Satranç Ustalarından Birkaçı

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-17-2012

Satranç tarihine ismini yazdıran bazı büyük ustaların garip davranışları vardı

Saldırgan sözler,inatçı tutumlar ve kendini aşırı beğenme sıkça görülen özelliklerdi

Hepsinin bize oldukça çarpıcı gelen bellekleri hayli kuvvetliydi

Satranca karşı olağanüstü tutkuları ,tanıyanları hayretten hayrete düşürüyordu

Birçoğu bu işe daha ufak bir çocukken başlamışlardı

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

François-André Danican Philidor Fransa’nın Dreux şehrinde 1726 yılında doğdu

Philidor kendi kendisine verdiği isimdir

Kendisi 18

yüzyılın en güçlü satranç oyuncusu olduğu gibi meşhur bir müzik kompozitörüdür

Versailles’teki Hanedan Klisesi’nde onun müziği çalınırken henüz 11 yaşındaydı

1747 yılında İngiltere’ye gitti

Orada Phillip Stamma adında Arap kökenli bir satranç ustası meşhurdu

Stamma’yı ezici bir üstünlükle yendi

Philidor gayrıresmi dünya şampiyonu olmuştur

Oyun stratejisini konu alan ‘Satranç Analizleri’ kitabını 23 yaşındayken yazmıştı

Eserinde piyadelerin önemini mücadele açısından değerlendiriyordu

Philidor aynı anda üç kişi ile oynayabiliyordu

Oyun sırasında hem tahtaya hem de rakiplerine bakmıyordu

Bu tip oyun tarzına ‘Blindfold Chess’ denir

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Paul Morphy 1800’lü yıllarda bu sayıyı sekize çıkardı

Aleksandr Aleksandroviç Alekhine 1933 yılında herkesi şaşkınlığa sürükledi

Satranç tahtalarına ve rakiplere bakmadan 32 kişiyle aynı anda oynayabiliyordu

Ancak bu tip gösteri rekorları gittikçe artmaktaydı

Nitekim Miguel Najdorf 1945 yılında Brezilya’da 45 kişiyle oynadı

İnsanları şaşkına çeviren ‘Blindfold Chess’ gösterilerine yeni özellikler eklendi

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Harry Nelson Pillsbury bu tip birkaç satranç partisi oynarken şunları da yapıyordu:

Aynı anda birisi ile dama oynuyor,bir diğer grupla briç partisi çeviriyordu

Gene aynı anda uzun bir kelime listesini baştan sona ve sondan başa ezberliyordu

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Paul Charles Morphy 1837 yılında New Orleans’ta doğdu

Daha 10 yaşındayken tanınmış iki Amerika’lı oyuncuyu yenmişti

1857’de New York’ta kendisine karşı toplu halde oynayanları mağlup etti

Sonra bütün Amerika’lı oyunculara meydan okudu:

Piyon sürme avantajını ve ilk hamle hakkını verdiğini kabul ediyordu

James Thomson piyon yerine atını oynama hakkını istedi

Morphy bunu kabul etti ve Thomson’u 5-3 yendi

1858 yılında İngiltere’ye gitti

Üst seviyedeki bütün satranççıları yendi

Ama onun niyeti İngiltere şampiyonu Howard Staunton ile oynamaktı

Ancak Staunton uzun süre bu teklifi reddetti

Nihayet her iki oyuncu karşı karşıya geldiler

Morphy,rakibinin yanında danışmanı olduğu halde onu iki kez mağlup etti

Aynı yılın sonunda Paris’te Almanya birincisi Adolf Andersen’i yenip dünya şampiyonu oldu

Boş zamanlarında operaya gidiyordu

Pelerin giyer,monokl takar ve baston taşırdı

Birkaç yıl sonra paranoyak hayaller görmeye başladı

Kendisine işkence edildiğini ileri sürüyor,zehirlenmekten korkuyordu

1884 yılında şuuru bozulmuş olarak öldü

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Wilhelm Steinitz 1836-1900 yılları arasında yaşamış olan Avusturya’lı satranççıdır

1866 yılında Adolf Andersen’I yenerek gayrıresmi dünya şampiyonu oldu

1873’te Viyana’da düzenlenen uluslararası turnuvada 16 oyun ile herkesi yendi

Bu bir dünya rekoru idi

Dünya şampiyonluğunu 28 yıl sürdürdü

1894 yılında Emanuel Lasker’e yenilerek bu ünvanını kaybetti

Ömrünün son yıllarını şizofren olarak geçirdi

İleri derecede unutkanlık gösteriyor,bunalım dolu saatler yaşıyordu

Bir telefonu, alıcısı ve teli olmadan konuşarak kullanabileceğini söylüyordu

Parmak uçlarından elektrik akımı yayıldığını ileri sürmüştü

Son günlerine yakın Tanrı ile haberleştiğini iddia etti

İsterse ilk hamleyi ona vererek oyun oynamayı teklif etti

New York’taki bir senatoryumda öidüğünde zaten bu dünyadan kopmuş durumdaydı

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Emanuel Lasker 1868 Berlin doğumludur

Önemli bir satranç ustası olduğu gibi felsefe,matematik,politika ve sosyal konularda da uzmandı

Bunların herbiri hakkında önemli makale ve kitapları vardır

1894’te Steinitz’yi yenerek kazandığı dünya birinciliğini 1921’de Capablanca’ya yenilene dek korudu

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

José Raúl Capablanca 1888 yılında Havana’da doğan mucize çocuktu

Satrancı öğrendiğinde henüz dört yaşındaydı

Onbir yaşında iken Küba şampiyonu oldu

Dünya şampiyonluğunu 1921 yılında Lasker’I yenerek elde etti

Ancak bu ünvanını 1927’de Alekhine’ye yenilerek kaybetti

Hayatında hiçbir açılış incelemediğini ve bundan gurur duyduğunu söylüyordu

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Alexander Alekhine 1892 Moskova doğumlu olup yaşantısı ilginç olaylarla doludur

Satranca düşkünlüğü aşırı derecedeydi

Öyle ki küçük boyutlu satranç kutusunu hep cebinde taşıyordu

İhtilalden sonra Rusya’dan ayrılıp Fransa’ya yerleşti

1927’de Capablanca’dan aldığı dünya şampiyonluğunu 1935’te Max Euwe’ye kaptırdı

Ancak iki yıl sonra geri aldı

2

Dünya savaşı öncesi Nazilerle işbirliği yaptığı söylentisi yayılmıştı

Aşırı derecede içki içerdi

Beş kez evlenmişti

Kendisini çok över,dünya satranç şampiyonu olduğu için ayrıca pasaporta gerek olmadığını söylerdi

1946 yılında Portekiz’de sefalet içinde öldü

08-17-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Satranç Ustalarından Birkaçı Satranç tarihine ismini yazdıran bazı büyük ustaların garip davranışları vardı Saldırgan sözler,inatçı tutumlar ve kendini aşırı beğenme sıkça görülen özelliklerdi Hepsinin bize oldukça çarpıcı gelen bellekleri hayli kuvvetliydi Satranca karşı olağanüstü tutkuları ,tanıyanları hayretten hayrete düşürüyordu Birçoğu bu işe daha ufak bir çocukken başlamışlardı *** * * * * * * François-André Danican Philidor Fransa’nın Dreux şehrinde 1726 yılında doğdu Philidor kendi kendisine verdiği isimdir Kendisi 18 yüzyılın en güçlü satranç oyuncusu olduğu gibi meşhur bir müzik kompozitörüdür Versailles’teki Hanedan Klisesi’nde onun müziği çalınırken henüz 11 yaşındaydı 1747 yılında İngiltere’ye gittiOrada Phillip Stamma adında Arap kökenli bir satranç ustası meşhurdu Stamma’yı ezici bir üstünlükle yendi Philidor gayrıresmi dünya şampiyonu olmuştur Oyun stratejisini konu alan ‘Satranç Analizleri’ kitabını 23 yaşındayken yazmıştı Eserinde piyadelerin önemini mücadele açısından değerlendiriyordu Philidor aynı anda üç kişi ile oynayabiliyordu Oyun sırasında hem tahtaya hem de rakiplerine bakmıyordu Bu tip oyun tarzına ‘Blindfold Chess’ denir * * * * * * * Paul Morphy 1800’lü yıllarda bu sayıyı sekize çıkardı Aleksandr Aleksandroviç Alekhine 1933 yılında herkesi şaşkınlığa sürükledi Satranç tahtalarına ve rakiplere bakmadan 32 kişiyle aynı anda oynayabiliyordu Ancak bu tip gösteri rekorları gittikçe artmaktaydı Nitekim Miguel Najdorf 1945 yılında Brezilya’da 45 kişiyle oynadı İnsanları şaşkına çeviren ‘Blindfold Chess’ gösterilerine yeni özellikler eklendi * * * * * * * Harry Nelson Pillsbury bu tip birkaç satranç partisi oynarken şunları da yapıyordu: Aynı anda birisi ile dama oynuyor,bir diğer grupla briç partisi çeviriyordu Gene aynı anda uzun bir kelime listesini baştan sona ve sondan başa ezberliyordu * * * * * * * Paul Charles Morphy 1837 yılında New Orleans’ta doğdu Daha 10 yaşındayken tanınmış iki Amerika’lı oyuncuyu yenmişti 1857’de New York’ta kendisine karşı toplu halde oynayanları mağlup etti Sonra bütün Amerika’lı oyunculara meydan okudu: Piyon sürme avantajını ve ilk hamle hakkını verdiğini kabul ediyordu James Thomson piyon yerine atını oynama hakkını istedi Morphy bunu kabul etti ve Thomson’u 5-3 yendi 1858 yılında İngiltere’ye gitti Üst seviyedeki bütün satranççıları yendi Ama onun niyeti İngiltere şampiyonu Howard Staunton ile oynamaktı Ancak Staunton uzun süre bu teklifi reddetti Nihayet her iki oyuncu karşı karşıya geldiler Morphy,rakibinin yanında danışmanı olduğu halde onu iki kez mağlup etti Aynı yılın sonunda Paris’te Almanya birincisi Adolf Andersen’i yenip dünya şampiyonu oldu Boş zamanlarında operaya gidiyordu Pelerin giyer,monokl takar ve baston taşırdı Birkaç yıl sonra paranoyak hayaller görmeye başladı Kendisine işkence edildiğini ileri sürüyor,zehirlenmekten korkuyordu 1884 yılında şuuru bozulmuş olarak öldü * * * * * * * Wilhelm Steinitz 1836-1900 yılları arasında yaşamış olan Avusturya’lı satranççıdır 1866 yılında Adolf Andersen’I yenerek gayrıresmi dünya şampiyonu oldu 1873’te Viyana’da düzenlenen uluslararası turnuvada 16 oyun ile herkesi yendi Bu bir dünya rekoru idiDünya şampiyonluğunu 28 yıl sürdürdü 1894 yılında Emanuel Lasker’e yenilerek bu ünvanını kaybetti Ömrünün son yıllarını şizofren olarak geçirdi İleri derecede unutkanlık gösteriyor,bunalım dolu saatler yaşıyordu Bir telefonu, alıcısı ve teli olmadan konuşarak kullanabileceğini söylüyordu Parmak uçlarından elektrik akımı yayıldığını ileri sürmüştü Son günlerine yakın Tanrı ile haberleştiğini iddia etti İsterse ilk hamleyi ona vererek oyun oynamayı teklif etti New York’taki bir senatoryumda öidüğünde zaten bu dünyadan kopmuş durumdaydı * * * * * * * Emanuel Lasker 1868 Berlin doğumludur Önemli bir satranç ustası olduğu gibi felsefe,matematik,politika ve sosyal konularda da uzmandı Bunların herbiri hakkında önemli makale ve kitapları vardır 1894’te Steinitz’yi yenerek kazandığı dünya birinciliğini 1921’de Capablanca’ya yenilene dek korudu * * * * * * * José Raúl Capablanca 1888 yılında Havana’da doğan mucize çocuktu Satrancı öğrendiğinde henüz dört yaşındaydı Onbir yaşında iken Küba şampiyonu oldu Dünya şampiyonluğunu 1921 yılında Lasker’I yenerek elde etti Ancak bu ünvanını 1927’de Alekhine’ye yenilerek kaybetti Hayatında hiçbir açılış incelemediğini ve bundan gurur duyduğunu söylüyordu * * * * * * *** Alexander Alekhine 1892 Moskova doğumlu olup yaşantısı ilginç olaylarla doludur Satranca düşkünlüğü aşırı derecedeydiÖyle ki küçük boyutlu satranç kutusunu hep cebinde taşıyordu İhtilalden sonra Rusya’dan ayrılıp Fransa’ya yerleşti 1927’de Capablanca’dan aldığı dünya şampiyonluğunu 1935’te Max Euwe’ye kaptırdı Ancak iki yıl sonra geri aldı 2Dünya savaşı öncesi Nazilerle işbirliği yaptığı söylentisi yayılmıştı Aşırı derecede içki içerdiBeş kez evlenmişti Kendisini çok över,dünya satranç şampiyonu olduğu için ayrıca pasaporta gerek olmadığını söylerdi 1946 yılında Portekiz’de sefalet içinde öldü