Türkiye’De Sanayi Dağılışı Ve Önemi

Türkiye’de Sanayi Dağılışı ve Önemi Nedir?
Türkiye’de Sanayi Dağılışı ve Önemi

1 Besin Sanayi :
Hammaddesi tarıma dayalı olan ürünlerdir Ülkemizde en fazla gelişme gösteren sanayi çeşitlerinden biridir Ülkemizde bölgeler arasında görülen iklim tiplerinin farklığı ve bu durumun yol açtığı tarım ürünlerinde yaşanan çeşitlilik fabrika çeşidinin de farklı olmasına yol açmıştır Ülkemizde bulunan belli başlı besin sanayiine ait tesisler şunlardır ;

GIDA SANAYİ
a) Un ve unlu mamüller : İç Anadolu başta olmak üzere hemen her bölgemizde bulunmaktadır Un makarna irmik ve şehriye fabrikaları gibi tesislerdir Konya Eskişehir Balıkesir Ankara Erzurum Kayseri Gaziantep ……… vb

b) Şeker Fabrikaları : Hammaddesi şekerpancardır Şekerpancarı tarladan toplandıktan sonra kısa sürede bozulmaktadır Bu nedenle şeker fabrikları şekerpancarı üreten yerlere yakın bir yerde kurulmuştur KonyaErzurumEskişehir Uşak ………vb

c) Zeytinyağı fabrikası : Zeytin üretiminin fazla olduğu yerlerde kurulmaktadır Ege bölgesinde Edremit Ayvalık İzmir Muğla ve Aydın’da Marmara bölgesinde Gemlik Çanakkale İznik ve Balıkesir’de Akdeniz bölgesinde Adana Antakya Kilis’te Güneydoğu Anadolu bölgesinde Gaziantep ve çevresinde yoğunlaşmıştır

d) Ayçiçek yağı fabrikası :Marmara bölgesinin Trakya kesiminde Edirne ve Tekirdağ çevresinde yoğunlaşmıştır

e) Konserve fabrikaları : Balık konservesi Çanakkale’de Sebze ve meyve konservesi ise İstanbulBursaBalıkesir ve İzmir gibi illerde yoğunluk göstermektedir Ülkemizde konserve sanayisi uzun yıllar istenilen düzeye ulaşmamıştır Bu durumun belli başlı nedenleri ise ülkemizde her mevsim taze sebze ve meyvenin bulunabilmesi evlerde konserve üretiminin yapılması ve konservenin pahalı olması gibi etkenler rol oynamıştır Ancak son yılarda kentleşme olgusunun artması konserve üretiminin ve tüketiminin artmasına neden olmuştur

f) Hayvan ürünleri sanayisi :Özellikle büyükbaş hayvancılığın yaygın olduğu yerlerde yaygınlaşmıştır Et kombinalarıyoğurt ve peynir fabrikaları bu guruba girmektedir Trabzon Erzurum Van KarsEdirne ……… vb

g) Çay fabrikaları : Tarım alanları ile fabrikalar iç içe geçmiştir Nedeni Çay toplandıktan sonra kısa sürede bozulmaktadır Çay fabrikaları Rize ve çevresinde yoğunlaşmıştır

2 Alkollü içki ve tütün sanayiisi :
Tütün sigara sanayisinin hammaddesidir Sigara önceleri sadece devlete ait fabrikalarda üretilmekte iken günümüzde özel sektöre de izin verilmiştir Başlıca fabrikalar : İstanbul İzmir Samsun Malatya Adana ve Tokat’ta yer almaktadır
İçki üretimi de sigara gibi önceleri devlete ait fabrikalarda yapılmakta iken son yıllarda özel sektöre de izin verilmiştir Bira ; arpanın mayalandırılmasından yapılmaktadır Belli başlı fabrikalar Ankara İstanbul Yozgat ve İzmir de bulunmaktadır Rakı : Kuru üzümün damıtılmasından yapılmaktadır Rakıya kokusunu veren madde ise anasondur Belli başlı fabrikalar İzmir Diyarbakır ve Tekirdağ’dadır Şarap : yaş üzümünün mayalandırılmasından yapılmaktadırİzmir Tekirdağ Çanakkale Kayseri Kırşehir ve Nevşehir gibi illerde bulunmaktadır

3 Dokuma Sanayisi :
Türkiye’de en eski ve en fazla gelişme gösteren sanayi dalıdır İşyeri ve çalışan işçi bakımından diğer sanayi kolları arasında ilk sırada yer almaktadır
KeteN dokuma : Kastamonu Taşköprü’de
Pamuklu dokuma : Bursa İstanbul İzmir Adana Antalya Nazillli ( Aydın ) Denizli Kayseri
İpekli dokuma : İstanbul Bursa Gemlik
Yünlü dokuma : İstanbul Bursa İzmir ve Hereke ( Kocaeli )
Deri ve Kösele : İstanbul İzmir
Halı ve kilim dokumacılığı : Isparta Burdur Uşak Demirci – Gördes – Kula ( Manisa ) Kayseri ve Sivas gibi illerde bulunmaktadır
Battaniye dokuma : Siirt

4 Kimya sanayi :
Diğer endüstri kollarına göre daha geç gelişme göstermiştir ve daha geri durumdadır Kurulumu için büyük bir sermaye birikimine ve kalifiye elemana ihtiyaç duyulmaktadır
Petrol rafinerisi : Batman ( Batman Petrol rafinerisi ) İzmir ( Aliağa Petrol rafinerisi ) Mersin ( Ataş petrol rafinerisi ) Kırıkkale ( Orta Anadolu petrol rafinerisi ) İzmit ( Tüpraş petrol rafinerisi )
Gübre sanayisi : Mersin Hatay İzmir Bandırma ve Konya’da gelişme göstermiştir
İlaç sanayisi : İstanbul ve çevresinde
Boya Sanayi: İzmir Mersin İstanbul

5 Maden sanayiisi :
Yer altından çıkarılan madenlerin fabrikalara işlenerek kullanıma hazır hale getirilmesine maden işleme sanayii( metaluji ) denilmektedir Ülkemizde maden çeşitliliği fazladır Ancak rezerv miktarlarının az olmasından dolayı maden sanayii pek fazla gelişme göstermemiştir
Demir-çelik fabrikaları : Kırıkkale Karabük Ereğli İskenderun
Bakır işleme : Ergani ( Artvin ) Samsun ve Maden( Elazığ )
Alüminyum tesisleri : Seydişehir ( Konya )
Boraks : Bandırma
Ferro krom : Antalya ve Elazığ
Kurşun ve Çinko : Keban ( Elazığ )

MADEN VE DEMİR ÇELİK SANAYİ

6 Makine Sanayiisi :
Karademirdeniz ve hava yolları ulaşım araçlarının yapımı ile elektrikli aletlerin imalatı ve savunma sanayiine ait araçlar makine sanayisinin temelini oluşturmaktadır
Otomotiv sanayii : Bursa İzmir Sakarya Kocaeli
Demiryolu araçları : Sakarya Eskişehir ve Sivas
Gemi yapımı ( Tershane ) : Marmara bölgesi ilk sırada gelmektedir İstanbul ( Pendik- Tuzla – Hasköy …… ) İzmir ( Alaybey ) Ayrıca Bodrum Marmaris ve Karadeniz kıyılarımızda kotra ve yat gibi küçük deniz araçları da yağılmaktadır
Uçak sanayii : Anakara Akıncı’da ve Eskişehir
Elektrikli makine imalatı : Özellikle beyaz eşya fabrikaları ülkemizde fazla gelişme göstermiştir Yurt içi ihtiyacını karşıladığı gibi yurt dışına da büyük bir oranda ihraç edilmektedir İstanbul İzmir ve Manisa’da gelişme göstermiştir
Savunma sanayii : Kırıkkale ve Ankara

YEDEK PARÇA VE MAKİNA SANAYİİ 7 Çimento cam ve seramik sanayii :
a) Çimento sanayiisi : Hammaddesi kireçtaşı ve kil olan çimento günümüzde en fazla kullanılan yapı malzemesidirTürkiye’de bir çok ilde çimento fabrikası bulunmaktadır Devlete ait fabrikaların yanında özel sektöre ait fabrikalarda son yıllarda artmıştır Ankara (bilgi yelpazesi) Çanakkale İzmir Adana Konya Nevşehir Bolu ……… vb illerde bulunmaktadır
b) Tuğla ve kiremit sanayisi: UşakAfyonkarahisarKütahya ve İzmir çevresinde yoğunlaşmıştır Ayrıca Bolu Bartın ve Eskişehir’de de bulunmaktadır
c) Cam sanayisi: Camın temel maddesi Sio2 minareli sileks ve kuvars taşlarının özellikle kuvars kumlarının eritilmesiyle oluşurİstanbulKırklareli Sinop İzmit Bursa Mersin vb
d) Seramik sanayi : Kil toprağının çamurundan yapılan çeşitli eşyaların yüksek sıcaklıkta pişirilmesiyle oluşmaktadırBursa ( İznik ) Bilecik( Bozüyük) Kütahya ve Çanakkale çevresinde fabrikalar yoğunlaşmıştır
8 Orman ürünleri sanayi :
Bu fabrikalar ormanların daha çok kıyı bölgelerimizde bulunmasına bağlı olarak buralarda toplanmıştır
a) Kereste fabrikaları : Bolu Düzce Bartın Ayancık Rize ve Ordu’da
b) Kağıt Fabrikaları : Aksu ( Giresun ) Çaycuma ( Zonguldak ) Bartın Taşköprü( Kastamonu ) İzmit Dalaman ( Muğla ) Balıkesir ve Mersin Taşucu