F Tipi Cezaevleri

F Tipi Cezaevleri yüksek güvenlikli cezaevlerine Türk infaz sisteminde verilen isimdir Sosyal Tecrit modeline dayanmaktadır Yüksek güvenlikli cezaevleri, Eski çağlardan beri suçlulara tatbik edilen bu ceza şekli, bu çağlarda ibret vermek ve korkutmak esası ön plânda tutularak yürütüldüğü için, gerek içinde hüküm süren hayat şartları yönünden, gerekse sıhhate

Türkiye`de düzenlendiği biçimiyle, genellikle Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey yarımkürede, Avrupa ve Asya kıtalarının kesişme noktasında bulunan bir ülke Ülke topraklarının büyük bir bölümü Anadolu yarımadasında, kalanı ise Balkan Yarımadası'nın uzantısı olan Trakya'da bulunur Ülkenin üç yanı Akdeniz, Karadeniz ve bu iki denizi birbirine bağlayan Boğazlar ile Marmara Denizi ve Ege Denizi ile çevrilidir Komşuları Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, Ermenistan, İran, Irak ve Suriye'dir

devlete karşı işlenen suçlar ve/veya organize suçlardan dolayı tutuklu ya da hükümlü bulunan mahpusların üç kişilik ya da tek kişilik yaşam birimlerinde kaldıkları ve mümkün olduğunca diğer mahpuslarla ve infaz memurlarıyla iletişimlerinin sınırlandırıldığı ceza infaz kurumlarıdır

F-tipi cezaevleri yüksek güvenlikli cezaevleri olarak tasarlanmalarının yanında geleneksel olarak daha önce koğuş sistemi üzerine inşa edilmiş

E-tipi ve Özel Tip cezaevlerinin karşıtını oluşturur

Cezaevlerinde koğuş sisteminden hücre sistemine geçişin hangi gerekçelerle yapıldığı konusunda [http://wwwcptcoeint/en/ İşkencenin Önlenmesi Avrupa Komitesi] (CPT) Türkiye`ye ilişkin bir raporunda (`` [http://wwwcptcoeint/documents/tur/2001-25-inf-enghtm CPT/inf(2001)25 1], Strasbourg- 8 Kasım 2001, § 10 ,s11``) aşağıdaki yorumu yapmıştır:

Geleneksel olarak, Türk cezaevleri geniş koğuşlar halinde gün içinde yatakhane, yaşama alanları, temizlik bölümleri ve bitişik havalandırma gibi, bütün cezaevleri birimlerinin bütün mahpuslar ya da önemli bir kısmı tarafından ortak olarak kullanıldığı sistem E-tipi cezaevi olarak 1970 ve 1980`lerde bu plan ilkesine göre inşa edilmişlerdir Açık uzun ana koridorlar, genellikle çok sayıda mahkumun barındığı koğuşlar aynı zamanda personele mahpusları denetlemek bakımından fazla olanak tanımamaktaydı Mevcut kapalı cezaevlerinin tiplerine bakmaksızın, bütün kurumlarda mahpuslar kendi birimlerini terk etme eğilimi taşımaktaydılar, nadiren koğuşlarını terk ederler ve personel de buralara nadiren girerdi Personel ile mahpuslar arasındaki kontak bu sistemde asgaride tutulmuştu

1990`ların ikinci yarısından sonra, Türk yetkililer artan bir şekilde koğuş sisteminin sakıncalarını fark etmeye başladılar Bu tarz bir düzenleme, mahpusların etkinlikleri üzerinde cezaevi personelinin denetimine izin vermiyordu Ayrıca, içeride farklı şekillerde (isyan, rehin alma, cinayet vs) karışıklıklar çıktığında ağır kayıplar yaşanma riskini beraberinde getiren ciddi fiziksel güç kullanılan Jandarma`nın dışarıdan müdahalesine sahne olunuyordu Sonuç olarak, yetkililer var olan koğuş sisteminden daha küçük yaşam birimlerinin bulunduğu yeni bir cezaevi sistemine geçiş yapmaya başladılar Bu çerçevede geliştirilen yüksek güvenlikli cezaevi yapılarına yetkililer tarafından F-tipi Cezaevleri adı verildi

Fiziksel yapı

Bu kurumlar bir ya da üç mahpusun birlikte yaşayacağı şekilde tasarlanmış kurumlardır F tipi cezaevleri, yaklaşık 360 kişi kapasiteli olup üç ana bloktan oluşmaktadır Her bir blokta bir ve üç kişilik hücreler bulunmaktadır Üç kişilik (103 adet) ve tek kişilik (59 adet) odalarda toplam 368 mahpus kapasiteli olarak inşa edilmişlerdir Bütün F-tipi cezaevleri aynı mimari plan üzerine inşa edildiklerinden hepsi aynı fiziksel özellikleri taşımaktadır

Tek kişilik hücreler 15 m<sup>2</sup>`lik tuvalet ve duş bölümü dahil yaklaşık 11 m<sup>2</sup>`dir Bu hücreler ayrıca iyi donatılmış, iyi aydınlatılmış ve havalandırma sağlanan alanlardır Bitişikteki üç hücre aynı havalandırma alanını paylaşmaktadır

Üç kişilik hücreler ise çift katlı olarak (25m<sup>2</sup&gt tasarlanmıştır Burada alt katta bir masa ve üç sandalye mutfak bankosu, buzdolabı ve dolaplar bulunmaktadır Ayrıca tuvalet ve duş burada ayrı bir bölümde bulunmaktadır Bu bölümün bir tarafı bir koridora diğer tarafı ise yaklaşık 50 m<sup>2</sup> boyutunda yüksek duvarlı beton bir havalandırmaya açılmaktadır Yukarı katta ise yataklar ve her bir mahpusa ait dolaplardan oluşmaktadır Bu birim de pencereler vasıtasıyla gün ışığı almakta ayrıca yapay ışıklandırma ve yeterli havalandırma bulunmaktadır (, [http://wwwcptcoeint/documents/tur/2001-25-inf-enghtm CPT/inf(2001)25 ], § 18, s15)

Uygulanan infaz rejimi

F-tipi cezaevlerinde diğer kapalı cezaevlerinden farklı bir infaz rejimi uygulanmaktadır Bu farklı uygulamanın hukuksal dayanağı [http://wwwiskurgovtr/mydocu/mevzuat/kanun4htm *****le Mücadele Kanunun] 16 maddesi ile [http://wwwcteadaletgovtr/mevzuat/Kanunlar/5275htm Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun`un] 9 maddesinde bulunmaktadır Ayrıca [http://mevzuatbasbakanlikgovtr/mevzuat/metinxasp?mevzuatkod=25200610218&source XmlS earch=%DDnfaz İnfaz Tüzüğü] (Yayımlandığı R Gazetenin Tarihi : 6/4/2006, No: 26131) yüksek güvenlikli infaz kurumlarındaki infaz rejimine ilişkin düzenlemeler içermektedir Ancak bütün bu düzenlemeler, yeterli açıklık ve kesinlikten uzak olmanın yanında, genelleştirilmiş bir tecrit rejimine kapı aralar görünmektedir

F-tipi cezaevleri, genelleştirilmiş bir duyusal ve sosyal tecrit öngördüğü bu nedenle de insanlıkdışı ve onur kırıcı muamele ve ceza yasağına aykırı olduğu gerekçesi ile ulusal ve uluslararası insan hakları örgütleri tarafından yoğun bir şekilde eleştirilmiştir ( [http://wwwhrworg/reports/2000/turkey/ İnsan Hakları İzleme Örgütü], [http://webamnestyorg/library/pdf/EUR440252001ENGLISH/$File/EUR4402501pdf Uluslararı Af Örgütü], [http://wwwtihvorgtr/www/duzenliasp Türkiye İnsan Hakları Vakfı], ve [http://wwwbianetorg/2002/06/04/haber10513htm Mazlum-Der])

Diğer taraftan eleştirileri daha nesnel ve Hükümet üzerinde daha etkili olarak kabul edilen İşkencenin Önlenmesi Avrupa Komitesi (CPT) ise 2001 yılından bu yana raporlarında düzenli olarak genelleştirilmiş bir duyusal ve sosyal tecrit uygulaması bulunuduğundan F-tipi cezaevlerindeki infaz rejimini eleştirmektedir (Bu konuda yayınladığı raporları için [http://wwwcptcoeint/en/states/turhtm İşkencenin Önlenmesi Avrupa Komitesi]) Ancak F-tipi Cezaevlerindeki bu genelleştirilmiş tecrit rejiminde henüz bir iyileştirme sağlanamamıştır
Bakınız Ölüm Orucu
hukuk-taslak

Türkiye gündemine 2000-2001 yıllarında girdi Tarihi ise biraz daha eskilere dayanmaktadır Ölüm Orucu cezaevlerinde bulunan politik tutukluların bir hak arama eylemi biçiminde ortaya çıkmıştır Bedenini su, tuz ve şekerle besleyerek ölene kadar eylemini devam ettirme temeline dayanmaktadır<p>