Hürrem Sultan Kimdir?

Hürrem Sultan Kimdir?

Kötü ruhundan entrikalarından bahsederler Muhteşem Kanuni Sultan Süleyman’ı büyüledi avcunun içine aldı diye anlatırlar İyi ama kim bu Aleksandra diyede bilinen ve bir köle cariye iken sarayda birden bire oluveren Hürrem?

Doğum adı: Aleksandra Lisowska Avrupa’da Roxelana olarak bilinir) Osmanlı padişahı I Süleyman’ın (Kanuni Sultan Süleyman) eşi ve sonraki padişah II Selim’in annesidir Bir Osmanlı padişahıyla nikahla evlenmiş tek kadın olma ayarıcalığını taşır

Kökeni:
Lehistan Krallığı’nın sınırları içerisinde bulunan Rohatyn’de doğdu
Tatar akıncılar tarafından 1520 tarihinde Rohatyn’den kaçırılmış16 Yüzyıl kaynaklarına göre kızlık ismi bilinmiyordu daha sonra Kırım Hanı tarafından Osmanlı sarayına sunuldu

Ama daha sonraki kayıtlara göre mesela 19 yüzyılın Ukrayna’daki ilk kayıtlarına göre Anastasia (Kısaca Nastia) Polonyalıların geleneğinde Aleksandra Lisowska olarak bilinir Genelde Hürrem Sultan ya da Hürrem balsaq sultan olarak bilinirdi; Avrupa dillerinde Roxolena RoxolanaRoxelane Rossa Ruziac Türkçe’de Hürrem (Farsça kökenliخرمKhurram) neşeli olan kişi ve (Arapçada Karima -كريمة) Soylu olan kişi anlamına gelir

Roxelana onun gerçek ismi olmayabilir ama takma adı onun Ukraynalı soyuna ait olan (Günümüze ait yaygın isim Ruslana) ve doğu slav ismi olan Roxolany ya da Roxelany şimdiki Ukrayna halkında 15 Yüzyıldan sonra kullanılıyordu

Saraydaki Yaşamı:
Hürrem Sultan sarayda özel bir eğitim gördü Güzelliği zekası ve becerisi ile padişahın dikkatini çekmeyi bildi Harem kadınları ve saray ileri gelenleri arasında da kendine yer edindi Hürrem Sultan saraya geldiğinde Kanuni’nin cariyelerinden biri olan Mahidevran Sultan‘dan Mustafa isimli bir oğlu vardı Mustafa zamanla çok sevilen bir şehzade haline geldi Mustafa’nın Kanuni’den sonra padişah olmasına kesin gözüyle bakılıyordu Bu da Mahidevran Sultan‘ın Valide Sultan olacağı anlamına geliyordu Oysa Hürrem Sultan her bakımdan Mahidevran Sultan‘ın önüne geçti ve Kanuni’nin güven ve sevgisini kazanarak onun nikahlı eşi oldu Bazı kaynaklar çeşitli entrikalar uygulayarak 16 Yüzyıl Osmanlı tarihini olumsuz yönde etkilediği iddia ederler Kızı Mihrimah Sultan’ı Vezir-i Azam Rüstem Paşa ile evlendirerek Vezir-i Azam’la bir ittifak oluşturdu Kanuni yeniçeriler tarafından çok sevilen oğlu Mustafa’yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla öldürttü Hürrem Sultan’ın Kanuni’yi bu kararda etkilediği inancı yaygındır Şehzade Mustafa’nın öldürülmesinden sonra Mahidevran Sultan iyice gözden düştü Yaşamının büyük bir bölümünü fakir olarak oğlunun mezarının bulunduğu Bursa’da geçirdi Ancak Hürrem Sultan’ın ölmesinden sonra Hürrem Sultan’ın oğlu padişah II Selim Mahidevran Sultan‘a maaş bağlattı ve oğlu Mustafa’nın türbesini yaptırttı
Devlet yönetiminde etkili olan Hürrem Sultan İran savaşını destekledi Ruslar ve Lehlerle barış içinde yaşanılmasını sağladı Bu dönemde Ruslar Kazan ve Astrahan Hanlıklarına hakim olup doğuya doğru yayılmaya başladılar
Hürrem Sultan 18 Nisan 1558 tarihinde eşi Kanuni Sultan Süleyman’dan önce 52 yaşındayken öldü Oğlu II Selim’in tahta çıkışını göremedi Süleymaniye Camii Külliyesi içinde kendisi için yaptırılan türbeye gömüldü Türbenin iç duvarları bir cennet bahçesini tasvir eden İznik çinileriyle kaplıdır

Hayır İşleri:
Hürrem Sultan İstanbul’da günümüzde onun adıyla anılan Haseki Semtinde Mimar Sinan’a Haseki Külliyesi’ni yaptırmıştır Külliyenin içinde bir hamam medrese ve hastane bulunmaktadır Ayrıca Ayasofya Camii civarında yardıma muhtaç ve fakirlerin karnını doyurmak için bir mutfak yaptırtmıştır

Ölümünden Sonra:
Hürrem Sultan Avrupa’da modern Türkiye’de ve batıda birçok resim müzik ve bale gibi tarihi çalışmalara konu olmuştur Mesela Joseph Haydn’in 63 senfonisini örnek verebiliriz Eserler Ukraynalılar tarafından yazılmıştır ama genelde İngilizce Almanca ve Fransızcadır

Hürrem Sultan’ın doğduğu yer olduğuna inanılan Ukrayna’nın Rohatyn kentinde bir Hürrem Sultan anıtı bulunmaktadır 2007 yılında Ukrayna’daki bir liman kenti olan Mariupol’daki Müslümanlar Hürrem Sultan’ın onuruna bir müze açmıştır