seçimlerinde seçmen olma hakkı,
- b) 26 Ekim 1933’te muhtar seçme ve köy ihtiyar heyetine seçilme hakkı,
- c) 5 Aralık 1934’te milletvekili seçilme ve seçme hakkı verildi
Ekonomik Alanda Yapılan Yenilikler- 17 Şubat 1923'de "İzmir İktisat Kongresi" toplandı
Milli ekonominin hedefleri belirlendi Yatırım yapacak şirketlere kolaylık sağlanacağı, milli bankanın kurulacağı, demiryolu yapımına önem verileceği,yerli malı kullanımı teşvik edileceği belirtilmiştir Ayrıca kongrede "Misak-ı İktisadi" (Ekonomi Andı) ilan edildi forumsinsi net Buna göre ekonomik kararlar uygulanırken ekonomik bağımsızlığın titizlikle korunması kararlaştırıldı
- Özel teşebbüsün yetersiz olmasından dolayı 1930’dan itibaren "Devletçi" bir ekonomi politikası uygulanmaya başlanmıştır

- 1933 yılında "İlk Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı ve başarıyla uygulandı

Tarım Alanında Yapılan Yenilikler- Köylünün durumunu düzeltmek için Aşar (Öşür) vergisi 1925’te kaldırıldı

- Ziraat Bankasının verdiği kredi artırıldı

- Çiftçinin tarımda makine , iyi tohum , gübre ve ilaç kullanımı teşvik edildi

- Çiftçiye damızlık hayvan, tohum, fidan , borç para verildi

- 1929’da "Tarım Kredi Kooperatifleri" kuruldu

Sanayii Alanında Yapılan Yenilikler- 1925’te "Sanayi ve Maadin Bankası" kuruldu (Yıpranmış Osmanlı tesislerini tamir etmek için
)
- 1927’de "Teşvik-i Sanayi Kanunu" çıkarıldı (Halk sanayiye teşvik edildi, ancak halkın gücü olmadığından "Devletçilik" politikası izlendi
)
- 1933’te "İlk Beş Yıllık Sanayi Planı" hazırlandı

- 1933’te Sümerbank kuruldu

- 1938'de "İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı
Ancak 1939’da II Dünya Savaşı’nın çıkması bu planın uygulanmasına engel olmuştur
- Ülkedeki madenleri aramak için 1935’te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (M
T A) kuruldu Madenleri işlemek içinde Etibank kuruldu
- 1939’da Türkiye’nin ilk demir çelik fabrikası olan Karabük Demir-Çelik Fabrikası kuruldu

Ticaret Alanında Yapılan Yenilikler- 1924’te İş Bankası kuruldu (İş sahiplerine kredi vermek amacıyla kuruldu)

- 1 Temmuz 1926'da "Kabotaj Kanunu" çıkarıldı
Böylece Türk karasularında yolcu ve yük taşıma hakkı yalnızca Türk gemilerine verildi forumsinsi net Ayrıca Denizbank’ın kurulmasıyla denizcilik faaliyetleri artmıştır
Bayındırlık Alanında Yapılan Yenilikler- Demiryolları yabancı şirketlerin elinden alınarak devletleştirildi
Yeni demiryolları yapıldı Cumhuriyetin ilanından 1938 yılına kadar 3360 km demiryolu yapılmıştır
- Osmanlı Devleti’nden 18335 km kalan karayolu 1948 yılında 45000 km’ ye çıkmıştır

- Denizcilik alanında Kabotaj Kanunu çıkarılmış ve yeni liman ve iskeleler yapılmıştır

- Pek çok yeni şehir ve kasaba inşa edilerek modern bir görünüm almıştır

|
|
|