Balıkesir Barana Geleneği Hakkında Bilgi

Balıkesir'de Barana Geleneği,Barana Geceleri, Barana Geleneği,Balıkesirin Balıkesir Barana Geleneği,barana nedir, barana türküleri

BALIKESİR BARANA GELENEĞİ

Barana kelimesi Farsça Barhana (Barhane) kelimesinden gelmektedirHalk arasında konak,han gibi anlamlarda kullanılan bu kelime zamanla barana şekline dönüşerek topluluk adı olarak kullanılmıştır Bugün Anadolu'nun çeşitli yörelerinde gezek,oturak,sıra gecesi ve şeker bağlaması gibi adlarla sürdürülen geleneklerle benzerlikler de göstermektedir Esas itibariyle gençlerin kendilerini eğittikleri bir örgütlenme olan Barana'da eğlence bir araçtırDaha sonraları toplumsal değişimlerin etkisiyle eğlence ön plana çıkmıştır Her yıl hasat bitiminde eylül ortası veya ekim başı gibi başlayıp Hıdrelleze kadar devam eden bu gelenek Balıkesir'in Dursunbey İlçesi'nde görülmektedir

Hasat bitiminde Barana kurmak isteyen arkadaşlar biraraya gelerek Barana'yı oluştururlarBu aşamada önemli olan Barana'nın ismi ile görev bölümüdürBarana'da beş önemli görev vardırBunlar için seçimler yapılır:

a)Patron veya Başkan :Gençler arasında ve toplumda sayılan ve sevilen birisi seçilir

b)Hakim veya Başkan Yardımcısı :Başkan olmadığı zaman onun yerine geçer

c)Çavuş :Tarafsız ve adaletli birisi seçilir

d)Çavuş yardımcıları veya Falakacı:Güçlü kuvvetli ve saygılı kişilerden seçilir

Seçimlerin ardından ilk toplantının nerede yapılacağı kararlaştırılırToplantının günü ve yapılan seçilen cep defterine yazılırBarana üyeleri 16 veya 17 kişiden oluşurAyrıca Baranalarada üyeler arasında en fazla üç yaş fark olması gerekmektedirBarana grupları akranlar arasında kurulur İlk toplantı bir evde olmaya başlar ve bu toplantılar kan kardeşliğini sembolize ettiği için "kanlı pilav" olarak ifade edilir

Barana'nın İşleyişi

Barana üyeleri seçimin ardından bir Pazar akşamı sohbetin yapılacağı evde buluşmak üzere ayrılırlar Ev sahibi dümbelek, tef ve zilli maşadan oluşan müzik aletlerini bir çuvalın içine koyup evine götür Ailesine Pazar akşamı evde toplantı yapılacağını ve hazırlık yapmalarını isterAileler yıllardır bu uygulamayı bildikleri için oğullarının barana üyesi olmasından gurur duyarak, büyük bir mutlulukla hazırlıklarını tamamlayıp Pazar akşamını iple çekerlerPazar akşamı Barana üyelerinin tamamı sohbetin yapılacağı evin en yakınındaki camiye giderek yatsı namazını kılarlarCami çıkışında birlikte eve doğru yönelirler ve belli bir mesafeden sonra başkanın işaret vermesiyle ' Sabahtan Kavuştum' türküsünü söylemeye başlarlar

Ev sahipleri türküyü duyar duymaz kapının önüne çıkarlar ve gelenleri karşılarlarMisafirler tek tek "hoş geldiniz, sefa getirdiniz" denilerek içeri alınırlarAvluda hep birlikte bir iki dönüp oynadıktan sonra sohbetin yapılacağı odaya çıkılır Onları oda kapısında ev sahibi ve barana üyesi karşılar ve 'evimize hoş geldiniz!'diyerek içeri alırOdaya girişte belli bir sıra yoktur ama genellikle başkan önce diğer üyeler onun ardından içeri girmeye özen gösteririlerOda ocaklığı(şömine) olan evin geniş odasına geçilir İçeride hasırlar serilidir Hasırların üstüne kilimler vardır odanın kenarlarında yastıklar vardır Yastıkların hemen önünde oturanların rahat etmesini sağlayan minderler vardırOcaklığın yanı başına başkan tam bağdaş kurarak oturur,onun karşısına hakim otururBarana Başı'nın "rahat oturun" demesiyle sohbete şu türküyle başlanır:

Eminemin çam dibinde sesi var

Varın bakın bohçasında nesi var

Bir yazmayla top püsküllü fesi var

Aman Eminem kalk gidelim dağlara

Mekân tutalım mor sümbüllü dağlara

Hakimin yanında çavuşun yardımcıları gelecek şekilde gençler karşılıklı otururlar Başkan gibi rahat oturan sadece hakimdir Diğerleri diz üstü otururlarEv sahibi barana üyesi ve onun en can arkadaşları kapı açık ise kapının dışında dururlarHerhangi bir hizmet görmek için hazır olurlar

Eve girildikten sonra,merdiven başında,oturulurken,söyleşiye başlarken hep ayrı özel ezgiler çalınıp koro halinde söylenirKırık hava,karşılama ve zeybek oynanırOyunlar esnasında oyunu bırakan kaşıkları bir arkadaşının önüne bırakırBu şekilde herkes oynamış olurBaşkanın "herrol" komutu ile oyunlara ara verilirArdından en yaygını "yüzük oyunu" olmak üzere çeşitli eğlencelik oyunlar oynanırDaha sonra yemek yenir,kahveler içilir,masallar öyküler anlatılır,çeşitli konularda söyleşilir ve "Sohbet Övme" gibi çok özel ezgiler okunur

Sohbet Övme Türküsünün ilk dörtlüğü şöyledir:

Uzun çarşı baştan başa

Keklik seker taştan taşa

Geçmiş olsun () paşa

Sevdiğim bir o,saydığım bir o



Olacak sohbet senindir

Senindir,gerçek senindir

Sohbet Övmede ayrıca o geceki ve gelecek toplantının söyleşilerini yapacak kişiler açıklanırSohbetin bir de yargılama bölümü vardırBu bölümde suçlular yargılanır ve suçlarına göre cezalara çarptırılırKumar oynamak,yalan söylemek,sarhoş olmak ve benzeri davranışlar suç sayılmakta ve suçlulara cezaları hemen uygulanmaktadır

Gizlilik Barana'nın önemli özelliklerinden biridirSöyleşi yerinin açıklanması yasaktırSohbet ahbapları birbirlerini sevmek,saymak ve birbirlerine yardımcı olmakla yükümlüdürler Baranalar tümüyle toplumsal,ahlaksal ve eğitsel bir kurum niteliğindedirDursunbey Baranası Türk geleneklerini sürdürmektedir