Bencillik Üzerine

Her insan az da olsa bencildir Eskilerin dediği “Önce can sonra canan” deyimi de bunun açık bir itirafı bence Çocukluktan itibaren insanı yöneten temel güdülerden biri de bu Oyuncaklarla oynayan üç beş çocuğu izlediğinizde bu duygunun doğuştan geldiğini anlamak hiç de zor değil Farklı bir durum ya da ilgisini değiştirecek farklı bir seçenek yoksa çocuk oyuncağını paylaşmak istemez Her şeyin en cazibini kapmak ister Çoğu zaman elindeki birkaç şekerinden birini bile arkadaşına vermek istemez

Yaş ilerledikçe bencillik duygusu birçok insanda yerini yavaş yavaş paylaşmaya bırakır İnsan sosyalleştikçe bencilliğini bastırır Ama bu durum bencilliğin tümüyle ortadan kalkması anlamına gelmez Bazılarında hissedilmeyecek kadar azalsa da bazı insanlarda belirgin bir biçimde kalır
İnsanların bencillik düzeyini anlayabilmek için onlarla içli dışlı olmak gerekir

Hani eskiler “Bir adamı tanımak istiyorsan ya ortaklık yap ya yolculuk yap ya da aynı evde otur” derler Bu üç durumun ortak yanı çıkar çatışmalarının yaşanılabileceği ortamlar oluşturması ve ilişkilerin içli dışlı olmasıdır

Çoğu insan uzun yıllar aralarından su sızmaz ilişkiler yaşadıktan sonra evleniyor Ama eşinin evdeki davranışları onu hayal kırıklığına uğratabiliyor Kur yapma ya da kendini beğendirme dönemlerinde gizlenen bencillik kendini beğenmişlik nezaketsizlik gibi özellikler bir anda ortaya çıkabiliyor Tabii ki bu davranışlar evlilik sonrası oluşmuyor sadece gizlenen duygular üzerindeki baskıdan kurtulup su yüzüne çıkıyor

Bencillik yaşamın farklı anlarında çok değişik boyutlarda boy gösterebilir Bencil kendini evrenin merkezine koyar Herşeyin ona göre şekillenmesini bütün varlıkların bir güneş sistemi düzeniyle onun etrafında dönmesini ister

Örneğin; o herşeyin en iyisini almalıdır O başkasının malını rahatlıkla isteyip kullanabilir ama kendi malını kimseye koklatmaz İşine herkes yardım etmelidir ama kendisi boş otursa da kimsenin işine el atmaz Olumsuz giden herşeyi başkası yapmıştır Doğru sonuçlanmış bir iş varsa onu mutlaka kendisi yalnız başarmıştır

Yaşamın her anında bir köşeden karşımıza çıkan bencillerin birçok özellikleri ortaktır En belirgin özellikleri kendilerini özel hissetmeleri bu nedenle de ayrıcalık beklentisi içinde olmalarıdır Onlar asla sıra beklemez kuyruğa girmezler Her işlerini başkalarının halletmesini beklerler Trafikte adeta onların geçiş üstünlüğü vardır Onların vakitleri her zaman daha kıymetlidir Başkaları için geçerli olan yasaklar onlar için geçerli değildir Onlar başkalarıyla alay edebilirler ama onlara şaka bile yapılmaz

Kirlettiklerini mutlaka başkaları temizleyecektir Onlar dağıtırlar sadece toplamak gibi görevleri yoktur Herkes uyurken onlar şarkıyı son ses açabilirler ama onlar uyurken kimsenin çıt çıkarmaya hakkı yoktur

Bencilleri kimse üzmemelidir Ama onların herkesi üzebilme ve üzüntüyle başbaşa bırakıp gitme hakları vardır Kin öfke ve kıskançlık duygularını abartabilirler ama başkasında bu duyguların zerresine bile tahammül edemezler Hatta acıma ve bağışlama gibi duyguları bile kendi çıkarları doğrultusunda kullanırlar

Alçakgönüllülükleri bile egoizm kokar Karşıdakiyle asla empati kurmazlar Herhangi bir olumsuzlukta karşıdakinin ne hissettiği hiç de önemli değildir onlar için

Bencil arkadaşlarıyla buluşacaksa herkes buluşma gününü ve saatini ona göre ayarlamalıdır Gidilecek mekanı da çoğu kez o seçer Bir yemeğe gidilecekse gruba bir anda onun beğenileri hakim olur Canı et istiyorsa et lokantasına balık çekiyorsa balıkçıya gidilmelidir Hatta gruptakilerin tümünün beğenileri rafa kaldırılabilir onun güzel hatırı için

Konuşmaya başlarsa herkes onu dinlemeli ve anlamaya çalışmalıdır Onun sözünü kimse bölemez Ama o kimseyi dinlemek zorunda değildir Başkalarını dinlemek durumunda kalınca ya çok yorgun olur ya da çok işi vardır

Kendisi ders çalışmıyorsa hiçbir arkadaşı ders çalışmamalıdır Kendisinin canı kitap okumak istiyorsa herkes susmalıdır Televizyon kumandası ona zimmetlidir O hangi kanalı izlemek istiyorsa odadakiler de ona uymalıdır

Maçsa maç diziyse dizi Önemli olan başkalarının değil onun neyi sevdiğidir Geçen gün havaalanında en az yirmi kişi bir haberi izliyorduk Orta yaşlı bir hanımefendi görevliden kumandayı istedi ve bizi bir diziyle baş başa bıraktı İçimizden bir teşekkür etmek “Ne iyi oldu hanımefendi bizi bu sevimsiz konulardan uzaklaştırdın” demek geçti ama “La havle” çekip oturduk hepimiz

Neyse uzatmayayım eminim ki hepiniz yakın çevrenizde böyle örneklerin yüzlercesini görüyorsunuz Ben anlatırken gözünüzde birçok örnek canlanıyor

Biraz yumuşatmak için espri katsam da bencilliğin aşırısı önemli bir hastalık Psikolojide bencilliği ilerlemiş kişilere “narsist” diyorlar Normalden uzaklaşmanın önemli bir türünü oluşturuyor narsizm

Bencillik çoğu kez insanları öne çıkaran bir avantaj gibi görünse de dostlukların erimesinde ve bireyin yalnızlaşmasında en önemli sebep durumunda Turgenyev “Bencil insan tek başına kalmış meyvesiz ağaç gibi kurur gider” diyor Günlük yaşamda ben bunun çok belirgin örneklerini gördüm Nice dostluk arkadaşlık evlilik ortaklık akrabalık bu hastalık nedeniyle yıprandı

İlk cümlede de belittiğim gibi “bencillik” her insanın doğasında var biraz Önemli olan bunu kontrol edebilmek hastalık haline dönüştürmemek Keser gibi hep kendine yontmamak testere gibi olabilmeyi denemek Mutlulukları imkanları sıkıntıları paylaşabilmek Yazımı Balzac’ın bir sözüyle bitirmek istiyorum; “Bencillik dostluğun zehiridir”

Konu cok guzel ve toplumsal dayanisma olgusuna giden yol da, buradan geciyor arkadaslar Ben de capraz bir ornekle konuya katki yapmak isterim;

Efenim yasadigim yorede bir metropol sehirin otobanina gayet guzel 4 serit gidis 4 serit de gelis yol yapmislar ama trafik tikanmasa bile malum saatlerde yavas akiyor(bir serit haric) bu seritlerin en solda olanlari arabanin icinde birden yani soforden baska en az bir kisi daha olmasi gerektigi kuralina dayaniyor Tabii o kisim trafikte cok rahat ilerliyor cunku arabalarin cogu icinde tek surucu oldugu halde trafige cikiyorlar dolayisi ile bu guzellikten yararlanamiyorlar

Olayin konu ile alakasi buraya kadar cakilmamis olabilir, ben okurumu yormayayim; efenim sunu demek istiyorlar ev ve isyerleri ayni mintikalarda olan arkadaslar yolu birlikte gidip gelsinler, birbirleriyle sosyal iliskiler kursunlar, birer septik odun olmasinlar, niye? cunku bunlar daha az benzin tuketimi daha az hava kirliligi ve daha cok sosyallesme olayina girmisler Bencil ve sosyopat olmanin bir sonucunun da trafikte cile doldurmak oldugunun anlasilmasi acisindan