Adam Mickiewicz Adam Mickiewicz'in İstanbul'daki Yaşantısı

Adam Mickiewicz'in istanbul'daki Yaşantısı
"Gemi sabah saat beşte, güneş doğmadan Istanbul Limanı'na girmek için yavaşlıyordu Saat altıda şehri değil, adeta bir mucizeyi gördük () Doğan güneş bütün pencereleri ve minareleri altın ışınlarıyla parlatıyordu Gerçekten büyüleyici bir şehir" Mickiewicz'in Doğu seyahatinin yoldaşı Henryk Sluzalskı Istanbul'dan ilk izlenimlerini böyle anlatıyordu Anlatılan sabah 22 Eylül 1855 gününün sabahıydı Arkadaşlarıyla birlikte adı geçen Sluzalskı ve şairin sekreteri olan Armand Levy ile Istanbul'a gelen Mickiewicz, karşılaşacağı yaşam koşullarının ilkel nitelikte olmasını bekliyordu Polonyalı grubun yanlarında kamp hayatında kullanılabilecek her türlü eşya vardı Bunların gemiden indirillmesinin iki saat sürdüğü bilinmektedir
Levy, Mickiewicz'ın oğluna yazdığı mektupta Şairin Istanbul'daki ilk dairesinin bulunuşu şöyle anlatıyordu: "Galata iskelesine bir sandalla götürüldük Ondan sonra, babanı kendisine davet etmek için güverteye gelmiş olan bir Polonyalı tabibin evine gittik; oraya eşyalarımızı bıraktık Sonra aynı binadaki dairelerden birinin boş olduğu anlaşıldı Oraya yerleştik Henryk buna gerçekten sevindi, çünkü çadırının kurulabilmesine elverişli bir avlu bulamayacağını düşünüyordu"
Tarihçilerin tespit ettiklerine göre Mickiewicz'in Istanbul'da oturduğu yer Galata'daki St Lazar manastırıdır Bugün bu adresin kesin olarak saptanması oldukça zordur Çünkü Sluzalski'nin yazdığına göre " o yer Galata'da bulunuyor, ama ne ev numarası ne de sokağın ismi belirtilmemiş"
Daire oldukça küçüktü - Yine Levy'nin Wladyslaw Mickiewicz'e yazmış olduğu mektuba dönelim: "Bu tek odalı bir daire idi Her köşede üçümüzden biri oturuyorduk Kapı dördüncü köşede bulunuyordu Karyola yerine halı üzerine şilte seriyor, yorgan yerine paltolarımızı kullanıyorduk"
Paris'ten Türkiye'ye yapılan çok pahalı yolculuktan sonra içine düştükleri maddi sıkıntılar, Şairin ve arkadaşlarının bu kadar mütevazi yaşamalarına sebep oldu Istanbul'da ikamet eden Polonyalılar birkaç defa yardım teklif ettiler, fakat Mickiewicz bu yardımları kabul etmek istemedi Bu ilkel göçebe hayatının bir ölçüde Şairin düşgücünü cezbettiği görülmektedir Henryk Sluzalski 23 Eylülde şöyle yazıyordu: " Iki gündür Türk usülü yaşıyoruz Burada ucuz olan tavuklu pilavı kendimiz pişirip yiyoruz Herkes bize tuhaf tuhaf bakıyor"
3 Ekim 1855 günü Burgaz'a yolculuk ettiğinden Şairin St Lazar Manastırı'ndaki günleri sona erdi Bulgaristan'a yolculuk iki hafta sürdü Mickiewicz arkadaşlarıyla beraber tekrar Galata'ya döndü Çeşitli vakayinamelerde belirtildiği gibi İstanbul'a döndüğünde ağır hastaydı Aynı dairede birkaç gün kaldı, ama Sluzalski ile Levy hemen yeni bir daire aramaya başladılar Gerek şairin mektupları gerekse Ludwika Sniadecka'nın notları yaşayışlarını anlatmaktadır
Mickiewicz bir mektubunda: "Evde yemeği kendimiz pişiriyoruz Şu anda benim yoldaşım kamasıyla pilici kesiyor, sonra üstüne pilav koyacağız Işte nefis bir öğle yemeği olacak Bu akşam yaşantısı devamlı olarak iştah açıyor" şeklinde yazıyordu
Ludwika Sniadecka ise Mickiewicz'in Istanbul'da kalmasını şöyle anıyordu:" Sadık Paşa'nın tutumundan dolayı hastalanıyor, kendisine tamamen aldırış etmiyor Hiçbir zaman şikayetçi değil Ama Galata'daki yoksulluğu göze çarpıyor Mickiewicz arkadaşlarıyla birlikte müsait bir daire aradığı süre içinde yemeklerini lokantalarda yerdi"
Yeni bir daire arama çalışmaları sürdürülüyordu 1 Kasımda mesele nihayet halledilmiş gibi görünüyordu Şairin dostları Kalenci Kuluk sokaktaki "çok güzel, üç müstakil odası olan küçük bir evi" bir Türk vatandaşından kiraladılar, fakat yabancıların o binaya taşınması Türk uleması tarafından şiddetle protesto edildi
Bu kadar huzursuz bir otelde uzun süre oturulmasını şaşılacak bir şey değildi Nihayet 8 Kasımda Mickiewicz dostlarıyla birlikte Pera'nın uzak kısmındaki "oldukça temiz bina"ya taşınır Bu daire, kocası o anda Istanbul'da bulunmayan Bayan Rudnicka'dan kiralanmıştır Prof Jan Reychman, Mickiewicz'in Istanbul'daki son dairesinin konumunu söyle belirler: "Semt Papaz Köprü ismini taşımaktaydı() Pera'nın merkezinden (Kalyancı kalenci) caddesi veya Sakız Ağaç sokaktan geçilerek bugünlerde Serdar Ömer Paşa sokağı adını taşıyan Yeni Şehir sokağında zikretmiş olduğumuz küçük binaya varılırdı Bu semtte sokakların tam olarak planlanmadığı ve dağınık halde olan küçük binalar bulunduğu için Mickiewicz'in oturduğu binanın konumunun tam belirlenmesi mümkün değildir 1870 yılındaki yangın sonucu bu bina tamamen yanmıştır Sonra Belediye sokakların planını tasarladı bina halen Yeni Şehir sokak ve şimdiki adıyla Tatlı Badem sokağı denilen küçük sokağın köşesinde bulunmaktadır"
Kiralanmış olan daire mütevazi ve karanlıktı Mickiewicz'in oturmuş olduğu odanın betimi günümüze kadar ulaşmıştır; "Sağ köşede şairin son nefesini verdiği beyaz örtülü demir karyola vardır Yatağın yanında, çocuklarına, dostlarına ve tanıdıklarına mektuplar yazdığı ufak masa, biraz ötede divan ve hasır koltuk yer almaktadır Kapının yanında lavabo, başka bir masa ise odanın ortasında bulunmaktadır Duvarlarda ayna ve birkaç taşbasma asılıdır Hepsi çok mütevazi ve ilkel"
Kira yüksek olmadığından Mickiewicz bu karanlık daireye taşınmaya razı oldu Ayrıca da orada uzun zaman kalmaya niyeti yoktu Aralık başında Bulgaristan ve Sırbistan'a yolculuk edecekti Maalesef ölümcül hastalık bu planların gerçekleşmesine imkan vermemiştir

Kaynak : Wikipedia