New Jersey Tarih

Tarih
Yaklaşık 180 milyon yıl önceki Jura Devrinde New Jersey Kuzey Afrika ile komşuydu Apalaş Dağları Kuzey Amerika ile Afrika kıtalarının çarpışması sonucu ortaya çıktı 18000 yıl önce ise Buzul çağı sırasında buzullar New Jersey'e kadar ulaştı Bu buzulların iklimin tekrar ısınmasıyla geri çekilmesi sırasında Passaik Buzul Gölü'nün yanı sıra birçok nehir ve bataklık da oluştu
Avrupalılar bölgeye ayak bastıklarında New Jersey'de yerleşik gruplar Lenape kabileleriydi Bu kabileler küçük çiftçilikle de uğraşan avcı-toplayıcı bir halktı İlk karşılaştıkları Avrupalılar Hollandalı olan Lenape'lerin bunlarla ilişkileri genelde kürk ticareti temelinde gelişiyordu
Koloni dönemi
İlk zamanlarından beri New Jersey etnik ve dini çeşitliliği ile dikkat çeken bir bölge olmuştur Çeşitli Protestan gruplar eyalet sınırları içinde bir arada yaşarlar Bu renkli yapının temellerinin atıldığı koloni döneminde New Jersey tarıma dayalı kırsal bir bölge olarak kaldı Üstelik bu dönemde ticari ölçekte tarım faaliyetlerine de nadiren rastlanmıştır Burlington ve Perth Amboy'un özellikle New York ve Philadelphia ile yapılan ticarette önemli rol oynayan limanlar olarak öne çıktığı dönemde eyaletin verimli toprakları ve dini açıdan toleransa dayalı siyasi tutumu hızlı bir nüfus artışını da beraberinde getirdi Bunun bir sonucu olarak 1775 yılına gelindiğinde New Jersey'in nüfusu 120000 seviyesine gelmişti
17 yüzyılın başlarında bölge Hollanda'nın bir kolonisi halindeydi Ancak 1664 yılında Richard Nicolls komutasındaki bir İngiliz filosu o günkü adıyla New Amsterdam limanına girip fazla direnişle karşılaşmadan bugünün New York'unu ele geçirdiğinde bölge tümüyle el değiştirdi ve İngiltere'nin bir kolonisi haline geldi
Sonradan 2 James adıyla İngiltere tahtına geçecek olan York Dükü Hudson nehri ile Delaware ırmağı arasında daha sonra New Jersey haline gelecek olan bölgenin idaresini George Carteret ve John Berkeley'e verdi
Bu dönemde bölgeye yerleşimler genelde New England kolonisinden gelenlerden oluşuyordu Genelde New York kolonisinin gölgesinde kalan bölge bu dönemde diğer koloniler kadar ön plana çıkmamıştır
Bağımsızlık Savaşı dönemi

Rutgers Üniversitesi 1766'da Queen's College adıyla temelleri atılan ve çeşitli mimari stillerdeki binalara sahip bir kurumdur


New Jersey İngiliz yönetimine karşı ayaklanan 13 koloni'den biridir 2 Temmuz 1776'da kabul edilen anayasa ile eyalet bağımsızlığını ilan etmiştir
New Jersey'i temsilen Richard Stockton, John Witherspoon, Francis Hopkinson, John Hart ve Abraham Clark, Amerika Birleşik Devletleri'nin Bağımsızlık Bildirgesi'ni imzalayan kişiler arasında yer almışlardır
Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında İngiliz ve Amerikan orduları New Jersey'den defalarca geçmiş ve burada önemli çatışmalara girmişlerdir 25 Aralık, 1776'da George Washington komutasındaki Amerikan birlikleri Delaware ırmağını geçerek Trenton Muharebesi'nde İngilizlere bağlı bir orduyu yenilgiye uğratmıştır Yaklaşık bir hafta sonra da İkinci Trenton Muharebesi Cornwallis komutasındaki İngiliz birliklerinin durdurulduğu önemli bir zafer olarak Amerikan tarihindeki yerini almıştır
1783 yazında Amerikan Kongresi Princeton, New Jersey'de toplanarak burayı dört aylığına ülkenin başkenti statüsüne getirmiştir Kongrenin buradaki toplantısı sırasında bağımsızlık savaşını sona erdiren Paris Anlaşması'nın imzalandığı haberi ulaşmıştır
New Jersey ABD Anayasasını onaylayan üçüncü eyalet olmuştur 20 Kasım 1789'da ise Amerikan Haklar Bildirgesi'ni ilk onaylayan eyalet yine New Jersey olmuştur
19 yüzyıl
15 Şubat 1804'te köleliği kaldıran son kuzey eyaleti New Jersey oldu 1844'te eyaletin ikinci anayasası kabul edildi ve yürürlüğe girdi Bu anayasa ile ilçelerin sınırları ve statülerinde bazı değişiklikler yapıldı 1776 anayasasına göre valinin yetkileri artırılmışsa da 1844 anayasası valiye ya da halka karşı sorumlu tutulmayan birçok resmi makam oluşturmasıyla valinin artırılan gücünü de dengelemiş oldu Bu anayasaya göre vali arka arkaya iki kez seçilememek kaydıyla üç yıllık periyotlar için seçiliyordu
Bağımsızlık savaşının aksine Amerikan İç Savaşı sırasında belli başlı muharebelerden hiçbiri eyalet sınırları dahilinde gerçekleşmedi Buna rağmen 80000 kadar New Jersey'linin Kuzey saflarında savaşa katıldığını da vurgulamak gerekir
Endüstri Devrimi sırasında Paterson gibi şehirler büyüyüp geliştiler Bu dönemden önce büyük ölçüde tarıma dayalı olan eyalet ekonomisi 19 yüzyıl ortalarından itibaren endüstri temelinde yeniden yapılanmaya gitti Tekstil ve ipek endüstrilerini Thomas Edison'un icatlarını üreten imalat sanayi takip etti Bu dönemde ulaşım ağı lokomotif ve buharlı gemilerin de kullanılmaya başlanması ile önemli ölçüde geliştirildi
Demir madenciliği de 1800'lü yılların ortalarından sonlarına kadarki dönemde New Jersey için önemli bir sektördü Mt Hope, Mine Hill ve Rockaway Valley madenleri yeni yerleşim yerleri ve canlı bir ekonominin temellerini atarken aynı zamanda Morris Kanalı'nın da inşası için en önemli etkenlerden biri oldu
20 yüzyıl

Özgürlük Heykeli ve Jersey City


İki dünya savaşı sırasında da New Jersey savaş sanayinin önemli merkezlerinden biriydi Bu dönemlerde özellikle deniz araçları inşası en ön planda gelen endüstri kollarından biri haline geldi Büyük savaş gemileri, kruvazörler ve destroyerler hep New Jersey'deki tersanelerde üretiliyorlardı Bunların yanında yine New Jersey'de bulunan Fort Dix, Camp Merritt ve Camp Kilmer savaşa giden Amerikan askerlerine eğitim vermek ve çeşitli ihtiyaçlarını gidermek için kurulan askeri merkezlerdi New Jersey Soğuk Savaş yıllarında da ABD savunması için önemli bir bölge olmaya devam etti New York ve Philadelphia'yı korumayı amaçlayan 14 Nike füzesi bataryası New Jersey'de bulunuyordu Ayrıca New Jersey'deki tersaneler de ABD Deniz Kuvvetleri için önemlerini sürdürdüler
New Jersey 1920'li yıllarda zengin ve canlı bir eyaletken 1929 Dünya Ekonomik Bunalımını takip eden dönemde bu zenginliğini büyük ölçüde yitirdi Yine bu dönemde Lakehurst yakınlarında Hindenburg adlı zeplinin alev alması tarihe Hindenburg Faciası adıyla geçti
1960'larda ise ülke genelindeki siyah-beyaz çatışmasının yansımaları New Jersey'de de görüldü

Kaynak : Wikipedia