Sadeddin Buluç

Türk Dili ve Edebiyatı araştırmacısı 25 Eylül 1913 târihinde Van’da doğdu Anası Sultan Hanım, babası Posta ve Telgraf müdürü Yusuf Ziyâ Beydir İlk ve orta okulu Malatya’da bitirdi (1926) 1930 yılında Sivas Lisesinden mezun oldu 1931 yılında Almanya’ya gitti Schulpforte (Saale)te bir süre kalarak Almanca öğrendi 25 Nisan 1932 târihinde Breslau Üniversitesine kaydoldu ve 22 Şubat 1937’de doktor oldu Berlin Etnografya ve Eski Eserler Müzeleriyle Breslau Üniversitesinin Arkeoloji Enstitüsü ve Müzesinde asistan olarak çalıştı Doktora tezi olan “Untersuchungen über die altosmanische Chronik der Bibliothèque Nationale zu Paris (Suppl turc 1047, Anc fonds turc 99)” (Breslau 1938, 57 s) adlı çalışmasını yayınlayıp 171938 târihinde Dr Phil ünvânını aldı

24101938 târihinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde Türk Dili veEdebiyatı asistanı oldu 30 Ocak 1945 târihinde doçent ve 5 Kasım 1955’te Yeni Türk Filolojisi kürsüsü profesörü oldu

751953-30101955 târihleri arasında İstanbul’da vatanî vazîfesini yaptı Bu arada Fakültedeki derslerine haftada 4 saat devam etti

Türkiye-Irak kültür anlaşması çerçevesinde kurulan Bağdat Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Kürsüsünde ders vermek üzere 10 Ocak 1957’de Bağdat’a gitti ve 31 Mayıs 1961 yılına kadar bu vazifede kaldı Irak Türkçesi ağızlarına âit dil malzemesi topladı ve bunları çeşitli kongrelerde bildiriler hâlinde sundu Eylül 1969-Haziran 1971 târihleri arasında tekrar BağdatÜniversitesinde Türk dili ve Edebiyatı dersleri okuttu

1972 yılında bir süre İstanbul Üniversitesi Senatosunda Edebiyat Fakültesi Senatörü olarak görev yaptı 1973 yılında Yeni Türk Dili Kürsüsü başkanlığına getirildi

1 Ekim 1975-29 Şubat 1976 târihleri arasında Almanya’da Göttingen Üniversitesi Türkoloji ve AltaistikKürsüsünde Türkoloji dersleri verdi 1976 yılında Finlandiya’da Fin-Ugor Cemiyeti (Suomalainen-Ugrilainen Seura) üyeliğine alındı Türk Dil Kurumunun üyeliğini yaptı ve yönetim kurulu üyeliğinde bulundu

Sâdeddin Buluç’un en çok emek verdiği çalışma alanı, EskiAnadolu Türkçesi, Irak Türkçesi ve Anadolu ağızları idi

Arapça, Almanca, Fransızca ve Farsçayı bilir, bilimin her türüne ilgi duyardı

Ayrıca 1977-1983 yılları arasında Türkiyât Enstitüsü (Türkiyat Araştırma Merkezi) müdürlüğü yaptı Bu görevi sırasında İstanbul’da toplanan Türkoloji Kongrelerine başkanlık etti Bundan başka, İslâm Ansiklopedisi yazı kurulunda da görev aldı

2547 sayılı Yükseköğretim Kânunu çıkınca yeni statüye göre 891982’de Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı başkanı oldu

1 Ocak 1983 târihinde yaş haddinden emekli oldu ve 3 Nisan 1984 yılında öldü

Bütün yayınları ellinin üzerinde olup hemen hepsi Türklük araştırmalarıyla ilgilidir Eser ve makalelerinin belli başlıları şunlardır:

1 Untersuchungen über die Altosmanische Chronik der Bibliothèque Nationale zu Paris (Suppl turc 1047, Anc fond turc 99; 1938)

2 Die Altosmanische Anonyme Chonik im Revolutions Museum zu İstanbul

3 Altay Türklerine Göre Dünyânın Yaratılışı ve Sonu (1941)

4 Şamanizm: Yedi bölümden meydana gelen bu çalışma en geniş şekliyle Şamanizmi anlatır (1942)

5 Diyalektoloji I (İstanbul 1943)

6 İki Yazma Anonim Tevârih-i Âl-i Osman Hakkında (Ankara 1948)

7 Eski Bir Türk Dili Yâdigârı: Behcetü’l-Hadâ’ik fi Mev’izeti’l Halâik

8 Şeyyâd Hamza’nın Beş Manzumesi: Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (İstanbul 1956)

9 Dursun Fakih’in Gazavatnâmesi (Ankara 1964)

10 Bir Eserin İki Yazma Nüshası

11 Eski Türklerin Dîni: Schmidt, P Wilhelm’den tercüme: Türk Dili Edebiyatı Dergisi 13 (İstanbul 1964), 75-90