İstanbul Pendik İlçesi

PENDİK

İstanbul Pendik ilçesi

Tarihi kaynaklara göre Pendik MÖ 5000'lerden beri yerleşim alanı İstanbul Boğazı ile Sakarya nehri arasındaki bölgenin jeopolitikvejeostratejik özelliği sebebiyle çok sık el değiştirmesi dolayısıyla, bu bölgede bulunan Pendik de çok farklı milletler tarafından ele geçirildi MÖ 1200'lerde bu bölgede Makedonyalılar'ın olduğu, MÖ 8 Yüzyılda Roma Imparatorlugu'nun, daha sonra da Bizanslıların egemenligi ele geçirdigi biliniyor Bizans döneminde Pantikion ya da Pentikion adıyla anılan yer bugünkü Pendik civanydı Bilinen en eski adı Pantikapion ve Pantikapeum Pendik'e Roma döneminde Panticio, Pantecio, Panticia deniyordu Bizans döneminde kullanılan Pantecion (Pantiki) ismi "her tarafı surlarla çevrili" anlamına gelir Çoğu kaynaklar Pendik kelimesinin duvar anlamına geldiğini ve Istanbul'a egemen olan devlet ya da hükümetlerin doğudan gelecek saldınları önlemek için burasıyı bir savunma hattı olarak kullandıklarını kaydederler

Bazı kaynaklara göre Pendik "beş burun" anlamını taşır Ural dağlarından gelip bu bölgeye yerleşenlerin Farsça beş köy anlamında "Pench-deh" ismini kullandığı söylenir Pendik tarihöncesi çağa kadar uzanan eski bir tarihe sahip Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinin çok öncesinde de bir çok medeniyete beşiklik yapmış olan Pendik eski bir yerleşim ve uğrak yeri Frigler'in Anadolu'ya yerleşmeleri ve Frigya Devleti kurma sürecinde Istanbul Bogazı ile Sakarya nehri arasındaki bölgeye yerleştiklerinde, Friglerin bir kolu olan Bebrikler bu bölgeye Bebrikya dediler Mö 650 yılında bu bölgeye yerleşen ve buraya Bitinia adını veren Bitinler, MÖ 6 yüzyıl ortalarında Anadolu'ya hakim olmak isteyen Perslerin egemenliğini tanıdılar Roma ancak MÖ 85 yılında Anadolu'ya Kalkhedon'a (Kadıköy) ayak basarak, MÖ 74 yılında Pendik'in de baglı olduğu Bitinya'yı hakimiyetine geçirdi Bizans hakimiyeti döneminde General Belisarios Pendik'te yaptırdığı villasında yaşadı Pendik Got'ların Nikomedia (İzmit) ve İranlıların Kadıköy'e yaptığı seferlerde de uğrak yeri oldu Pendik'in müslüman ordularıyla tanışması 668 yılında Süfyan komutasındaki orduların Üsküdar'a kadar ilerledikleri seferle oldu 1071 Malazgirt Savaşı'nın ardından Alparslan'ın kuzeni Kutalmışoglu Süleyman Şah'ın kuvvetleri 1079 yılında Üsküdar'a kadar olan bölgeyi ele geçirdi ve Boğaz, Bizans ile Türkler arasında sınır oldu

Ancak 1204 yılında Haçlı Ordusunun istilası ile bu bölgede Latin Devleti kurulduğunda, Pendik de yıkımdan payını aldı Pendik 1328 yılında Orhan Bey döneminde Samandıra ve Aydos kalelerinin alınması sonucu Osmanlı yönetimine geçti Daha sonra bir kaç kez Istanubul'un Anadolu yakası Bizans yönetimine geçmiş olsa da, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethiyle birlikte Pendik de Osmanlı'nın hakimiyetine bir daha el değiştirmemek üzere girdi Pendik'te yapılan kazılarda lonik stilde bir kolon, çok sayıda mezar ve Roma döneminde yapılmış hisar temelleri bulundu Pendik Osmanlı idari yapısı içinde önceleri bir "karye" idi Üsküdar Mutasarrıflığı Adalar Nahiyesi'ne baglı bir köy yerleşmesiydi Bu dönemde Rum, Ermeni ve Müslüman unsurların bir arada yaşadıkları ve daha çok sebze-meyve üreticiliği, balıkçılık ve zeytin yetiştiriciliği ile uğraşılan şirin bir yerleşim yeri olduğu biliniyor Pendik, ilki 1798'de olmak üzere üç kez yandı 1889'daki yangında 1200 hane yok oldu Birinci dünya savaşı sonrasında İtilaf Devletlerinin İstanbul'u işgalinden Pendik de nasibini aldı, İngilizler Büyükdere yakınında bir karakol kurdular 2 Ekim 1923 günü işgal kuvvetlerinin İstanbul'u terk etmesiyle Pendik'teki karakol da boşaltıldı

Tablo 1 Pendik İlçe Merkezinin Nüfus Gelişimi

Yıllar Nüfus
1935 3514
1940 4172
1945 5980
1950 7910
1955 8673
1960 13963
1965 19216
1970 27494
1975 38384
1980 48219
1985 150850
1990 289380
2000 384668