Berberi Dilleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Ayrıca bakınız: Dil - Dil aileleri

Berber dilleri, Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ile Mali ve Nijer'deki küçük Berber toplulukları tarafından konuşulan birbiri ile yakın akraba olan bir diller grubudur Nispeten seyrek bir toplulukta Sahara ve Sahel'in kuzeyine doğru uzanır Afro-Asyatik diller ailesindendir Birbiri ile çok yakın olan kuzey Berber dillerini konuşanlar arasında bunları tek bir standard altında birleştirmek için bir hareket vardır Geleneksel olarak Orta Fas Tamazigti'ni işaret eden Tamazigt adı da bu standard Berberce dilini veya tüm Berberce için kullanılır ancak kullanım ceşitlilik gösterir ve pek çok Berber kendini Tamazigt olarak tanımlamaz
Berber dilleri arasında Orta Fas Tamazigti, Tarifit (kuzey Fas), Kabili dili(Cezayir) ve Taşelit (orta Fas) sayılabilir Berber dilleri ceşitli işgallerle kesintiye uğramasına rağmen, 2000 yıldan fazla bir süredir bir yazı diline de sahiptirler İlk olarak Tuaregler tarafından hala kullanılmakta olan Tifinag alfabesiyle yazılmıştır En eski yazılı metin ise MÖ 200 yılına aittir Daha sonra 11 ve 16yy yılları arasında Arap alfabesi (özellikle Fastaki Şilha) 20yy dan sonrada özellikle Kabililer tarafından Latin alfabesi ile yazılmaya başlamıştır Fas'ta Tifinag alfabesinin bir türü yakınlarda resmileştirilmiştir Latin alfabesi Cezayir'de yarı-resmi ve Mali ve Nijer'de resmi durumdadır Yine de Mali ve Nijer'de halen yaygın olarak Arapça ve Tifinag kullanılmasına karşın Fas'ta ve Cezayir'in çeşitli bölgelerinde Latin alfabesi giderek daha fazla kullanılmaktadır
Mağripin tamamen hürriyetine kavuşmasından sonra çoğu ülke temel olarak Fransızcanın eğitimde ve okuma yazmada baskın dil olmasını kaldırmak için değişen derecelerde bir Araplaşma politikası sürdürmüşlerdir Fakat bu politikalar Amazig/Berber dillerini yasaklamış ve bastırmıştır Bu çabalara Fas ve Cezayir'de yaşayan Berberler özellikle Kabililer tarafından karşı çıkılmıştır ve her iki ülkede de bazı okullarda bu dille eğitime yer verilmesi ve Berber dilini resmi dil olmasa da milli dil olarak tanınması ile çözüme ulaştırılmaya çalışılmaktadır Berber nüfusunun az olduğu Magrip ülkelerinde bu tür önlemler alınmamıştır Mali ve Nijer'de kısmen Tamaşık dili ile eğitim veren birkaç okul bulunmaktadır

Kaynak : Wikipedia

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Berberi Dilleri Ayrıca bakınız: Dil - Dil aileleri Berber dilleri, Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ile Mali ve Nijer'deki küçük Berber toplulukları tarafından konuşulan birbiri ile yakın akraba olan bir diller grubudur Nispeten seyrek bir toplulukta Sahara ve Sahel'in kuzeyine doğru uzanır Afro-Asyatik diller ailesindendir Birbiri ile çok yakın olan kuzey Berber dillerini konuşanlar arasında bunları tek bir standard altında birleştirmek için bir hareket vardır Geleneksel olarak Orta Fas Tamazigti'ni işaret eden Tamazigt adı da bu standard Berberce dilini veya tüm Berberce için kullanılır ancak kullanım ceşitlilik gösterir ve pek çok Berber kendini Tamazigt olarak tanımlamaz Berber dilleri arasında Orta Fas Tamazigti, Tarifit (kuzey Fas), Kabili dili(Cezayir) ve Taşelit (orta Fas) sayılabilir Berber dilleri ceşitli işgallerle kesintiye uğramasına rağmen, 2000 yıldan fazla bir süredir bir yazı diline de sahiptirler İlk olarak Tuaregler tarafından hala kullanılmakta olan Tifinag alfabesiyle yazılmıştır En eski yazılı metin ise MÖ 200 yılına aittir Daha sonra 11 ve 16yy yılları arasında Arap alfabesi (özellikle Fastaki Şilha) 20yy dan sonrada özellikle Kabililer tarafından Latin alfabesi ile yazılmaya başlamıştır Fas'ta Tifinag alfabesinin bir türü yakınlarda resmileştirilmiştir Latin alfabesi Cezayir'de yarı-resmi ve Mali ve Nijer'de resmi durumdadır Yine de Mali ve Nijer'de halen yaygın olarak Arapça ve Tifinag kullanılmasına karşın Fas'ta ve Cezayir'in çeşitli bölgelerinde Latin alfabesi giderek daha fazla kullanılmaktadır Mağripin tamamen hürriyetine kavuşmasından sonra çoğu ülke temel olarak Fransızcanın eğitimde ve okuma yazmada baskın dil olmasını kaldırmak için değişen derecelerde bir Araplaşma politikası sürdürmüşlerdir Fakat bu politikalar Amazig/Berber dillerini yasaklamış ve bastırmıştır Bu çabalara Fas ve Cezayir'de yaşayan Berberler özellikle Kabililer tarafından karşı çıkılmıştır ve her iki ülkede de bazı okullarda bu dille eğitime yer verilmesi ve Berber dilini resmi dil olmasa da milli dil olarak tanınması ile çözüme ulaştırılmaya çalışılmaktadır Berber nüfusunun az olduğu Magrip ülkelerinde bu tür önlemler alınmamıştır Mali ve Nijer'de kısmen Tamaşık dili ile eğitim veren birkaç okul bulunmaktadır Kaynak : Wikipedia