Matematik Eğlencelidir |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Matematik EğlencelidirMatematik eğlencelidir Evet, matematik çok eğlencelidir, eğlenmesini bilene Aşağıda bazı matematiksel güzellikler bulacaksınız![]() Önce bazı tanımlar ve bilgiler: Bazı sayısal anekdotlar 5 adet 2 kullanarak 0-9 arası sayıları elde etmek: 2 + 2 - 2 - 2/2 = 1 2 + 2 + 2 - 2 - 2 = 2 2 + 2 - 2 + 2/2 = 3 2 2 2 - 2 - 2 = 42 + 2 + 2 - 2/2 = 5 2 + 2 + 2 + 2 - 2 = 6 22/2 - 2 - 2 = 7 2 2 2 + 2 - 2 =82 2 2 + 2/2 = 92 - 2/2 - 2/2 = 0 Şimdi de şuna bakın: 1 1 = 111 11 = 121111 111 = 123211111 1111 = 123432111111 11111 = 123454321111111 111111 = 123456543211111111 1111111 = 123456765432111111111 11111111 = 123456787654321111111111 111111111 = 12345678987654321153'ün hikayesi nedir? Bu sayı rakamlarının küplerinin toplamına eşittir ![]() 15^3 = 1^3 + 5^3 + 3^3 Aynı özelliğe sahip diğer sayılar şunlar: 370 = 3^3 + 7^3 + 0^3 371 = 3^3 + 7^3 + 1^3 407 = 4^3 + 0^3 + 7^3 1634'ün hikayesi nedir? Bu sayı rakamlarının 4 kuvvetlerinin toplamına eşittir![]() 1634 = 1^4 + 6^4 + 3^4 + 4^4 Aynı özelliğe sahip diğer sayılar şunlar: 8208 = 8^4 + 2^4 + 0^4 + 8^4 9474 = 9^4 + 4^4 + 7^4 + 4^4 4150 ve 4151'in de benzer hikayesi var: 4150 = 4^5 + 1^5 + 5^5 + 0^5 4151 = 4^5 + 1^5 + 5^5 + 1^5 2025, 3025 ve 9801 sayılarının başları kel mi? Bu sayıları iki kısma ayırdıktan sonra bu kısımları toplayarak karelerini alırsak aynı sayıları buluruz: 20 + 25 = 45 45^2 = 2025 30 + 25 = 55 55^2 = 3025 98 + 01 = 99 99^2 = 9801 § Doğal sayılarda a2 + b2 = c2 + d2 eşitliğine bir örnek: 102 + 52 = 112 + 22 Başka var mı? § Hangi sayının rakamları kendi kuvvetlerine gönderilip toplanırsa ilk sayıyı verir? 0 ve 1 dışında böyle iki sayı var: 3435 ve 438,579,088 sayıları ![]() 3435 = 33 + 44 + 33 + 55 438,579,088 = 44 + 33 + 88 + 55 + 77 + 99 + 00 + 88 + 88 438,579,088'den daha büyük başka bir sayının böyle bir özelliğe sahip olamayacağını kanıtlayabilir misiniz? § 4 de güzel bir sayıdır: 4 = 2 + 2 = 2 2 = 22§ 0 ve 2 den başka çarpımları toplamlarına eşit tamsayılar yok Tamsayı şartı kaldırılırsa, böyle sayıları veren bir kural bulunabilir mi?Evet ![]() n ve sayılarının toplam ve çarpımları aynıdır ![]() Örneğin, n = 5 ise olur ![]() § Üç sayıyla böyle bir işlem yapılabilir mi? Evet ![]() 1 + 2 + 3 = 1 2 3 = 6Peki, herhangi üç sayının aynı özelliği taşıması için bir kural bulunabilir mi? § 8 adet 8 kullanarak 1000 elde edebilir misiniz? 888 + 88 + 8 + 8 + 8 = 1000 § 8 ile ilgili daha ne var? 88 = 9 9 + 7 888 = 98 9 + 68888 = 987 9 + 588888 = 9876 9 + 4888888 = 98765 9 + 38888888 = 987654 9 + 288888888 = 9876543 9 + 1Bitmedi: 12345679 8 = 98765432Şimdi bir oyun oynayalım: 1 Bir sayı yazın![]() 2 Bu sayıyı tersinden yazın![]() 3 Küçüğü büyükten çıkarın![]() 4 Farkın rakamlarını toplayın![]() 5 Bu toplamın basamak sayısı 1 den fazlaysa, rakamları bir daha toplayın![]() 6 Böyle devam ederseniz daima 9 bulursunuz![]() Uygulama: 7 25788 87529 8752 - 2578 = 617410 6 + 1 + 7 + 4 = 1811 1 + 8 = 9§ 8 dışında 1-9 rakamlarını sırayla yazarak 9'un katlarıyla çarpmayı denediniz mi? 12345679 9 = 11111111112345679 18 = 22222222212345679 27 = 33333333312345679 36 = 44444444412345679 45 = 55555555512345679 54 = 66666666612345679 63 = 77777777712345679 72 = 88888888812345679 81 = 999999999§ Tek sayıların toplamlarının neyi verdiğini hiç düşündünüz mü? 1 = 1 = 12 1 + 3 = 4 = 22 1 + 3 + 5 = 9 = 32 1 + 3 + 5 + 7 = 16 = 42 1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25 = 52 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 = 36 = 62 ![]() ![]() ![]() § Peki ya sayıların küplerinin toplamlarının? 13 = 1 = 12 13 + 23 = 9 = 32 = (1 + 2)2 13 + 23 + 33 = 36 = 62 = (1 + 2 + 3)2 13 + 23 + 33 + 43 = 100 = 102 = (1 + 2 + 3 + 4)2 ![]() ![]() ![]() § 142857 apayrı bir güzelliktir Buna dairesel sayı diyelim Bir daire çevresine bu sayının rakamlarını yazar ve sayıyı 1-6 arası herhangi bir sayıyla çarparsanız daire çevresinde bir rakamdan başlayarak aynı sırayla başka bir sayı elde edersiniz![]() 142857 1 = 142857142857 2 = 285714142857 3 = 428571142857 4 = 571428142857 5 = 714285142857 6 = 8571427'yle çarpın Sürpriz!142857 7 = 999999Burada bittiğini sanıyorsanız, bir de 7'den büyük sayılarla çarpmayı deneyin: 142857 8 = 1142856Eee? Ne var1142856'da? Dikkatle bakın Bu sayıda ilk sayının 7'si yok ama 7'nin bulunması gereken yerde 6, başta da 1 var Yani, 6+1=7 Gerisi yine ilk sayıdaki sırasıyla aynı rakamlar Çarpmaya devam ederseniz, ilk sayının diğer rakamlarının da değişik biçimlerde iki parçaya ayrıldığını göreceksiniz![]() 142857 9 = 1285713142857 10 = 1428570142857 11 = 1571427142857 12 = 1714284![]() ![]() ![]() Bir güzelliği daha var: 142857 142857 = 1428572= 20408122449Bu sayıyı 20408 ve 122449 olmak üzere iki kısma ayırıp bunları toplarsak, 20408 + 122449 = 142857 Bu güzel sayı nereden geliyor dersiniz? 1/7 = 0 142857142857142857![]() ![]() ![]() Başka dairesel sayı var mı? Evet, işte: 526315789473684210 Bu sayıyı 1-200 arasındaki hangi sayıyla çarparsanız çarpın, rakamlarının sırası aynı kalacak şekilde bu sayının başka bir dizilişini bulursunuz ![]() Hiç aklınıza gelir miydi? 12345679 999999999 = 12345678987654321 = 1111111112Su çarpma işleminde ilginç bir şey var mı? 138 42 = 57969 rakamın hepsi kullanılmış ve hepsi de farklı Bunun gibi 9 çarpım daha yazılabilir:12 483 = 579618 297 = 534639 186 = 725448 159 = 763227 198 = 534628 157 = 43964 1738 = 69524 1963 = 7852Şu çarpma işleminin bir özelliği var mı? 8712 = 4 2178Evet! Bu işlem "hangi sayı 4 ile çarpıldığında, aynı sayıyı tersten verir?" sorusunun cevabıdır ![]() 0 hariç 1 den 9'a kadar bütün rakamları sırayla yazın (123456789) Uygun yerlere "+" veya "-" işaretleri koyarak 100 elde edin![]() Bir cevap şöyle: 12 + 3 - 4 + 5 + 67 + 8 + 9 = 100 Başka bir cevap daha var: 123 + 4 - 5 + 67 - 89 = 100 Acaba başka var mı? Biraz düşünün bakalım ![]() "/" işaretine de izin verilir ve rakamları sırayla yazma şartı kaldırılırsa, şöyle bir çözüm bulunabilir: Ya da, Başka bulabilir misiniz? Belki de bu kadar müsrif olmamak gerek İnsan 9 rakamla neler yapmaz ki!Öyle bir sayı yazalım ki, bu sayının soldan ilk rakamı sayıdaki sıfırların sayısını, 2 rakamı sayıdaki 1'lerin sayısını, 3 rakamı sayıdaki 2'lerin sayısını ![]() ![]() versin![]() n sayımızın basamak sayısını göstersin ![]() n = 1: yazılamaz (kanıt) n = 2: yazılamaz (kanıt) n = 3: yazılamaz (kanıt) n = 4: 1210, 2020 n = 5: 21200 n = 6: yazılamaz (kanıt) n = 7: 3211000 n = 8: 42101000 n = 9: 521001000 n = 10: 6210001000 n > 10: (n-4), 2, 1, (n-7) adet 0, 1, 0, 0, 0 |
|
|
|