Ehl-İ Sünnet İtikâdı Nedir?

Ehl-i Sünnet İtikâdı Nedir?



Hadis-i şerifte, ümmetin 73 fırkaya ayrılacağı, birisi hariç diğerlerinin Cehenneme gideceği, Cennete gidecek tek fırkanın Peygamber aleyhisselâmın ve Eshâb-ı kirâmın yolundan giden fırka olduğu bildirilmiştir İtikatda ayrılık olmaz İslâm âlimleri, Hadis-i şerifler ve icma ile hâsıl olan hükümleri sistemleştirmişlerdir Bu sisteme Ehl-i sünnet vel cemaat dendiği bütün mu’teber kitaplarda yazılıdır Sonradan çıkmış değildir Tek doğru olan islâm itikadının adıdır


Ehl-i Sünnet İtikâdı

'ın ezeldeki sıfatları mahluk ve sonradan olma değildir 'ın sıfatlarının yaratılmış ve sonradan olduğunu söyleyen, yahut tereddüt eden veya şüphe eden kimse Yüce 'ı inkar etmiş olur


Kur'an-ı Kerim, kelamı olup, mushaflarda yazılı, kalplerde mahfuz, dil ile okunur ve HzPeygamber'e indirilmiştir Bizim Kur'an-ı Kerim'i teleffuzumuz, yazmamız ve okumamız mahluktur fakat Kur'an mahluk değildir 'ın Kur'an'da belirttiği Musa ve diğer Peygamberlerden, firavun ve İblis'ten naklen verdiği haberlerin hepsi kelamıdır, onlardan haber vermektedir Kur'an ise 'ın kelamı olup, kadim ve ezelidir


bir şey'dir, fakat diğer şeyler gibi değildir O'nun varlığı cisim, cevher, araz, had, zıd, eş ve ortaktan uzaktır O'nun Kur'an'da zikrettiği gibi eli, yüzü ve nefsi vardır, 'ın Kur'an'da zikrettiği gibi el, yüz ve nefs gibi şeyler, keyfiyetsiz sıfatlardır



O'nun eli, kudreti veya nimetidir denilemez Zira bu takdirde sıfat iptal edilmiş olur Bu, Kaderiyye ve Mutezile'nin görüşüdür O'nun elinin, keyfiyetsiz sıfat olması gibi, gazabı ve rızası da keyfiyetsiz sıfatlarından iki sıfattır

, eşyayı bir şeyden yaratmadı , eşyayı oluşundan Önce, ezelde biliyordu O, eşyayı takdir eden ve oluşturandır

'ın dilemesi, ilmi, kazası, takdiri ve Levh-i Mahfuz'daki yazısı olmadan, dünya ve ahirette hiçbir şey vaki olmaz Ancak onun Levh-i Mahfuz'daki yazısı, hüküm olarak değil, vasıf olarak yazılıdır Kaza, kader ve dilemek, O'nun nasıl olduğu bilinmeyen sıfatlarındandır


, yok olanı yokluğu halinde yok olarak bilir, onun yarattığı zaman nasıl olacağını bilir,Var olanı, varlığı halinde var olarak bilir, onun yokluğunun nasıl olacağını bilir ayakta duranın ayakta duruş halini, oturduğu zaman da oturuş halini bilir Bütün bu durumlarda 'ın ilminde ne bir değişme, ne de sonradan olma bir şey hasıl olmaz Değişme ve ihtilaf, yaratılanlardan olur

'ın " Musa'ya hitap etti" ayetinde belirttiği gibi, Musa 'ın kelamını işitti Şüphesiz ki , Musa ile konuşmasından önce de, kelam sıfatı ile muttasıfı Yüce yaratmadan da ezelde yaratıcı idi , Musa'ya hitap ettiğinde, ezelde sıfatı olan kelamı ile konuştu O'nun sıfatlarının hepsi, mahlukların sıfatlarından başkadır O işitir, fakat bizim işittiğimiz gibi değil O kadirdir, fakat bizim gücümüzün yettiği gibi değil Biz uzuvlar ve harflerle konuşuruz Oysaki , uzuvsuz ve harfsiz konuşur Harfler mahluktur, fakat 'ın kelamı mahluk değildir

insanları küfür ve imandan hali olarak yaratmış, sonra Onlara hitap ederek emretmiş ve nehyetmiştir Kafir olan; Kendi fiili, hakkı inkar ve reddetmesi ve 'ın yardımını kesmesiyle küfre sapmıştır İman eden de kendi fiili, ikrarı, tasdiki ve 'ın muvaffakiyet ve yardımını ile iman etmiştir Ademin neslini, sulbünden insan şeklinde çıkarmış,Onlara akıl vermiş, hitap etmiş, imanı emredip, küfrü yasaklamıştır Onlar da onun Rabb olduğunu ikrar etmişlerdir Bu , onların imanıdır İşte onlar bu fıtrat üzerine doğarlar Bundan sonra küfre sapan bu fıtratı değiştirip bozmuş olur İman ve tasdik eden de fıtratında sebat ve devam göstermiş olur , kullarının hiç birini iman veya küfre zorlamamış Onları mü'min veya kafir olarak yaratmamıştır Fakat onları şahıslar olarak yaratmıştır İman ve küfür kulların fiilleridir , küfre sapanı, küfrü esnasında kafir olarak bilir O kimse daha sonra iman ederse, imanı halinde mü'min olarak bilir, ilmi ve sıfatı değişmeksizin onu sever


Kulların hareket ve sükün gibi bütün fiilleri hakikatten kendi kazançları'dır Onların yaratıcısı ise Yüce 'tır Onların hepsi 'ın dilemesi, ilmi, hükmü ve kaderi ile olur Taatların hepsi, 'ın emri, muhabbetti, rızası, ilmi, dilemesi, kazası ve takdiri ile vacip kılınmıştır Masiyetlerin hepsi de 'ın ilmi, kazası, takdiri ve dilemesi ile olmakla beraber, rızası ve emri değildir


Peygamberlerin hepsi de (salat ve selam olsun) küçük, büyük günah, küfür ve çirkin hallerden münezzehtir Fakat onların sürçme ve hataları vaki olmuştur HzMuhammed, 'ın sevgili kulu, resülü, nebisi, seçilmiş tertemiz kuludur O hiçbir zaman puta tapmamış, göz açıp kapayacak bir an bile 'a ortak koşmamaktır O, küçük büyük hiçbir günah işlememiştir


Peygamberlerden sonra insanların en faziletlisi, Ebu Bekr es-Sıddık, sonra Ömer el-Faruk, sonra Osman b Affan Zu'n-Nureyn, daha sonra Aliyyu'l-Murtaza'dır hepsinden razı olsun Onlar doğruluk üzere , doğruluktan ayrılmayan, ibadet eden kimselerdir Hepsine sevgi ve saygı duyarız HzPeygamber'in ashabının hepsini Sadece hayırla anarız


Bir müslümanı, helal saymaması şartıyla, büyük günahlardan birini işlemesi ile kafir sayamayız Bu durumdaki bir kimseden iman ismini kaldıramayız, ona gerçek amlamda mü'min deriz Bir Mü'minin kafir olamamakla beraber günahkar olması caizdir Günahlar, mü'mine zarar vermez demeyiz Keza günah işleyen Kimse Cehennem'e girmez de demeyiz Dünyadan mü'min olarak ayrılan kimse,fasık da olsa Cehenem'de ebedi kalacaktır, demeyiz Mürcie'nin dediği gibi, iyiliklerimiz makbul, kötülüklerimiz de affetdilmiştir, demeyiz Fakat kim bütün şartlarına uygun, müfsit ayıplardan uzak amel işler ve onu küfür ve dinden dönme gibi şeylerle boşa çıkarmaz ve dünyadan mü'min olarak ayrılırsa şüphesiz onun amelini zayi etmez, bilakis kabul eder ve ondan dolayı sevap verir, deriz 'a ortak koşmak ve küfür dışında, büyük ve küçük günah işleyen, fakat tevbe etmeden mü'min olarak ölen kimsenin durumu 'ın dilemesine bağlıdır Dilerse ona Cehennem'de azap eder, dilerse affeder ve hiç azaba uğratmaz Herhangi bir amele riya karıştığı zaman, o amelin ecrini yokeder Keza ucüb(kendi amelini üsütün görmek)de böyledir


Peygamberlerin mucizeleri ve velilerin kerametleri haktır Ancak Haberlerde belirtildiği üzere İblis, Firavun ve Deccal gibi düşmanlarına ait olan, onların şimdiye kadar vukua geliş ve gelecekhallerine mucize de, keramet de demeyizBu onların hacetlerini yerine getirmedir Zira , , düşmanlarının ihtiyaçlarını, onları derece derece cezaya çekmek ve sonunda cezalandırmak şeklinde yerine getirir Onlar da bunu aldanarak azgınlık ve küfürde haddiaşarlar Bunların hepsi de caiz ve mümkündür


Yüce yaratmadan önce de yaratıcı, rızık vermeden evvel de rızıklandırıcı idi ahrette görülecektir Müminler ı cennette aralarında mesafe olmaksızın, teşbihsiz ve keyfiyetsiz olarak baş gözleriyle göreceklerdir


İman; dil ile ikrar kalb ile tasdiktir Gökte ve yerde bulunanların imanı, iman edilmesi gereken şeyler yönünden artmaz ve eksilmez, fakat yakin ve tasdik yönünden artar ve eksilir Müminler iman ve tevhid hususunda birbirlerine musavidirler Fakat amel itibariyle birbirlerinden farklıdırlar


İslam ın emirlerine teslim olmak ve itaat etmek demektir Lugat itibariyle iman ve islam arasında fark vardır Fakat islamsız iman imansız da islam olmaz Onların ikisi de bir şeyin içi ve dışı gibidirler


Din ise; iman ve şeriatlerin hepsine verilen bir isimdir Biz, Yüce ı kendisini kitabında tavsif ettiği bütün sıfatlarıyla gerçek olarak biliriz


Hiç kimse ın şanına layık şekilde hakkıyla ibadet etmeğe kadir değildir Fakat insan ancak ın kitabında, Rasulullahın bildirdiği ölçüde a ibadet eder


Bütün müminler; marifet yakin, tevekkül, muhabbet, rıza, korku ve ümit ve iman hususunda birbirlerine musavidirler Bu konuda imanın dışındaki hususlarda farklılaşırlar

, kullarına karşı lutufkardır, adildir, kulun hakettiği sevabı lütfuyla kat kat fazlasıyla verir Kulunu, adaletinin icabı olarak işlediği günahdan dolayı cezalandırır Keza lütuf olarak bağışlarda


Peygamberlerin şefaatı haktır Peygamberimizin şefaati, günahkar müminler ve onlardan büyük günah işleyip cezayı hak etmiş olanlar için hakk ve sabittir


Kıyamet günü amellerin mizanla tartılacağı hususu haktır HzPeygamberin havzı haktır Kıyamet günü, hasimler arasında iyilikler, alınarak kısas ve hesaplaşma olması haktır İyilikler bulunmadığı takdirde kötülüklerin atılması, hak ve caizdir


Cennet ve cehennem halen yaratılmıştır, ebediyyen de fani olmayacaklardır


Yüce ın cezası da, sevabı da ebedidir

dilediğini kendisinin bir lutfu olarak hidayete ulaştırır ilediğini de adaletinin gereği olarak sapıklığa düşürür ın sapıklığa düşürmesi, hızlanıdır Hızlanın manası ise; ın razı olacağı şeylerden onun muvaffak kılmayıp, yardımını kesmesidir Bu ın adaleti gereğidir Keza, ın günahkarları, isyanları sebebiyle cezalandırması da adaleti icabıdır


Şeytan, mümin kuldan imanı baskı ve cebirle alır, dememiz doğru değildir Fakat kul imanı terkederse şeytan da onun imanını alır, deriz


Kabirde Münkerle Nekirin sualleri haktır


Kabirde ruhun cesde iade edilmesi haktır


Bütün kafirler ve asi müminler için kabir sıkıntısı ve azabı haktır


Alimlerin, ın sıfatlarını farsça(Arapçadan başka bir dille) söylemeleri caizdir Fakat Yed yani el kelimesi, ın sıfatı olarak söylenemez Fakat fasça olarak Ruy-i Huda ın yüzü demek değil, keramet ve zillet manasındadır İtaatli olarak kul, a keyfiyetsiz olarak, asi kul ise keyfiyetsiz olarak tan uzak olur Yakınlık, uzaklık ve yönelmek yalvaran kula racidir Keza, cennette komşuluk ve ın önünde bulunmak, keyfiyetsiz şeylerdir


Kuran ın rasulüne indirilmiş olup, mushaflarda yazılıdır


Kemal manasında Kuran ayetlerinin hepside fazilet ve büyüklük bakımından Birbirine müsavidir Fakat bazısında zikir ve zikredilen fazileti bahis konusudur Ayetel kürsi buna misaldir Burada zikredilen ın yüceliği, azameti ve sıfatlarıdır Bu ayette hem zikir, hem de zikredilenin fazileti olarak, iki fazilet biraraya gelmiştir Bu kısımda ise sadece zikir fazileti vardır Kafirlerin kıssalarında olduğu gibi, bu ayetlerde zikredilenin bir fazileti yoktur, Çünkü zikredilenler kafirlerdir Keza ın isim ve sıfatlarının hepsi de azamet ve fazillette musavidir, aralarında farklılık yoktur


İnsan tevhid ilminin inceliklerinden herhangi birinde güçlükle karşılaşırsa, sorup öğreneceği bir alim buluncaya kadar, katında doğru olana inanması gerekir Böyle bir kimseyi arayıp bulmakta gecikmesi değildir Bu hususta tereddüd edilerek beklemek mazur görülmez Eğer tereddüt ederek beklerse kafir olur


Mirac haberi haktır Onu reddeden sapık ve bidatcı olur


Deccalın, yecüc ve mecucun ortaya çıkması, güneşin batıdan doğması, Hzİsanın gökten inmesi ve sahih haberlerde bildirilen kıyamet alametlerinin hepsi de hakktır


Yüce dilediğini doğru yola hidayet eder


Muhammed aleyhisselam son peygamberdir Ondan sonra peygamber gelmez


Eshâb-ı kirâmın tamamını sevmek, hiçbirini kötülememek gerekir





Ehl-i sünnetin başlıca prensipleri nelerdir?




İmâmı A‘zam hazretleri, Ehl-i sünneti şöyle bildirmiştir:


1Hazret-i Ebu Bekir ile Hazret-i Ömer’i ümmetin en üstünü tutmak,


2Hazret-i Osman ile Hazret-i Ali’yi sevmek


3Hayrın ve şerrin ü teâlâdan olduğuna inanmak ın yaratmasıyle meydana geldiğine, kul iyilik isteyince Cenab-ı Hakkın yaratıp râzı olduğuna, kötülük isteyince yaratıp razı olmadığına inanmak,


4Mest üzerine meshi câiz görmek,


5Günah işleyenlere kâfir dememek


Bu beş i’tikad ile, Ehl-i sünnet diğer, sapık mezheplerden ayrılmaktadır





Îmânın sahih, makbul ve mu’teber olması için şartlar nelerdir?




1— İmânda devamlı ve sabit olmak : Üç sene sonra müslümanlıktan çıkacağım derse, o andan itibaren müslümanlıktan çıkmıştır


2— Havf ve reca arasında olmak : ü teâlânın azabından korkmalı ve rahmetini ümit etmelidir Bir kimse, ben muhakkak Cennetliğim diyerek, ü teâlâdan korkmazsa veya ben çok günahkârım Cehenneme gideceğim diyerek Cenab-ı Hakkın rahmetinden ümidini keserse imân nûru söner



3— Can boğaza gelmeden imân etmek : Can boğaza gelince âhıret işleri müşahede edilir 0 zaman bütün gayr-i müslimler hakikatı görünce hemen îmân ederler, ama kabul olmaz Çünkü îmân gaybidir Ölmek üzere iken Cenneti Cehennemi görünce (Demek ki âhıret varmış, iman ettim) demek mu’teber olmaz Fakat bu anda bile mü’minin yaptığı tevbe kabul olur



4— Güneş batıdan doğmadan önce îmân etmek : Âhır zamanda dünya yörüngesinden çıkıp başka bir yörüngeye girdiği zaman güneş batıdan doğup doğudan batacaktır



5- Gaibi yalnız ü teâlânın bildiğine inanmak : Gaibi yalnız ü teâlâ bilir Bir de onun bildirdikleri bilir Melekler, cinler ve peygamberler de gaibi bilemez Fakat ü teâlânın bildirdiği sâlih bir kulu da bilebilir



6— Zaruretsiz ve kasten îmândan bir hükmü reddetmemek : Küfrü icap ettiren söz veya başka şeyleri kullanmamalıdır Kısacası tahkiri icap eden şeyi ta’zim, ta’zim icap eden şeyi tahkir ederse îmân dairesinden çıkar



7— Dinde zaruri bir şeyde şüphe ve tereddüt etmemek : Acaba namaz farzm mıdır, kumar haram mıdır Kur’ kerim kelâm-ı ilâhi midir? gibi bir hükümde şüphe eden kimse, îmândan çıkar Meşhur bir harama helal, meşhur bir helâla haram demek îmândan çıkmağa sebeptir



8— İtikadını lsi İslâm dininden almak : Tarihçilerin, felsefecilerin, fencilerin bildirdiği şekilde değil, Muhammed aleyhisselâmın bildirdiği şekilde iman etmek lâzımdır



9— Hubbi fihlâh, buğd-ı fillâh üzere olmak : Sevgi ve buğzu yalmz ü teâlâ için olanıdır



10— Ehl-i sünnet vel cemaata uygun itikad etmek







Ehl-i Sünnet Olabilmenin Şartları Nelerdir?





1) Kur’ân-ı kerimin kelâm-ı ilâhi olduğuna inanmak



2) Kendi îmânından şüphe etmemek



3) Eshâb-ı kirâmın tamamını sevmek, hiç birine dil uzatmamak



4) Cennette mü’minlerin ü teâlâyı göreceğine inanmak



5) Fıskı bilinmeyen her îmâmın arkasında namaz kılmak



6) Ehl-i kıbleyi tekfir etmemek (Dinde bilinmesi zaruri lâzım olan şeylere inanmıyanlar mü’min değildir)



7) Ameli îmândan parça bilmemek (Günah işleyen kimseye kâfir dememek)



8) Mest üzerine meshin dinden olduğunu kabul etmek



9) İyilik ve kötülüğün, hayır ve şerrin ü teâlânın takdiri ile olduğuna inanmak



10) Mir’acın ruh ve beden ile olduğuna inanmak, Şefa’ate inanmak, Kabr azabının ruh ve bedene olacağına inanmak







--------------------------------------------------------------------------------

Kaynak: Bir Bilene Soralım, İhlas Yayınları