Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Eğitim - Öğretim - Dersler - Genel Bilgiler > Eğitim & Öğretim > Tarih / Coğrafya

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
bilgiler, genel, hakkında, harita

Harita Nedir? Harita Hakkında Genel Bilgiler

Eski 08-23-2012   #1
Prof. Dr. Sinsi
Varsayılan

Harita Nedir? Harita Hakkında Genel Bilgiler



Harita


Piri Reis tarafından çizilmiş Marmaris ve Rodos haritası


Harita, yeryüzünün veya bir parçasının matematiksel formüllerden yararlanılarak belirli oranlarda küçültülüp simge, renk ve bazı özel işaretlerle bir düzlem üzerine çizilmiş taslağıdır
Haritanın temel işlevi, bölgenin topografyası ya da ilişkili diğer konularda, jeolojisi, jeomorfolojisi, iklimi, trafiği, yeraltı kaynakları, değişik bakış açılarından ekonomisi vb hakkında bilgi vermektir Bu haliyle harita, insandan (haritayı üreten kartograf) insana (harita kullanıcısı) mekânsal referanslı bilgi aktaran, genel olarak basılı bir iletişim aracıdır Harita, Uluslararası Kartograya Birliği tarafından son olarak 1991 yılında tanımlanmıştır
Haritaların, ülkenin değişik amaçlı kalkınmasında ve taşınmaz mal hukukunda kullanılmak üzere üretilmesi genellikle devletin temel görevlerinden biridir Bu nedenle ülkemizde de büyük ölçekli topografik içerikli haritalar devlet eliyle üretilir, ya da ihale yoluyla özel firmaların üretmesi sağlanır 1: 5000 ölçeğine kadar taşınmaz mal hukukunda hizmet verecek haritalar orijinal yer ölçümleri ya da fotogrametrik yöntemlerle Başbakanlığa bağlı "Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü" sorumluluğunda üretilir ve güncellenir Belediye hizmeti verilen yerleşim merkezlerinde özellikle teknik alt yapı tesislerinin projelendirilmesinde kullanılan haritalar ise yerel yönetimler tarafından, yine özel firmalara ihale yöntemiyle ürettirilir

Harita Ölçeği
Harita üzerinde belli iki nokta arasındaki uzaklığın, yeryüzündeki aynı noktalar arasındaki uzaklığa oranıdır Diğer bir deyişle, gerçek uzunlukları harita üzerine aktarırken kullanılan küçültme oranıdır
Örneğin: Boğaz Köprüsü'nün gerçekte 1074 metre olan iki ayağı arası uzaklık, ölçeği bilinmeyen bir haritada yaklaşık 0,5 cm gösterilmiştir


Buna göre haritanın ölçeği yaklaşık 1/100000'dir

Harita Bilgileri

Pafta İndeksi
Pafta indeksi, haritanın, haritası olduğu bölgenin kullanıcı tarafından konumunun algılanabilmesi için genel bir harita üzerinde bir çerçeve ile, bazen diğer harita paftaları ile komşuluklarını da göstererek haritanın kapsadığı alan ve nerenin haritası olduğu hakkında bilgi veren bir küçük haritadır
Uzunluk Ölçeği (Çizgisel Ölçek) ve Eğim Ölçeği
Uzunluk ölçeği, çizgisel ölçek olarak da tanımlanır Harita üzerinde temsil ettiği mesafenin arazide gerçekte hangi uzunluğa karşılık geldiğini gösterir Çizgisel ölçek üzerindeki rakamların hangi ölçü biriminde olduğu (km, m, mil vb) Ülkemizdeki haritalarda çizgisel ölçek birimi genelde m ve km biriminde verilir Bazı ülkelerde mil kullanılmaktadır Bu tür haritalarda genelde iki birim için iki ayrı ölçek çizgisi kullanılarak farklı birimlerle çalışmaya alışmış olan kullanıcıları için kolaylık sağlanır Eğim ölçeği ise yükseklik gösterimlerinin ölçeğini ifade eder, ancak çoğu topografik haritada kullanılmamaktadır
Harita Çerçevesi
Harita çerçevesi üzerinde haritanın bulunan koordinat bilgileri, koordinat ağı ile kesiştiği yerde rakam olarak yazılmıştır Büyük ölçekli haritalarda sadece çizgisel dakika, küçük ölçekli haritalarda çizgisel derece ve 30 dakika aralığında verilir Koordinat bilgileri özellikle günümüzde GPS ve haritayı birlikte kullanan ya da haritadan koordinat okuması yapan kullanıcılar için çok önemlidir Bunun için koordinat çizgileri arasında kalan noktaların hassas koordinat hesabının yapılabilmesi için aşağıdaki cetvel kullanılır
Sapma Açısı (Deklinasyon) Hesabı
Topografik haritaların üst kısmı daima kuzeyi gösterir Koordinat ağı, coğrafi kuzeyi gösterir Haritayı araziyle çakıştırmak için kullanılan pusula ise magnetik kuzeyi gösterir Magnetik kuzey ile coğrafi kuzey arasında büyük bir mesafe vardır ve bu fark haritalarda göz ardı edilirse tespit hatalarına sebep olur Magnetik kuzey her yıl belli bir miktar hareket etmektedir Aşağıdaki şekilde 1600 – 2000 yılları arasında magnetik kuzeyin yer değiştirme miktarı görülmektedir
Haritalar yapıldıkları anda güncelliklerini yitirdikleri ve magnetik kuzey de her yıl belli bir miktarda yer değiştirdiği için, magnetik kuzey ile coğrafi kuzey arasındaki fark mutlaka harita sayfası içinde bir bilgi olarak belirtilir Yıllık deklinasyon farkı da kullanıcının haritanın üretim yılı ile haritanın kullanıldığı anda içinde bulunulan yıl arasındaki fark oranında eklenerek ya da çıkarılarak güncel deklinasyonun elde etmesine olanak verir
Jeodezik Esaslar
Genelde ulusal harita çalışmalarında kullanılırlar Mühendislik çalışmalarında altlık olarak hazırlanan özel amaçlı haritalarda bu tür özel bilgiler hesap hassasiyeti açısından önemlidir Nirengi / Nivelman çıkış noktaları, fotogrametrik belgeleme yöntemleri, hava fotoğraflarına ait bilgiler, hata aralığı diğer kartografik kaynaklar vb bu bilgiler arasında sayılabilir
Elipsoid, Projeksiyon ve Datum bilgisi
Datum, herhangi bir noktanın yatay ve düşey konumunu tanımlamak için başlangıç alınan referans yüzeyidir Datum, Yer’in şeklini ve boyutunu tanımlayan bir referans sistemidir Yatay datum: Koordinatlar için referans alınan başlangıç yüzeyi Düşey datum: Yükseklikler için referans alınan başlangıç yüzeyi Bir datum; elipsoidi, enlem-boylam oryantasyonu ve fiziksel bir orijin ile tanımlanır
Örn: Lambert Kesen Konik Datum: WGS 84
Güney Paralel Dairesi:…
Kuzey Paralel Dairesi:…
Orta Paralel Dairesi:……
Dilim Orta Meridyeni:…
Bilgi Ağı
Haritalar içerisinde aranan bir bilgiye kullanıcının kolay ulaşmasını sağlayan konumları harfler ve rakamlara karşılık gelen (Nazar Tepe D 4 gibi) karelerden oluşan bir sistemdir Bu sistem bir liste ile birlikte kullanılır Haritanın yanında, arkasında ya da birlikte kullanıldığı bir kitapçık içerisinde özel noktaların bir listesi harita içerisinde bu sistem yardımı ile bulunur Özellikle turistik amaçlı hazırlanmış olan haritalarda yaygın olarak kullanılırlar Bu ağ bazen harita koordinat ağı dışında ikinci bir ağ olarak çizilebilirken, koordinat ağı da aralara numara ve harfler verilerek bu amaçla kullanılmaktadır
Ek haritalar, Taşan Gösterimler, Açıklamalar
Haritanın, harita kağıdına sığdırılmasında bazen problemler olur Özellikle ülke haritalarında (atlaslarda) kağıda harita tam oturmuşken, ülkeye ait olan ve harita kadrajı dışında kalan bir adayı kadraj içine almak için çerçeveyi büyütmek yerine, adaya ait olan harita, ilgili ülke haritası içine uygun bir yere yerleştirilir
Diğer
Haritalar içerisinde ayrıca kullanıcı için faydalı olabilecek olan bilgiler de verilir Özellikle turistik cep haritalarında harita dışında kalan veya haritanın arka sayfasında rehber bilgiler verilir Bazı ülkeler tarafından hazırlanmış olan askeri amaçlı haritalarda da aynı amaçla harita etrafında kullanıcıya ayrıntılı bilgiler verildiği bilinmektedir

Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.