Çocuk, Ancak Kendi Kararıyla Bırakır

Sigara içen küçük yaştaki çocuğunuz veya bir gençse onu vazgeçirmek daha zordur Çünkü daha yolun başındadır ve sigaranın zararlarının farkında değildir Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı ve Sigarayla Savaş Grubu üyesi Prof Dr Recep Akdur, “Gençlere veya çocuklara sigara bırakması yönünde telkin ve teşviklerde bulunurken, kesinlikle ona baskı yapılıyor duygu ve düşüncesi yaratılmamalı Yoksa genç savunma psikolojisine girer Baskıyla, hatırla sigara bırakma denemesi yapsa bile sonuç başarısız olur” diyor

Sigara içen çocuğumuzsa nasıl bir yol izlenmesini önerirsiniz?
Sigara içen çocuklar daha yolun başındalar, bu nedenle sigarayı bırakmayı pek düşünmezler Sigarayı daha çok bağımsızlık, büyüme işareti, arkadaşları arasında yer edinme aracı gibi algılarlar Bu nedenle de sigarayı bırakması yönündeki telkinleri bu yönlerine bir saldırı gibi algılayabilirler Daha yumuşak, iletişimi koparmaya, aileden uzaklaşmaya neden olmayacak bir tarz ve sabırla yaklaşmak gerekir

Bir yetişkinin ve gencin sigarayı bırakması arasında nasıl farklar var? Nelere dikkat edilmeli?
Yetişkinler uzunca bir sigara içme deneyimi yaşadıktan ve genellikle sigaranın bedenlerine olan zararları fark ettikten ya da bir hekim tarafından önerildikten sonra, kendi iradeleriyle karar vererek sigarayı bırakmayı dener Bunu yaparken, üzerlerinde çevre baskısı hissetmezler, nikotin yoksunluğuna ilave ikincil bir stres yaşamazlar Yetişkinlerin sigara içilen ortamlardan uzak durması, yardım istemesi ve destek alması daha kolaydır

Gençlere daha fazla destek
İster genç ister yetişkin olsun, kişinin sigarayı bırakma kararını tamamen kendisinin vermesi ve bu kararı alırken de üzerinde bir baskı hissetmemesi gerekir Kişiler sigara bırakma ve benzeri konulardaki kararlarını alırken üzerlerinde bir baskı hissederlerse, önce o kararı vermekte güçlük çekerler, sonra da o işte başarılı olmakta zorlanırlar
Sigara bırakmayı deneyen gençlerin sigara konusunda uzunca bir deneyimleri olmadığı gibi, henüz sigaranın sağlığa zararlarını hissetmeye başlamamışlardır Daha çok çevresindeki özelliklede büyüklerin teşviki ve desteğyle sigara bırakma denemesi yapıyorlar Bu nedenle de genç, kendi karar vermsine rağmen, bu kararı almasında çevre baskısı ve teşvikini daha fazla hissediyor Bu, gençte tereddüt, hatta savunma düşüncesi ve direnç yaratabiliyor Sanki büyüklerin hatırı için bu kararı vermiş gibi hissediyor
Gençler yetişkinlere göre, arkadaş çevresine daha çok uymak ve onlarla daha uyumlu olmak ister Eğer arkadaş çevresi sigara içiyor ve daha da kötüsü onu da sigara içmeye teşvik ediyor ise, bu gencin bir yandan nikotin yoksunluğuna karşı direnirken öte yandan da arkadaş çevresine karşı direnmesi zor olur Gençler yetişkinlere göre daha çok sigarayı hatırlatan ve sigara içilen ortamlarda bulunur Bu nedenle gençlerin sigara bırakırken daha fazla desteğe ihtiyacı var Özellikle gençlerde arkadaş gruplarının desteği çok önemli

Gencin sigarayı bırakması için başvurulacak yanlış davranışlar, tutumlar neler olabilir?
Gençlere sigara bırakması yönünde telkin ve teşviklerde bulunurken, kesinlikle baskı yapılıyor duygusu yaratılmamalı Aksi halde genç, savunma psikolojisine girer Baskıyla, hatırla sigara bırakma denemesi yapsa bile sonuç başarısız olur Büyüklerin özellikle de anne ve babanın gençlere sigara bırakma yönünde telkinlerde bulunurken çok dikkatli olması, onları dirence ve savunmaya itmemesi gerekir Gencin, sigara bırakmaya tamamen kendisinin karar verdiğine inanması çok önemli Bu kararını açıkladığı zaman da yetişkine göre çok daha fazla bir destek, yardım ve anlayış görmeye gereksinimi var Gençlerin sigara bırakmaya arkadaşları, akranları tarafından teşvik edilmesi daha etkili Hatta arkadaş gruplarının birilikte sigara bırakmayı denemesi yerinde olur Gruplarındaki bir arkadaşı sigara bırakma denemesi yaparken, diğer gençlerin onu zora sokacak davranışlarda bulunmaması çok önemli Bir gencin sigara bırakmada başarılı olabilmesi büyük oranda yakın arkadaş kümesine bağlı
Sigara bırakma konusunda yardımcı ve teşvik edici olmayan bir arkadaş grubuna sahip olan gençler, sigarayı bıraktıkları ilk günlerde bu gruptan uzak durmalı Tatil ve benzeri zamanlarda sigar bırakma denemesi yapmak başarıyı arttırabilir

Çocuğun sigara almaması için harçlığını kısmak doğru mu?
Çocuğun sigara almaması için her şeyden önce anne, baba ve diğer büyüklerin onun yanında sigara içerek ona kötü örnek olmaması gerekir Sigara almaması için harçlığını kısmak ya da kötü davranmak doğru bir yol değil Bu tür yöntemler etkili olmadığı gibi ters tepkiye de neden olabilir Anne ve babadan sert tepki gören çocuklar, gizliliğe ve aileden uzaklaşmaya yönelirler Çocuklarla yakın olmak, anlayışlı davranmak, onlarla açık iletişim kurarak, bilgilendirerek, bilinçlendirerek, baskıyla değil de sevgiyle, çocuğun kendi tercihiyle bu tür zararlı davranışlardan uzak durmalarını sağlamak daha doğru ve etkilidir

Sigarayı bırakmak isteyenler nerelere başvurabilir?
Dünya Sağlık Örgütü, sigara bağımlılığını hastalık olarak görüyor Si sigara bağımlılığında da başvurulacak kişi hekim, yer ise sağlık kurumlarıdır Türkiye’de çeşitli verilere göre 17- 22 milyon kişi sigara içiyor Sigara içenlerin ise dörtte üçü sigarayı bırakmak istiyor
Türkiye’de 12-16 milyon kadar kişi sigarayı bırakmak istiyor Bunlardan onda biri yardıma gereksinim duysa bu durumda bir - iki milyon kadar kişinin sigara bırakma konusunda yardıma ihtiyacı olur Bu kadar büyük sayıdaki kişiyi karşılayacak sayıda merkez yok Hem bu açığı kapamak, hem hizmetleri disiplin altına almak hem de bilimsel bir şekilde yürütülmesini ve yurttaşlarımızın suistimal edilmesini önlemek açısından kamunun sigara bırakanlara yardım merkezleri kurması yerinde olur Şu anda sigarayı bırakmak isteyenlere yardım eden, gerek Sağlık Bakanlığı’na bağlı ve gerekse diğer kamu kuruluşlarına bağlı merkezler var, ancak bunların sayısı ve olanakları çok kısıtlı Merkez sayısı artırılmalı