Kuleli Askeri Lisesi Askeri Reform Ve Kışla Dönemi

Askeri Reform ve Kışla Dönemi




Kuleli Askeri Lisesi, (1890)






Kuleli Askeri Lisesi'nin ön cephesi, (1890)


II Mahmut (1808-1839) döneminde, Bostancıbaşı Odaları mevkiinde, yani okulun şimdi bulunduğu yerdeki bu kışla, Kuleli Askeri Lisesi'nin ilk yapısı olmuştur Abdülmecit devrinde (1839-1861) kışla yanınca yerine, yarı kargir olarak yenisi inşa edilmiştir(1843) İki tarafına da kuleler yapıldığı için kışlaya bu tarihten itibaren Kuleli Kışla denilmeye başlanmıştır 1847'de su yolları tamamlanarak kışlanın su işi de halledilmiştir
Kafkasyalı Hüseyin Paşa tarafından tertiplenen ve Sultan Abdülmecit'i tahttan indirmek hedefini güden hareketin meydana çıkarılması üzerine, suçluların yargılanması Serasker Rıza Paşa tarafından Kuleli Kışlası'nda yapılmıştır (Kuleli Vak'ası - 1859)
Kırım Savaşı'na iştirak emek üzere İstanbul'a gelen Fransız ve İngiliz askerlerinin bir kısmı, Fransa'nın İstanbul Maslahatgüzarının isteğine uyularak bu kışlaya yerleştirilmiştir(1854) Burası müttefik askerlerinin kışla ve hastanesi haline getirilmiştir Harpte yaralanan ve tedavileri sırasında ölen müttefik askerleri kışlanın kuzeyindeki mezarlığa gömüldüğü için yakın zamana kadar bu mezarlığa İngiliz Mezarlığı deniliyordu
Kışla, 1856'da İngilizler tarafından boşaltılırken, çıkarılan kasıtlı bir yangınla tamamen harap olmuştur Abdülaziz devrinde (1861-1876) kışla ana duvarları kagir, iç bölmeleri, tavan ve tabanları ahşap olarak iki kat halinde inşa edilmiş; böylece bugünkü kışla ortaya çıkmıştır(1871)
Kuleli Askeri Lisesi, "Mekteb-i Fünun-ı İdadiye" adı altında 21 Eylül 1845'te bugün İstanbul Teknik Üniversitesi olarak kullanılan Maçka Kışlası'nda kurulmuştur Bu kışlanın tamiri nedeniyle ilk eğitim öğretim yılını, Mızıka-i Hümayün ve Baltacılar dairesi olarak kullanılan Çinili Köşk'te tamamlamıştır Maçka Kışlası'nın tamiratının tamamlanması üzerine buraya taşınan Mekteb-i Fünun-ı İdadiye, Sultan Abdülmecit'in de bulunduğu bir törenle 10 Ekim 1846'da ikinci eğitim - öğretim yılına başlamıştır 1868'de mevcut askeri idadilerin(liselerin) birleştirilmesi kararı alınmıştır Bu tarihte, Kuleli de dahil olmak üzere, dört askeri idadi "Umum Mekteb-i İdadi Şahane" adı altında birleştirilerek Galatasaray Kışlası'na nakledilmiştir
İdadilerin birleştirilmesinden istenen sonuç elde edilemeyince, 1872'de okulların ayrı ayrı öğretime devam etmeleri kararlaştırılmıştır Bunun üzerine, Mekteb-i Fünun-ı İdadiye ve Deniz İdadisi, Kuleli Kışlası'na taşınmıştır Bu tarihten sonra okul "Kuleli İdadisi" adıyla anılmaya başlamıştır
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı dolayısıyla Kuleli'nin hastahaneye çevrilmesi kararlaştırılınca okul, Pangaltı'daki Harp Okulu binasına taşınmıştır Savaşın sona ermesiye birlikte Askeri Tıbbiye İdadisi ile birlikte yeniden Çengelköy'deki binasına dönmüştür(1879) Mevcudun artması üzerine okul haricindeki sırt üzerindeki okul hastahanesi tahliye edilip burası tıbbiyeye tahsis edilmiştir Hastahane ise Beylerbeyi'ne taşınmıştır Askeri Tıbbiye İdadisi, daha sonra Haydarpaşa nakledilmiştir(1910)
1912-1913 Balkan Harbi sırasında Kuleli Kışlası tekrar hastahane olmuştur Öğrencilerin bir kısmı Kandilli Kız Lisesi'nin bulunduğu Adile Sultan Sarayı'na bir kısmı da Beylerbeyi sarayının yanındaki binalara gönderilmiştir 1913 yılı sonunda, okul tekrar eski binasına taşınmıştır
Birinci Dünya Savaşı sırasında okul bir dönem Büyük Ada'daki Rum Yetimhanesi'ne taşınmıştır Birinci Dünya Savaşı sonunda, İngilizler'in Mondoros Mütarekesi'ne dayanan istekleri üzerine okul binası boşaltılmıştır Bina İngilizler tarafından Ermeni yetim ve göçmenlerine tahsis edilmiştir(5 Kasım 1920)
Kuleli İdadisi, önce Kağıthane'de, Sünnet Köprüsü yanındaki çadırlardan ibaret bir ordugaha, bir ay sonrada Maçka'daki karakol binasına taşınmıştır İngilizlerin buraya da el atması üzerine, Beylerbeyi sarayı yanındaki eski Jandarma Okulu'na nakledilmiştir(26 Aralık 1920)
26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruzun parlak bir zaferle sonuçlanması sonucu başlayan Lozan Barış görüşmeleri ile beraber İngilizler, Kuleli Kışlasını boşaltarak Türk makamlarına teslim etmişlerdir Böylece okul, üç yıllık bir aradan sonra, 6 Ekim 1923'te eski yerine tekrar taşınmıştır

Kaynak : Wikipedia