Nutuk > 6.Bölüm > Ankara'nın Başkent Olması,Barış Dönemi Meclisi,Cumhuriyetin İlanı Ve Gelişen Olaylar > 28 - 29 Ekim Gecesi Hazırladığım Yasa Tasarısını Önerdim >

Öğleden sonra saat bir buçukta Parti Genel Kurulu yeniden Fethi Bey'in başkanlığında toplandı İlk söz bende idi Kürsüye çıktım ve şu konuşmayı yaptım:
"Sayın arkadaşlar, çözülmesinde güçlüğe uğradığınız sorunun neden ve etmeni; bütün arkadaşlarca anlaşılmış olduğu kanısındayım Eksiklik ve sakatlık, uygulamakta olduğumuz yöntem ve biçimdedir Gerçekten, yürürlükteki Anayasamız gereğince bir bakanlar kurulu kurmaya giriştiğimiz zaman, bütün arkadaşların her biri bakanları ve bakanlar kurulunu seçmek zorunda bulunuyor Hepinizin birden bakanlar kurulu seçmek zorunda bulunmanızdan doğan güçlüğün giderilmesi zamanı gelmiştir Geçen dönemde de, böyle güçlüklerle karşılaşılıyordu Görülüyor ki bu yöntem kimi zaman birçok karışıklıklara yol açıyor Yüce kurulunuz, bu sorunun çözülmesi için beni görevlendirdi Ben de bilginize sunduğum bu görüşten esinlenerek düşündüğüm biçimi saptadım Onu önereceğim Önerim kabul olunursa güçlü ve dayanışık bir hükümet kurulabilecektir Devletimizin biçimini ve niteliğini saptayan ve hepimiz için erek olan Anayasamızın kimi yerlerini açıklamak gereklidir Öneri şudur" dedikten sonra, bilinen tasarıyı okutmak üzere yazmanlardan birine uzatarak kürsüden ayrıldım
Önerimin niteliği anlaşıldıktan sonra tartışmalar başladı :
Sabit Bey (Erzincan) - Kabine yöntemini benimsiyorum Ancak, Anayasanın değiştirilmesi önerisi ile bugünkü bunalım giderilemez Biz şimdi bir bakanlar kurulu başkanı seçelim Anayasanın değiştirilmesini sonra düşünürüz; dedi
Hâzım Bey (Niğde) - Anayasayı biz yapabilir miyiz? Sanırım yapamayız Yetkimiz varsa bu, partide olmaz Partide görüşüldükten sonra oturumda kimse söz söyleyemiyor Ulusun varlığı ile ilgili yasalara burada kesin bir biçim verilmesine karşıyım Bu gibi yasalar açık oturumda ve serbestçe görüşülmeli Her şeyden önce hükümet bunalımını giderelim, düşüncelerini ileri sürdü
Yunus Nadi Bey, Hâzım Bey'e şu yolda yanıt verdi:-Her ülke ilk kez Anayasa yaparken bu iş için bir kurucu meclis kurmuştur Bizde ise bu gibi işlerde ayrıca kurucu meclis kurulacağı açıkça belirtilmemiştir Bizde her zaman bu gibi değişiklikler olmuştur Bizden önceki Türkiye Büyük Millet Meclisi de bu yolda yürümüştür Buna yetkimiz vardır Duraksamayalım Şimdi biz, hükümet bunalımının giderilmesini Başkan Paşa Hazretlerine bıraktık O da bize, bu öneriyi getirdi Bu öneride gösterilen yöntemi, bütün arkadaşlar ayrı ayrı düşünmüştür Şimdi bunu saptamak gereklidir Önerilen biçim eskiden beri vardır Bunu açıklayıp daha belirli olarak saptayacağız
Vehbi Bey (Balıkesir) - Bizim, şimdiye değin; görüşüldüğünü duyduğumuz Anayasadan bir bilgimiz yoktur Gerçi gazetelerde gördük Bu yeter mi? Onun için, biz önce bunu, bir bütün olarak görüşmek üzere sonraya bırakıp bunalımı giderelim
Halil Bey - Anayasayı değiştirmeye ve yeniden yapmaya yetkimiz vardır Ama, bu değişiklikler gerçekten yurdumuzun ve ulusumuzun mutluluğunu sağlar mı? Bunu söylemek gerekir Bunu, hukukçu, hukuk bilgini olan arkadaşlarımız gelsinler, açıklasınlar Açıklama yapılmadıkça bunun, hemen çözülmesinden yana değilim
Üyelerden biri - Anayasa öyle gelişigüzel değiştirilemez
Hamdullah Suphi Bey (İstanbul) - Dört yıl önce, ayrı ayrı seçimlerin kötülüğünü söylemiştim Bugün de yine o durum ortaya çıktı Gazi Paşa'nın önerisine gelince, bu yeni değildir Dört yıl önce yapılan bir yasanın daha açık bir biçimde anlatılmasıdır Durum bu olduğuna göre, buna karşı söz söyleyecekler gelsin, düşüncelerini söylesinler Ama uzun uzadıya beklemeye zamanımız elverişli değildir
Ragıp Bey (Kütahya) - Yasaların en iyisi olaylardan ve gereksemeden doğanıdır Gerekseme ise meydandadır Anayasa tamamlanmalıdır Açıklanmalıdır Önerinin hemen görüşülmesine geçelim
Adalet Bakanı rahmetli Seyit Bey - Önerilen biçim yeni bir şey değildir Yürürlükteki Anayasanın açıklanıp saptanmasıdır Yasaları gerekseme yapar, kuramlar yapmaz Zaman ve olaylar her şeye egemendir Gelişim kuralı, değişmez, kesin bir kuraldır Önerilen tasarıda bir yenilik yoktur [Anayasayı] daha belirli ve açık olarak anlatırsak ulusumuzun ve ülkemizin yararına elbette daha uygun iş görmüş oluruz