Nutuk > 4.Bölüm > Sakarya Zaferi > Doğu Cephesi Komutanının Bir Düşüncesi >

Sayın baylar, karşıcılların sözleriyle yüksek kurulumuzun zamanını almak istemem Çünkü bu sözler, birkaç kişinin şaşkın ve bilgisiz beyinlerinin yansılarından başka bir şey değildi Genel Kurul, sözlerimi iyi karşılamıştı Yalnız Doğu Cephesi Komutanının bir görüşüne, beş on günden beri veremediğim yanıtı, cepheye gitmeden önce, o gün, yani 4 Mart 1922 günü yazmıştım Onu bilginize sunacağım Yanıtın iyi anlaşılması için, izin verirseniz, önce, gelen yazıyı okuyalım:
Kişiye Özeldir
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine
Yönetim işlerimizin oluşumu ile ilgili tartışmalar bize yeni yeni ulaşmaktadır Barışın sağlanmasından sonraki seçimde birçok değerli kişiler yerine birtakım tutucuların (muhafazakârların) toplanmasına karşı şimdiden alınacak önlemi en önemli bulurum Ulusal Meclis, değerli kişilerden kurulmazsa iki büyük sakınca ülkemizi şimdiki örenliğinden kurtaramayacaktır Sakıncaların birincisi: Yenileşme düşüncesi olmayacak İkincisi: En önemli tasarıları, herhangi bir duyguya kapılarak, tartışmaya bile gerek görmeden geri çevireceklerdir Böyle bir meclise karşı, üyeleri büyük uzmanlar olan ikinci bir meclisin bulunmasını yararlı görüyorum Bu ikinci meclis, ulusal meclise yön vereceği ve onu ilerleteceği gibi, ülkenin varlığıyla ilgili kararlar, Millet Meclisinde coşkuyla kabul edilmese ya da edilse bile bu meclisin uyarması ve aydınlatması üzerine değiştirilebilir ve dokuncası önlenebilir Bu meclise "Ã?yan" diyerek eskinin çürük hayatını hatırlamaktan kaçınmak için, buna "Büyük Uzmanlar Meclisi" denilebilir ya da daha uygun bir ad verilebilir Üyelerini, birtakım sınırlamalar ve koşullar altında, milletvekili seçiminde olduğu gibi, ulus, seçebilir Bu üyeler için herhangi bir mesleğin en yüksek öğrenimini görmek ve Türkiye Hükümetinin bakanlığını, valiliğini ya da ordu komutanlığını yapmış olmak gibi önemli koşullar ayrıntılarıyla saptanabilir İşin ayrıntıları, iş başındaki hükümetlerin de incelemesi ile, her türlü sakıncadan ayıklanmış olarak saptanabilir" Büyük Uzmanlar Meclisi kabul olunursa, her bakanlığın danışma kurulu da bu meclis üyeleri arasından ayrılır Örneğin, Askerlik Danışma Kurulu, Bayındırlık Danışma Kurulu ve başkaları gibi, iki meclisin onayından geçerek bir süre uygulanması kabul edilecek olan herhangi bir programımızda direşim göstermek ve bu programın uygulanma yollarında güdülen erek ve amaçtan ayrılmamak için, bu danışma kurullarının varlığını pek gerekli sayıyorum Böyle olmazsa, bakanlar değiştikçe program ve bunu yapacak adamlar da az çok değişmekten kurtulamayacaktır Bundan başka, kabul edilen herhangi bir şey, uzmanlarınca kabul olunmazsa eleştiriye yol açar Ulus buna gereği gibi sarılmalı Millet Meclisinin, ulus adına bir şeyi kabul etmemek ya da etmek ve denetlemek hakkıdır Ama bu başka, uzmanların yapacağı ve bundan sonra kabul olunacak şey de başka olur Olağan duruma dönüldükten sonraki zamanla ilgili kaygılarımı ve düşüncelerimi sunuyorum Yüksek düşüncelerinizin bildirilmesini rica ederim 18 /1921922 ve sayısızdır
Doğu Cephesi Komutanı
Kâzım Karabekir
Özeldir431922
Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir Paşa Hazretlerine
Y:18/1921922 günlü ve sayısız kapalı tele:
Ülkenin genel yönetimini eline almış tek yüce kuvvet olan Büyük Millet Meclisinin vereceği kararların, uzmanlardan kurulan başka bir meclisçe incelenmemesinden doğacak sakıncalarla ilgili yüksek düşünceleriniz ilke olarak çok yerindedir
Ancak, adı ve sanı "Ã?yan" olmasa bile, ulusun bütün hak ve yetkilerini kullanmak üzere seçilmiş ve seçilecek olan Büyük Millet Meclisinin temel kararlarını başka bir meclisin kararlarıyla bağlamak genel yönetim işlerinde izlediğimiz ilkelerin özüyle bağdaşamayacaktır Bu uzmanlar meclisi de, yüksek düşünceleriniz üzere milletvekilleri gibi ulusça seçilince, özdeş kaynaktan eşit yetki almış iki büyük kuvvetin, ulusun genel yönetimine etken olması, hukuksal bakımdan olduğu gibi uygulama bakımından da karışıklığa yol açan bir ikilik doğuracaktır Bu durumun yaratacağı dengesizliği düzeltmek için de, ulusun yaşamına ve haklarına etki yapacak üçüncü bir kuvvetin bulunmasını kabul etmek gerekecektir
Düşünceme göre, aklınızdan geçen sakıncaları gidermek için tek çıkar yol, Millet Meclisi üyelerinin değerli ve uzman kişilerden seçilmesini sağlamak ve meclisin iç örgütünde, komisyonlar seçiminde, bakanlar kurulunun ayrılıp seçilmesinde bilim ve uzmanlık yönlerine çok önem vermektir Geçirdiğimiz acıklı denemelerin sonucundan esinlenerek kurulmuş bulunan ve ulusların yönetiminde en doğru bir yol olduğu gibi temel haklar bakımından da en beğenilen bir nitelikte olan bugünkü yönetimimizi berkitip sağlamlaştırarak, seçim işlerinde de uyanık bulunarak, hem bugün için, hem de gelecekteki yenilikler ve gelişmeler için en çok başarı sağlayacak bir yönetim makinesi kurulmuş olacağını saygıyla bildiririm
[b]Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
Mustafa Kemal