Kars Tekor Kilisesi Hakkında Bilgi

Kars Tekor Kilisesi Hakkında Bilgi -
Kars Tekor Kilisesi

TEKOR KİLİSESİ



Tarihçe

Beşinci yüzyıl kilisesinin bugünkü fakir kalıntıları, önceden Tekor olarak bilinen Digor köyüne bakan bir yamaçtadır

1912 yılına kadar sağlam kalan yapı, bu yılda bir depremle yerle bir olmuştur - kubbesi çökmüş, çatısının çoğu ve güney cephesinin epey bir kısmı yıkılmıştır Bazı kitaplarda, tarihler değişiklik gösterir 1936'daki başka bir depremse binada, bilinmeyen bir miktar hasar meydana getirmiştir Kalıntıların şimdiki durumu, yani, beton yapının sadece kısmen var olması, bunların kaplama taşlarının tamamen sökülmüş olması, doğadan ziyade insanın işidir

Kuzey girişinin lento(üst eşiği)sundaki yazıtta, yapıdan, "Aziz Sargis'in bu şehitliği" diye bahsedilirmiş ve Prens Sahak Kamsarakan tarafından yaptırılıp Patrik Yohan Mandakuni tarafından takdis edildiği yazılırmış Bu kişilerin bahsi, kilisenin yapımını 480'li yıllara götürür Bu yazı, bilinen en eski Ermenice yazıydı ve alışılmadık bir şekilde aşağıdan yukarıya yazılmıştır

Bina, Kutsal Teslis Kilisesi (Church of the Holy Trinity) olarak bilindiği zamanda Bagratidler tarafından onarılmıştır


Kilisenin, bilinen en eski kubbeli Ermeni kilisesi olduğu düşünülmektedir

Önceden, kilisenin, belki de Hristiyanlık öncesi dönemden kalma bir tapınağa apsis eklemeyle kubbesi olmayan bir bazilik olarak inşa edildiğine ve kubbenin daha sonradan eklendiğine inanılırdı Bazılarına göre, bu yedinci yüzyıl kadar geç bir dönemdeydi

Şu an geçerli olan savsa, kilisenin baştan "dikdörtgen içinde haç" planla kubbeli olarak tasarlandığına dairdir



Bir önceki sava, sütunları gözlemle varılmıştır Bugünse, bunu doğrulamak mümkün değildir, ancak yerin altından birşeylerin çıkması ihtimali mevcuttur Eski fotoğraflardan da belli olan, yapının alt ve üst kısımlarında taşın renk tonundaki değişiklik, kimisi tarafından tasarımda değişikliğe gidiş olarak yorumlanmıştır, ancak beton yapının kalıntılarında gözle görülür açıklık yoktur Bu renk farkı, belki de süsleme amaçlıydı



Kubbe, dört fılayağı sütun üzerine yerleştirilmişti ve sıra dışı bir tasarımı vardı; karınlı sivri tonozu andırıyordu Köşe kemerleri veyahut bingiler yoktu ve yarım küre(kubbe)ye taban oluşturan alt kısmı, dört pencereyle delinmiş ikizkenar yamuk tabanlı piramit şeklindeydi

Kilisenin, ilk olarak dört girişi varmış: batı cephesinde bir, güneyde bir, kuzeyde de iki Daha sonraki bir tarihte, kuzey cephesinde küçültülen en batı giriş dışında, bu girişler kapanmıştır Bu kapılar, at nalı şeklinde kemerlerin üzerinde durduğu ikiz gömme sütunlarla çerçevelenmiştir Bu sütunların sivri uçlu ve epey süslü akant yapraklı başlıkları vardı Her kapının üst eşiğine ilginç ve kıvrık palmet desen oyulmuştur

Büyükçe pencerelerin tamamı, ayrı bir dönemde küçültülmüştür Bu dönem, belki de Bagratid restorasyonu dönemidir (Kubbenin piramit şekilli dış çatısı da belki de bu onarıma aittir)

Apsisin her iki yanında uzunca odalar vardı Bu odaların duvarları, bu dönemin ılk Ermeni kiliselerinde de rastlanılan biçimde kuzey ve güney cephelerinden dışa doğru açılıyordu Kilisenin kuzeydoğu köşesinde, bu odalardan kuzeyde olanın dış duvarına oyulmuş, vaftiz kurnası olabilecek bir yarım daire niş vardı

Kilise, dokuz basamaklık bir zemin üstündeydi Bu kaidenin kiliseden daha geniş olmasından dolayı, kiliseyi çevreleyen, dış cephenin yarı yüksekliğinde duvara yapışık sütun(plastro)lar ve sütunlarla desteklenmiş bir revak olduğu düşünülmüştür Pencerelerin konumu ve vaftiz kurnalı kuzeydoğu nişinin yüksekliği, bu savı yalanlar Gömme sütunların varlığı, dönemin Suriye Bizans mimarisinde olduğu gibi belki de süs amaçlıydı Bu etkinin başka bir göstergesi de, üç cepheyle pencerelerin kavislerinden geçen saraklardır