08-14-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Eski Tekirdağ Evleri
Eski Tekirdağ Evleri
Tekirdağ'ın tarihi geçmişi çok eskilere gitmesine rağmen Tekirdağ 1357 yılından önce gerek Bizans döneminin gerekse de diğer kültür ve medeniyetlerin izlerine rastgelmek mümkün değildir Bu da şunu gösteriyor ki Türkler bu şehre tam anlamıyla mühürlerini vurmuşlardır Ancak bölgede Cumhuriyete kadar Rum, Ermeni ve Yahudi azınlıklarda yaşıyordu
Türk evleri çevrenin tabii ve sosyal çevrenin şartlarına, malzeme imkanlarına göre şekil değiştirdikleri, zaman içinde de türlü sanat akımlarına ayak uydurdukları görülmüştür Rahat, ferah ve sağlıklı bir yaşama imkanı sağlayan, estetik açıdan üstün bir düzeye ulaşmış olan Türk evinin doğması Türklerin üstün sanat, yetenek ve yaratıcılıklarının sonucudur Bu yansıma tabii olarak Tekirdağ iline ulaşmıştır
Eski Tekirdağ evleri ilin eski yerleşim bölgesi olan Ertuğrul, Hürriyet, Ortacami, Eski cami, Yavuz, Turgut, Zafer ve Gündoğdu Mahallelerinin yanı sıra Malkara, Çorlu, Hayrabolu ilçelerinde de görülmektedir Merkez ilçede toplam 260 kadar tescilli ev vardır Bunların büyük bir çoğunluğu ne yazık ki harabe halindedir
Tekirdağ'da cami, medrese, bedesten, han, hamam ve çeşme gibi eserler hep taştan yapılmıştır Eski Tekirdağ evlerinin ise büyük çoğunluğu ahşap olup kâgir evler de vardır
XVII Yüzyılda Tekirdağ, bağ-bahçe ve gülistan bayırlar eteğinde bir şehirdir Bu yüzyılda saray biçiminde 11 konak ve yüze yakın konak yavrusu büyük evin mevcut olduğu görülmektedir
Bugünkü sahil ve sahil yolu deniz idi Deniz sahil yolunun şehir tarafındaki büyük kagir evlere dayanırdı
1927 yılından önce şehrin cadde ve sokakları daracık olup cadde ve sokak başlarında fenerler içerisinde numaralı teneke gaz lambaları yanardı Sokakları Arnavut kaldırımıydı Fenni kanalizasyon yoktu, eski künk borular vardı Caddeler yangın vs sebebiyle şehrin 3 valisi Arif Hikmet Bey'in çabaları ile bugünkü halini alabilmiştir Bugünkü Muratlı caddesinin başı 1927 yılında yapılan kamulaştırma sonucu açılmıştır Kente elektrik 30 11 1930 tarihinde Belediye başkanı Ekrem Bey'in zamanında getirilmiştir İlk su şebekesi de ondan sonra yapılmaya başlanmıştır
Mahmut Sümer “Tekirdağ'ın Eski Günleri isimli eserinde eski kayıtlara göre şehrin çeşitli mahallelerinde 4 414 evle 981 dükkanın ve 278 zahire deposunun mevcut olduğunu belirtmektedir Günümüzde ise tescil kaydı devam eden 260 kadar sivil mimarlık örneği ile 63 anıtsal eser vardır
Tekirdağ'ın eski kent dokusu ve sokaklarının oluşumunda başlıca etmenleri şöyle sıralayabiliriz
· Şehrin deniz kenarında bulunması
· Bölgesel ve coğrafi etkenler
· Ekonomik etkenler
· Kültürel etkenler
Eski Tekirdağ evleri, yükseklikleri, mimari özellikleriyle uyumlu, çevreye ve birbirine saygılı, yanyana ve destek olarak bir bütünlük oluşturmaktadır Evlerin yola, güneşe ve güzel manzaraya doğru açık cephesi bulunur Eski kent dokusu içinde yer alan konutların tümünde, plan kuruluşu veya sokak konut ilişkisi yönünden ortak bir niteliğe rastlamak mümkündür
Ertuğrul mahallesinde denize paralel caddeler ve bunları denize doğru dik olarak kesen sokaklar vardır Burada deniz rüzgarlarının iç mahallere kadar girmesi amaçlanmıştır
Eski Tekirdağ evlerinde, Türk aile geleneğinin etkileri görülür Bunun en önemli örneği, büyük evlerin mekan olarak haremlik ve selamlık diye ayrılmasıdır
Büyük ailelerin bir arada yaşama geleneği nedeniyle iki üç kuşak birarada otururdu Evler de bu ihtiyaca göre düzenlenmiştir
Kışlık yiyecekleri hazırlanarak saklanması ve diğer ihtiyaçlar içinde zengin katlar düzenlenmiştir Buraları yaşama alanı olarak da kullanılırdı Bazen ailelerin ihtiyaçlarına göre hayvanlar için barınak olarak kullanılmıştır
Evlerin büyüklüğü ve tezyinatı ailenin ekonomik gücüne göre düzenlenmiştir Varlıklı kimseler evin iç ve dış yüzüne yağlı boya ile boyatmışlardır
Eski Tekirdağ halkı zevk sahibidirler Halkın bu özelliğini evlerin cephesindeki tahta süsler yansıtmaktadır Akşamları büyük havuzlu ve her cins çiçekli bahçelerde yapılan zevk ve sefalar, düğün ve hamamlardaki eğlenceler sosyal hayatın bir parçasıdır
|
|
|