Lajos Kossuth

Lajos Kossuth Macar milliyetçisi ve devlet adamı 1802de Macaristanın Monok şehrinde doğdu ve 1895te Macaristan Orta Avrupada Türkiyenin yedide biri kadar büyüklükte bir halk cumhuriyeti Macaristan Cumhuriyeti ya da kısaca Macaristan, Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile komşu olan, denize kıyısı olmayan, Avrupa Birliği üyesi bir ülkedir Orta Avrupa ile Balkanlar arasında bir ovaya yayılan Macaristan, Türk'lerin son 400 yıllık tarihinde yakın ilişkiler geliştirmiş oldukları bir ülkedir

İtalyanın İtalya Cumhuriyeti ya da kısaca İtalya (İtalyanca:Repubblica Italiana) Avrupa'nın güneyinde, çizme biçimli bir yarımadanın ve Akdeniz'de Sicilya ve Sardinya adalarının üzerine kurulmuş bir ülkedir Kuzeyinde Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya ile komşudur San Marino ve Vatikan şehir-devletleri de bütünüyle İtalyan topraklarıyla çevrilidir İtalya devleti vatandaşı olanlar ya da soyu İtalya ile bağlantılı olan kişilere İtalyan denir

Torino şehrinde öldü Fakir düşmüş asil bir aileden olup, Protestandı Budapeşte Üniversitesinde hukuk tahsili yaptıktan sonra 1832de parlamentoya girdi


Macaristan, uzun zamandan beri Piemontese şehirleri arasında [[Barok tarzı]] mimariden en çok etkilenen şehir olarak

Avusturya İmparatorluğunun vesayeti altında olup, Avusturya imparatoru aynı zamanda Macaristan kralı da sayılıyordu Kossuth bu durumun aleyhinde olup Orszaglülesi Tudositasok ve Toiveryhatosagi Tudositisok gazetelerinde yazdığı yazıları ile verdiği konferanslarda Macaristanın Macar asıllı hükümetlerce, memur, asker ve subaylarca idare edilmesini, kanunlarla sınırlandırılan hürriyetlerinin genişletilmesini savundu Bunun üzerinde 1837de dört sene hapse mahkum olup yirmi iki ay yattıktan sonra siyasi aftan faydalanarak çıktı 1841de Pesti Hirlap (Pesti Gazetesi)ı çıkarmaya başladı Akıcı bir uslupla bu gazetenin başyazılarını da yazan Kossuthun önderliğinde Macaristanda güçlü bir uyanış hareketi başladı


1844te Avusturya hükümetinin muhalefetine rağmen Milli Birlik Teşkilatını kurdu ve Avusturya mallarına karşı boykot kampanyasını başlattı 1847de Peşte temsilcisi olarak parlamentoya yeniden giren Kossuth, 1848de Lajos Battyony başkanlığında kurulan hükümette maliye bakanı olarak görev aldı


1848de Avusturyada başgösteren hükümet buhranı ve karışıklıklardan faydalanmak isteyen Kossuth, hürriyet mücadelesinin lideri ve Milli Savunma Komitesinin (Honvedelmi Bizottanany) başkanı sıfatıyla "Viyananın ölü eli uzaklaştırılmalıdır" diyerek Macar ordusunu ayaklandırdı Ülkeye hakim olarak Avusturya imparatorunun da meşru kabul ettiği parlamenter bir rejim kuruldu Ancak bunu da yeterli görmeyen Kossuth tamamen müstakil olabilmek için parlamentoyu dağıtarak Milli Savunma Komitesi tarafından Macar asıllılardan meydana gelen bir hükümet kurdu Aralık 1848de Avusturya kuvvetlerinin başkent Budapeşteye girmesi üzerine hükümetle beraber doğuda Debrecene çekilmek zorunda kaldı Macar ordusunun Avusturyalıları mağlubiyetiyle beraber Budapeşteyi ele geçirdi 14 Nisan 1849da Habsburg Hanedanını tahttan uzaklaştırdı ve Macar milli devletinin istiklalini ilan etti


Bu hadiselerin, işgali altında bulundurduğu Lehistanı tahrik etmesinden korkan Rusya, Habsburg Hanedanı adına ve Macar ordusundaki Lehli subayları bahane ederek daha önce Lehistan İsyanını bastıran General Paskieviç emrindeki 200000 kişilik bir orduyla Avusturyaya müdahale etti Milliyetçiler sayı üstünlüğü karşısında mukavemet edemediler ve isyan kanlı bir şekilde bastırılarak Habsburg hanedanı tahta geçirildi Lajos Kossuth ve kurtulabilenler kafileler halinde sınırı geçerek Osmanlı Devletine sığındılar


Avusturya ve Rusya sert bir nota verip savaşla tehdit ederek mültecilerin iadesini istediler Osmanlı Devleti ise bunu prestij meselesi yapıp, 17 Eylül 1849da her iki devlete de verdiği nota ile mültecileri iade etmeyeceğini bildirdi Notanın Avrupada duyulması Lehistan ve Macaristan isyanlarının kan ve ateşle boğulmasına seyirci kalan fakat nefretle karşılayan Batı Avrupa kamuoyunda büyük bir tesir uyandırdı Osmanlı sefirini caddeden geçerken gören Londra halkı arabasının atlarını çözüp arabayı omuzlarıyla çektiler Avusturya ve Rusya, kamuoyunun bu tavrı karşısında fazla ısrar edemedi


Lajos Kossuth ve diğer mülteciler Kütahyaya yerleştirildiler "Ben Türklere şükran ve minnet borçluyum Bunu mukaddes ve aziz bir mükellefiyet olarak kabul ediyorum Türklerin milli hususiyetlerine ve asaletlerine karşı büyük bir saygı duyuyorum ve onları çok takdir ediyorum" diyen Kossuth, iki sene Türkiyede kaldı Mültecilerin büyük bir kısmı Osmanlı tabiiyetine girerek Müslüman oldular ve önemli hizmetlerde bulundular


Kossuth, 1852de Macaristanın istiklali için mücadele etmek üzere İngiltere ve ABDye gitti Her iki ülkede de törenlerle karşılandı Ancak ne bunlardan, ne de Fransa ile İtalyadan aradığı desteği bulamadı Londraya geri dönüp yedi sene burada kaldıktan sonra hayatının son yıllarını Torinoda geçirdi Usta bir hatib olarak hitabet sanatının güzel örneklerini veren Nutuklar (Beszedek) ve Gurbet Hatıralarım (Memories o My Exile) diye on üç ciltlik iki kitabı olup, ikisi de yabancı dillere tercüme edilmiştir


Kütahyada ikamet ettiği ev sonradan müze olup bugün de turistlerin yurdumuzda ziyaret ettikleri yerlerden birisidir


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu