Bolivya - Bolivya Hakkında - Bolivya'nın Başkenti - Bolivya Hakkında Geniş Bilgi

Bolivya - Bolivya Hakkında - Bolivya'nın Baaşkenti - Bolivya Hakkında Geniş Bilgi


Başkent Sucre (anayasal)

La Paz (idari)

19°29′S, 68°08′W

En büyük şehir Santa Cruz de la Sierra

Resmî dil(ler) İspanyolca, Quechua, Aymara, Guaraní, ve diğer 33 diller

Hükûmet Cumhuriyet

- Başkan Evo Morales

Bağımsızlık İspanya'dan

- İlan etti 6 Ağustos 1825

Yüzölçümü

- Toplam 1098,581 km² (28)

424,163 sq mi

- Sular (%) 129

Nüfus

- 2007 yılında 9,119,152 (84)

- Yoğunluk 84/km² (210)

218/sq mi

GSMH


(Satın alma gücü paritesi)

[[]] tahmini

- Toplam 25,684 milyar $ (101)

- kişi başına 2,817 $ (125)

Gelişmişlik Endeksi (2004) 0692 ((orta)) ?

Para birimi Boliviano (BOB)

Saat dilimi (UTC-4)

İnternet alan adı bo

Telefon kodu +591


Estado Plurinacional de Bolívia, (18 Mart 2009'a kadar: República de Bolívia), para birimi Peso olan, Ernesto Che Guevara'nın devrim hazırlığındayken CIA operasyonu sonunda Bolivya askerleri tarafından yakalanıp öldürüldüğü Güney Amerika ülkesidir Başkenti Sucre olup; La Paz, Cochabamba, Santa Cruz, Potosi diğer önemli şehirlerinden birkaçıdır Ülke İspanyol sömürgeciliği döneminde Yukarı Peru olarak adlandırılan bu bölgeye daha sonra Güney Amerika'yı İspanyol boyunduruğundan kurtaran Simon Bolivar'ın anısına Bolivya (Bolivar'ın ülkesi) ismi verilmiştir




Tarih


Bolivya, 1809 yılında İspanya'ya karşı bağımsızlığını ilan etmesine karşın, İspanyol askerlerin ülkeden kovulması çok daha sonra, ancak 1825 yılında gerçekleştirilebildi


Bağımsızlık sonrası Bolivya'daki siyasal yaşam sık sık kesintiye uğramıştır Ülke ulusal bağımsızlığını kazandığı 1825 yılından günümüze değin; yüzseksene yakın darbe, ondan fazla değişik anayasa ve seksen civarında cumhurbaşkanı gördü Cumhurbaşkanlarıdan bazıları yönetimi kan dökerek ele geçirdiler ve yine aynı şekilde kaybettilerAltı cumhurbaşkanı görev başındayken öldürüldü


Bolivya'nın komşularıyla özellikle Şili ve Paraguay ile olan ilişkileri dengesiz olmuştur 1879 yılında müttefiki Peru ile birlikte, sınır anlaşmazlıkları yaşadığı güçlü komşusu Şili'ye saldırdı Ancak 1883'de biten Pasifik Savaşı Bolivya için tam bir yıkım oldu Pasifik Okyanusu bölgesindeki kıyı şeridini Şili'ye kaptıran Bolivya'nın okyanus ile olan bağlantısı kesildi ve ülke bir kara devletine dönüştü Bolivya halkı bu savaşın sonuçlarını bugün bile unutabilmiş değildirÜlke yine bir sınır sorunu yüzünden 1932 yılında komşusu Paraguay ile savaşa tutuştu Chaco Savaşı olarak olarak adlandırılan bu savaş 1935 yılında, Paraguay'ın zaferi ve sınır sorununun çözülmesini sağlayan bir barış antlaşmasının imzalanması ile sona erdiğinde, Bolivya tartışmalı bölgenin ancak yüzde yirmibeşini(%25) topraklarına katabildi


Coğrafî verileri


* Konum: Güney Amerika'nın orta kesiminde yer almakta olup, kuzey ve doğuda Brezilya, güneydoğuda Paraguay, güneyde Arjantin, güneybatıda Şili ve batıda Peru ile çevrilidir

* Coğrafî konumu: 17 00 Güney enlemi, 65 00 Batı boylamı

* Harita konumu: Güney Amerika

* Yüzölçümü:

o toplam: 1,098,580 km²

o Kara: 1,084,390 km²

o Su: 14,190 km²

* Sınırları:

o toplam: 6,743 km

o Sınır komşuları: Arjantin 832 km, Brezilya 3,400 km, Şili 861 km, Paraguay 750 km, Peru 900 km

* Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)

* Denizleri: yok (kara ile çevrili)

* İklimi: Deniz seviyesine göre çeşitlilik göstermektedir Nemli ve soğuk tropikal iklimden, soğuk kutup iklimine kadar bir çok iklimin özelliklerini taşır

* Arazi yapısı: Engebeli Andlar, dağlık Altiplano yaylası, tepelikler, Amazon havzasında düz ovalıkları ile Bolivya 3 esas bölgeye ayrılır Kuzeyde ve doğuda Oriente, kuzeybatıda Lianos, güneydoğuda Bolivya Chaco bölgeleri yer almaktadır

* Deniz seviyesinden yüksekliği:

o en alçak noktası: Rio Paraguay 90 m

o en yüksek noktası: Nevado Sajama 6,542 m

* Doğal kaynakları: kalay, doğal gaz, petrol, çinko, tungsten, antimon, gümüş, demir, kurşun, altın, kereste, hidro güç

* Arazi kullanımı (1993 verileri):

o tarıma elverişli: %2

o Otlaklar: %24

o Ormanlık arazi: %53

o Diğer: %21

* Sulanan arazi: 1,750 km² (1993 verileri)

* Doğal afetler: Kuzeydoğuda su baskınları (Mart - Nisan)

* Coğrafî not: kara ile çevrili


Nüfus bilgileri


* Nüfus: 8,300,463 (Temmuz 2001 verileri)

* Yaş yapısı (2001 verileri):

o 0-14 yaş: %3846

+ erkek 1,626,698;

+ kadın 1,565,748

o 15-64 yaş: %5707

+ erkek 2,315,098;

+ kadın 2,421,987

o 65 yaş ve üzeri: %447

+ erkek 166,986;

+ kadın 203,946

* Nüfus artış oranı: %176 (2001 verileri)

* Mülteci oranı: -145 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)

* Cinsiyet oranı (2001 verileri):

o doğumlarda: 105 erkek/kadın

o 15 yaş altı: 104 erkek/kadın

o 15-64 yaş: 096 erkek/kadın

o 65 yaş ve üzeri: 082 erkek/kadın

o toplam nüfusta: 098 erkek/kadın

* Bebek ölüm oranı: 5898 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)

* Ortalama hayat süresi (2001 verileri):

o toplam nüfus: 6406 yıl

o erkek: 6153 yıl

o kadın: 6672 yıl

* Ortalama çocuk sayısı: 351 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)

* HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %01 (1999 verileri)

* HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan insan sayısı: 4,200 (1999 verileri)

* HIV/AIDS - ölümleri: 380 (1999 verileri)

* Ulus: Bolivyalı

* Nüfusun etnik dağılımı:

o Quechua %30,

o Aymara %25,

o melez %30,

o beyaz ırk %15

* Dinler:

o Roma Katolikleri %95,

o Protestanlar (Evangelist Ethodistler),

o müslümanlar%2

* Diller:

o İspanyolca (resmi),

o Quechua (resmi),

o Aymara (resmi)

* Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler (1995 verileri)

o Toplam nüfus: %831

o Erkek: %905

o Kadın: %76


Yönetimi


* Ülke adı: Resmi tam adı: Bolivya Cumhuriyeti

* Kısa şekli : Bolivya

* Yerel tam adı: Republica de Bolivya

* Yerel kısa şekli: Bolivya

* İngilizce: Bolivia

* Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet

* Başkent: Sucre

* İdarî bölmeler: 9 bölüm;

o Chuquisaca,

o Cochabamba,

o Beni,

o La Paz,

o Oruro,

o Pando,

o Potosi,

o Santa Cruz,

o Tarija

* Bağımsızlık günü: 6 Ağustos 1825 (İspanya'dan ayrıldı)

* Millî bayram: Bağımsızlık günü, 6 Ağustos (1825)

* Anayasa: 2 Şubat 1967; Ağustos [1994] tarihinde yeniden gözden geçirilmiştir

* Hukuk sistemi: İspanyol hukuku temel alınmıştır

* Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar:

o CAN,

o CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi),

o ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu),

o FAO (Tarım ve Gıda Örgütü),

o G-11,

o G-77,

o IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası),

o IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı),

o IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası),

o ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü),

o ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi),

o IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği),

o IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu),

o IFC (Uluslararası Finansman Kurumu),

o IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu),

o ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü),

o IMF (Uluslararası Para Fonu),

o IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü),

o Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü),

o Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı),

o IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi),

o IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı),

o ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği),

o LAES,

o LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği),

o Mercosur (Güney Amerika Ülkeleri Ortak Pazarı),

o MONUC (BM Kongo Operasyonu),

o NAM,

o OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı),

o OPANAL,

o OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu),

o PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi),

o RG,

o UN (Birleşmiş Milletler),

o UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı),

o UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü),

o UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü),

o UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi),

o UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi),

o UPU (Dünya Posta Birliği),

o WCL (Dünya Emek Konfederasyonu),

o WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu),

o WHO (Dünya Sağlık Örgütü),

o WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı),

o WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü),

o WToO (Dünya Turizm Örgütü),

o WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)


Ekonomik göstergeler


* Ekonomiye genel bakış: 1940'lara değin yalnızca ihracata yönelik madenciliğe dayalı ve dışa kapalı bir ekonomisi olan Bolivya, bugün ticaret, finans, madencilik ve sanayi temelinde gelişen karma bir ekonomiye sahiptir Güney Amerika'nın en yoksul ülkelerinden biri olan Bolivya'da, devlet gelirleri ile yabancı yatırımların çok az oluşu ve yönetimde bir türlü istikrar sağlanamaması yüzünden, ekonomik durum iyileştirilememiştir Cumhurbaşkanı Sanchez de Lozada (1993-97), piyasa ekonomi reformlarını ilerletmiştir Lozada'nın başarısı, Meksika ve Mercosur (Güney Amerika Ülkeleri Ortak Pazarı) ile serbest ticaret antlaşması ve ülke havayolları, telefon kurumu, demiryolları, elektrik santrali ve petrol sanayini özelleştirmeyi kapsamaktadır Hugo Banzer Suarez ise ülkenin yatırım koşullarını değiştirmek için süregelen ahlak bozukluğuna karşı kampanya başlatmıştır 1999'da Brezilya ile arasına döşenen 2 milyar $ lık doğal gaz boru hattının tamamlanmasıyla, Bolivya bölgenin enerji faaliyet merkezi haline gelmeyi ummaktadır

* GSYİH: Satınalma gücü paritesi - $209 milyar (2000 verileri)

o GSYİH - reel büyüme: %25 (2000 verileri)

o GSYİH - sektörlere göre: tarım: %16

* Endüstri: %31

* Hizmet: %53 (1999 verileri)

* Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %44 (2000 verileri)

* İş gücü: 25 milyon

* İşsizlik oranı: %114 (1997)

* Bütçe (1998):

o gelirler: 27 milyar $;

o giderler: 27 milyar $

* Endüstri: madencilik, arıtım, petrol, yiyecek ve içecek, tütün, el sanatları, giysi

o Endüstrinin büyüme oranı: %4 (1995 verileri)

* Elektrik üretimi: 3625 milyar kWh (1999)

o Elektrik üretimi için kaynaklar:

+ Fosil yakıtlar: %5661

+ Hidro: %416

+ Nükleer: %0

+ Diğer: %179 (1999)

o Elektrik tüketimi: 3377 milyar kWh (1999)

o Elektrik ihracatı: 4 milyon kWh (1999)

o Elektrik ithalatı: 10 milyon kWh (1999)

* Tarım ürünleri: Soya fasulyesi, kahve, pamuk, mısır, şekerkamışı, pirinç, patates, kereste

* İhracat: 126 milyar $ (2000 verileri)

o İhracat ürünleri: Soya fasulyesi, baklagiller, doğal gaz, çinko, altın, ormancılık ürünleri

o İhracat ortakları (1998): Birleşik Krallık %16, ABD %12, Peru %11, Arjantin %10, Kolombiya %7

* İthalat: 186 milyar $ (2000 verileri)

o İthalat ürünleri: Yatırım malları, ham maddeler ve endüstri malları, kimyasal maddeler, petrol, gıda

o İthalat ortakları: ABD %32, Japonya %24, Brezilya %12, Arjantin %12, Şili %7, Peru %4, Almanya %3, diğer %6 (1998)

* Dış borç tutarı: 66 milyar $ (2000)

* Para birimi: Bolivya Pesosu (BOB)

o Para birimi kodu: BOB

* Mali yıl: Takvim yılı


İletişim bilgileri [değiştir]


* Kullanılan telefon hatları: 327,600 (1996)

o Telefon kodu: 591

* Radyo yayın istasyonları: AM 171, FM 73, kısa dalga 77 (1999)

o Radyolar: 525 milyon (1997)

* Televizyon yayını yapan istasyonlar: 48 (1997)

o Televizyonlar: 900,000 (1997)

* Internet kısaltması: bo

o Internet servis sağlayıcıları: 9 (2000)

o Internet kullanıcıları: 35,000 (2000)


Ulaşım ve taşımacılık


* Demiryolları: toplam: 3,691 km

* Karayolları:

o toplam: 49,400 km

o asfalt: 2,500 km

o asfalt olmayan: 46,900 km (1996)

* Deniz yolları: 10,000 km

* Boru hatları:

o Ham petrol 1,800 km;

o petrol ürünleri 580 km;

o doğal gaz 1,495 km

* Limanları: yok

* Hava alanları: 1,093 (2000 verileri)