Ünsüz Yumuşaması Nedir?-Ünsüz Yumuşaması Nasıl Yapılır?

Ünsüz Yumuşaması Nedir?-Ünsüz Yumuşaması Nasıl Yapılır?

İki ünlü arasında kalan sert ünsüzler yumuşar Buna “ünsüz değişimi” denir Elbette bu özellik ancak yukarıda da söylediğimiz sert ve yumuşak şekli bulunan seslerde geçerlidir Bunlar p ç t k sert sessizleridir Örneğin; “ağaç” sözcüğüne -i hal ekini getirsek sözcüğün sonundaki “ç” sert sessizi yumuşayarak “c” olur; yani “ağacı” şeklinde yazılır

Örnek: dolap - a > dolaba çekiç - e > çekice kanat - ı > kanadı yemek - e > yemeğe

Yukarıdaki örneklerde sert sessizlerin yumuşadığı görülüyor Ancak bu kural her sözcükte geçerli değil

Örneğin; “Davranışları doğruluğunun kanıtıdır” cümlesinde altı çizili sözdeki “t” sert ünsüzü iki ünlü arasında kaldığı halde yumuşamamıştır

Hangi sözcükte bu yumuşamanın olacağı hangisinde olmayacağı belli bir kurala bağlanamaz Hatta tek heceli sözcüklerin çoğunda olmazken bazılarında olabilir Bunu sözcüğün günlük kullanımlarını dikkate alarak anlayabilirsiniz

Örnek: tek - i > teki çok - u > çoğu görüldüğü gibi birincide değişim olmadığı halde ikincide olmuştur

Dilimize Arapçadan geçen ve son hecesindeki ünlünün uzun okunduğu kelimelerde ünsüz değişimi yapılmaz

Örnek: “Sınavda hukuku seçecekmiş” cümlesindeki altı çizili söz buna örnektir

Bazı sözcüklerde ise ses iki ünlü arasında kalmamasına rağmen yumuşar

Örnek: kalp - i > kalbi art - ı > ardı renk - i > rengi harç - ı > harcı

Görüldüğü gibi iki ünlü arasında kalmadığı halde “p ç t k” sert ünsüzleri yumuşamıştır Bazı sözcüklerde ise bu seslerin yumuşamadığı görülür

Örneğin; “Sonunda işler sarpa sardı” cümlesinde altı çizili sözcükte yumuşama olmamıştır

Örneğin; “Zonguldak’a yerleştiklerini duydum” cümlesinde altı çizili sözdeki “k” sert sessizi yumuşamamış ancak biz onu okurken “Zonguldağa” diye okumalıyız