Erzurum Kongresi Maddeleri Ve Yorumları

Erzurum Kongresi Maddeleri ve Yorumları
Doğu Anadolu’daki illeri temsilen 54 delegenin katılımıyla Erzurum Kongresi 23 Temmuz 1919 da çalışmalarına başladı Kongrenin başladığı gün İstanbul Hükümeti başkanı Damat Ferit Paşa kongreyi bir isyan hareketi olarak nitelemiştir

1- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz
Yorum:
- Bu madde ile sadece Doğu Anadolu değil yurdun her bölgesinin bir bütün olduğu ve sınırlardan taviz verilmeyeceği belirtilmiştir
- “Milli sınırlar” ifadesi ilk kez kullanılmıştır
- Bu madde Misak-ı Milli kararlarında da yer almıştır

2- Her türlü yabancı işgaline ve müdahalesine millet birlikte karşı koyacaktır
Yorum:
- Bölgesel güçlerin birleşerek hareket etmesi gerektiği vurgulanmıştır
- Bu amaçla ilk önemli adım olarak Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’daki direniş cemiyetleri birleştirilmiş ve “Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” oluşturulmuştur

3- İstanbul Hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa bu amaçla geçici bir hükümet kurulacaktırBu hükümetin üyeleri Milli Kongre tarafından seçilecektir Kongre toplantıda değilse seçim işini Temsil heyeti yapacaktır
Yorum:
- İstanbul Hükümetine alternatif olacak geçici bir hükümet kurulması gerektiği ifade edilmiştir
- Alınan kararların uygulanabilmesi için bölgesel bir Temsil heyeti oluşturulmuştur Bu heyetin başkanlığına da Mustafa kemal seçilmiştir

4- Milli kuvvetleri etkili, milli iradeyi egemen kılmak esastır
Yorum:
- Ulusal iradenin hakim kılınması gerektiği belirtilmiştir
- Yabancı devletlerden askeri veya sivil yardım almaktansa bu işin milli kuvvetlerle gerçekleştirilebileceği bildirilmiştir

5- Hıristiyan ahaliye siyasi hakimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez
Yorum:
- Azınlıkların Tanzimat ve Islahat Fermanlarında olduğu gibi çeşitli zamanlarda kazandıkları ayrıcalıkların kabul edilemeyeceği belirtilmiştir
- Her yönüyle tam bir bağımsızlığın hedeflendiği ve içişlerimize hiçbir devletin karışamayacağı ifade edilmiştir

6- manda ve himaye yönetimi kabul olunamaz
Yorum:
- Mondros Ateşkes antlaşmasından sonra ulusal bir direnişin gerçekleştirilemeyeceğine inananlar yurdun parçalanmasına karşı İngiliz ya da Amerikan manda yönetiminin kabul edilmesini istemekteydilerforumsinsinet Giderek yayılan bu fikre karşı ilk ciddi tepki Erzurum Kongresinde alınan bu kararla dile getirilmiştir

7- Mebuslar Meclis derhal toplanmalı ve hükümet denetlenmelidir
Yorum:
- İstanbul Hükümeti denetim altında olmadığı için milleti temsil edemediği bir kez daha belirtilmiştir
- Meclisin açılarak milli iradenin her yerde egemen kılınması amaçlanmıştır
- Ulusal iradeye verilen önem dile getirilmiştir

8- Toplanan ulusal güçler ve ulusal irade Padişahlık ve Halifelik makamını kurtaracaktır
Yorum:
- Ulusal egemenliğe ters düşen böyle bir kararın alınmasının temel nedeni, ulusal birlik ve beraberliğin güçlenmesini sağlamaktı
Çünkü Ulusal Mücadeleyi yürütenler arasında saltanat ve hilafet taraftarı kişiler de bulunuyordu