Padişahların Son Anları

OSMAN GAZİ

Osman Gazi, fazla yorgunluktan kaynaklanan "nikris illetinin artması ile hareket edemez bir hale gelmiş ve oğlu Orhan'ı 720 H /1324’de yerine vekil tayin etmişti Memleketini üç adet vilayetine ayırarak, Bizans zararına genişletmek için askeri işleri dahi tanzim etti Bu sebeple Bursa fethinde bizzat bulunamamıştı Kendisine fetih müjdesi geldiği zaman vefat etmek üzere idi Vefat etmeden evvel, adeta devlet-i aliye’nin altı asır değişmeyen anayasası olan meşhur vasiyetini yaptı (1) Vasiyetnamenin özü şöyledir: "Allahu Teala’nın emirlerine muhalif bir iş işlemiyesin! Bilmediğini ulemadan sorup anlayasın İyice bilmeyince bir işe başlamayasın Sana itaat edenleri hoş tutasın Askerine in'amı, ihsanı eksik etmeyesin ki, insan ihsanın kulcağızıdır Zalim olma! Âlemi adaletle şenlendir Ve Allah için cihadı terk etmeyerek beni şad et! Ulemaya riayet eyle ki, din ve devlet işleri nizam bulsun Nerede bir ilim ehli duyarsan ona rağbet ve yumuşaklık göster; Askerine ve malına gurur getirip ulemadan uzaklaşma Bizim mesleğimiz Allah yoludur ve maksadımız Allah'ın dinini yaymaktır Yoksa kuru kavga ve cihangirlik davası değildir Sana da bunlar yaraşır Daima herkese ihsanda bulun! Memleket işlerini noksansız gör! Hepinizi Allahü Teala’ya emanet ediyorum"

Bursa Gümüşlü kümbete gömülmesini isteyip rahmet-i Rahmâna kavuştu (2) Osman Bey, vasiyeti üzerine, geçici olarak gömülü bulunduğu Söğüd’den alınarak Bursa’daki Gümüş Kümbet’e defnolunmuştur(3)

ORHAN HAN GÂZİ

Rumeli’ye geçişin kahramanı Lüleburgaz ve Çorlu’nun Fatihi Süleyman Paşa’nın atının ayağının sürçmesi sonucunda düşerek vefat etmesine çok üzülen Orhan Gazi rahatsızlandı(4) Veliahtlığa getirdiği Murad Beye şu nasihatlerde bulundu:
“Oğul, saltanatına mağrur olma Unutma ki, dünya, Hazret-i Süleyman’a kalmamıştır Cennetmekân babam Osman Gazi Han, bir avuç toprağı beylik yaptı Biz Allah’ın izniyle beyliği sultanlığa çevirdik Sen daha da büyüğünü yapacaksın Osmanlıya iki kıt’a üstünde hükmetmek yetmez Selçuklunun vârisi biz olduğumuz gibi Roma’nın vârisi de biziz Oğul, Kur’an-ı Kerim’in hükmünden ayrılma Adaletle hükmet Zalimleri cezalandırmakta tereddüt gösterme En kötü adalet, geç tecelli eden adalettir Oğul, biz yolun sonuna geldik, sen daha başındasın Cenab-ı Mevlâ saltanatını mübarek kılsın” (5)

Zaten iyice yaşlanmış olan Orhan Gazi, fethedilen topraklardaki ahâliye Osmanlı adâlet ve müsâmahasını, din ve vicdan hürriyetini tattıran oğlu Süleyman Paşanın ölüm acısı da buna eklenmesiyle, âlem-i fenâdan bekaa âlemine rıhlet etti (761H/1360) (6) Bilinmeyen Osmanlı’da vefat tarihi olarak Nisan 1362 verilmiştir Bursa'daki Gümüşlü Kümbet'e defnedildi(7)