Kara Resimler Analiz

Analiz




Okuyan Adamlar Tablo, 1820-1823 İspanyol İç Savaşı sırasındaki gizli toplantılardan birini betimler


1820'den itibaren Goya'ya, "Sublime Terrible (Yüce Kötü)" stiline dahil edilen bu tür çalışmaları sebebiyle dönemdaşları tarfından gittikçe daha fazla değer veriliyordu Edmund Burke tarafından 1757'de yazılan A Philosophical Enquiry into the Ideas of the Beautiful and Sublime isimli kitapta öne sürülen bu kavram, on sekizinci yüzyılın ikinci yarısında tüm Avrupa'da yayılmıştı Romantik anlayışa göre bir sanatçı için en saygın özellik özgünlüktü ve Felipe de Guevara gibi yazarlarda, doğaları gereği "daha önce hiç hayal edilmemiş korkunçluklar ve gözyaşları" ile dolu eserler üreten melankoliklerin eserlerine karşı bir beğeni oluşmaktaydı
Eleştirmenler genel olarak, Kara Resimler'in çizilmesinin ardında sosyal ve psikolojik sebeplerin yattığını düşünmektedir Özellikle kendinden genç bir kadın olan Leocadia Weiss ile olan ilişkisiyle birlikte ressamın fiziksel durumundaki kötüleşme, ardından 1819'da onu oldukça güçsüzleştiren ve ölümün eşiğine getiren hastalık, bu resimlerdeki renk ve konu seçiminin sebebi olarak görülmektedir
Sosyolojik açıdan incelendiğinde Goya'nın resimleri, - tam olarak iyileştiğine dair bilgi olmasa da - hastalığından sonra, 1820'den itibaren çizdiğine dair işaretler vardır Dinin hicvedilmesi (hacılar, dini törenler, engizisyon) ya da sivil kavgalar (Sopalı Kavga'daki kavga, Okuyan Adamlar'daki gizli toplantı, hatta Satürn'deki politik mesaj olan devletin kendi vatandaşlarını yemesi gibi), Fernando Riego'nun başkaldırısının ardından İspanya'da yaşanan istikrarsızlıkla uyumludur Resimlerin yapılmış olduğu düşünülen dönem de, bu gelişmelerin yaşandığı 1820-1823 yıllarına denk düşer Ayrıca bu resimlerdeki renkler ve konular ancak, mutlak monarşi sırasında uygulanan politik sansürün mevcut olmadığı bu karışıklık döneminde seçilebilmiş olmalıdır Dahası, resimlerde betimlenen birçok karakter (keşişler, rahibeler, engizisyoncular) Fransız Devrimi'nin ideallerinden önceki, zamanı geçmiş bir dünyaya aittir
Temalar
Bu yönde pek çok çalışma yapılmış olsa da, bu dekoratif serinin özgün anlamına dair yapısal bir yorum geliştirilememiştir Kısmen asıl yerleşimin tam olarak bilinememesi, genel olarak ise her bir resmin tek tek anlamının muğlak ve belirsiz oluşu sebebiyle, serinin genel olarak neyi ifade etmeye çalıştığı halen çözülememiştir Yine de dikkate değer birçok yorum mevcuttur




Judith ile Holofernes'te güçlü ve olgun bir adamın hadım edilmesi betimlenir Resmi Goya ile Leocadia Weiss arasındaki cinsel hayatın bir sembolü olarak görmek mümkündür


Glendinning'e göre Goya, evini asillerin ve yüksek burjuvanın saraylarının dekorasyonuna uygun süslemiştir Bu süsleme kuralları ile birlikte, alt katın yemek odası olduğu da dikkate alınırsa, buradaki resimlerin evin çevresiyle bir ilişkisi olmalıdır: manzara - ev Manzanares kıyısında ve San Isidro çayırının yanındaydı- ve natürmort görüntüleri ile odanın işlevine atıfta bulunan ziyafet resimleri Aragon bölgesinin sanat anlayışında pek yeri olmasa da, Çocuklarını Yiyen Satürn ve Çorba İçen İki İhtiyar isimli resimlerde, kara mizah ve ironi yoluyla da olsa, yemek yeme eylemine gönderme yapılır Ayrıca Judith Holofernes'i, bir ziyafete davet ettikten sonra öldürmüştür Diğer resimler ise alışılmış pastoral manzaralar ve Madrid'in baş azizinin evin yakınlarındaki türbesi hakkındadır: San Isidro Festivali, El Aquelarre ve hatta resimde bulunan mezarlığın, evin yakınındaki şapelin mezarlığında benzemesi sebebiyle La Leocadia
Başka bir bakış açısına göre, daha kötü aydınlatılmış olan alt katta genelde koyu arka plana sahip resimler bulunur (yas elbisesi içinde bir mezarlıkta görülen La Leocadia hariç) Bu resimlerde ölüm ve yaşlı adamlar fazlasıyla yer alır Ayrıca hayatta kalmayı başaran (Leocadia) ve hatta erkekleri hadım eden (Judith) kadın figürleri Freudyen bir açıdan, cinsel çöküntüyü ifade edebilir Çorba İçen İki İhtiyar ile İki İhtiyar resimleri, yaşlı Satürn ile birlikte, erkek figürü betimler Zamanın da tanrısı olan Satürn, melankolik karakterin vücud bulmasını temsil eder ve antik zamanlarda kara safra olarak adlandırılan depresyon ile de ilişkilidir
İkinci kattaki resimlere Glendinning'e göre gülme ve ağlama (hiciv ve trajedi), hava ve toprak elementleri arasında bir tezat hakimdir Kapıdan girer girmez tam karşıda görülen Okuyan Adamlar, ciddi havasıyla Gülen Kadınlar'ın zıddını oluşturur Bu iki resim, izleyiciyi diğer resimlerin karşıtlığına hazırlar Yayınevi : tropos ve Fantastik Görü gibi mitolojik sahneler trajediyi içerirken, San Isidro Kaynağına Hac hicvi bir sahneyi betimler Bir başka zıtlık da, ilk iki tabloda insan figürlerinin havada asılı gibi durmalarına karşın, Sopalı Kavga ve San Isidro Kaynağına Hac resimlerinde yere veya toprağa batmış gibi görünmeleridir Ancak bu hipotezlerin hiçbiri, bu resim setinin asıl temasını tam anlamıyla ortaya koymamaktadır
Stil
Tüm resimlerde mevcut olan belki de tek ortak nokta ressamın kullandığı stildir Tablolardaki kompozisyon, döneme göre oldukça yenilikçidir Resimlerdeki insan figürleri kenarlara ötelenmiş gibidir Manzara ve Kafalar bu durumun en uç örneğidir Resmin sağ alt köşesine yığılmış dört ya da beş kafa, çerçeveden dışarı çıkacak gibi gözükmektedir Resimlerdeki bu dengesizlik, daha modern eserlerde görülen bir kompozisyon özelliğinin örneğidir San Isidro Festivali'nde sola, San Isidro Kaynağına Hac'da sağa toplanmış olan ana grup, yine dengesiz bir dağılım oluşturur Yarı Batık Köpek'te de tablonun büyük bölümü dikey bir boşluktan ibarettir, aşağıdaki eğimli bölge ve köpeğin kafası için çok az yer bırakılmıştır Figürlerin kompozisyonun bir tarafında toplanışı Yayınevi : tropos ve Fantastik Görü ile El Aquelarre'nin özgün halinde de görülür Sonuncudaki bu özellik, Martinez Cubells'in kardeşlerinin yaptığı restorasyon sırasında ortadan kalkmıştır




San Isidro Festivali'nde Kara Resimler'in tamamında mevcut olan stil özellikleri görülebilir


Kara Resimler'deki sahnelerin çoğu, ışığın olmadığı, günün sonunda havanın karardığı zamanlara ait gece görüntüleridir San Isidro Festivali, El Aquelarre ve San Isidro Kaynağına Hac (günbatımına doğru ilerleyen bir öğleden sonra) resimlerinde görülen bu durum ile, ışığın ölümüyle ilişkili olarak arka plandaki karanlığa vurgu yapılmıştır Böylece resimlerde kötümser bir hava, muazzam bir görüntü ve gerçekdışı mekanların gizemi ortaya çıkmıştır
Resimlerdeki karakter grupları düşünceli ya da şaşkın haldedir Şaşkın gözüken karakterler, gözleri kocaman açılmış, gözbebekleri gözlerinin beyazıyla çevrelenmiş, ağızları açık şekilde, bir karikatüre ya da grotesk hayvana ait olabilecek bir yüz ifadesiyle betimlenmiştir Karakterler, akademik standartlarda reddedilmiş şekilde kötü kişisel özelliklere sahiptir Resimler çirkin ve kötü olanı betimler, güzellik artık sanatın temel konusu değildir Bunun yerini, acıma duygusu ve insan hayatının tüm yönlerini, en tatsız olanları dahi dışarıda bırakmadan anlatma çabası almıştır Bozal'a göre bu ev "dünyevi bir Sistine Şapeli" olarak değerlendirilebilir; burada güzelliğin ve kurtuluşun yerini sağduyu ile yalnızlık, yaşlılık ve ölüm bilinci almıştır
Tüm resimlere aşıboyası, altın ve toprak renkleriyle birlikte gri ve siyah hakimdir Giysilerde kontrast olarak beyaz, gökyüzü bölümlerinde mavi, manzara resimlerinde nadir ve aralara dağıtılmış olarak yeşil kullanılmıştır
Tüm bu özellikler, 20 yüzyılda ortaya çıkacak olan dışavurumculuk akımının karakteristik özelliklerinin habercisidir Goya'nın eserlerinin modern resmi etkilediğine dair görüşlerin temelinde de, resimlerin bu öncül özelliği vardır Goya'nın, devrimci ve yenilikçi özelliklere sahip bu seriyle, resim sanatında dönemine göre daha ileride olduğu söylenebilir


Wikimedia Commons'ta
Kara Resimler ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynak : Wikipedia