Fresk Nedir? | Freskler Ve Fresk Sanatı - Özellikler

Fresk Nedir? Freskler Ve Fresk Sanatı, Özellikler

Fresk Nedir?

Islak Kireç sıva üstüne, ezildikten sonra su ya da su ve kireç bileşimi bir bağlayıcı ile karıştırılan pigmentlerle yapılan resim Yüzey kurudukça kireç, pigmentin sıvaya yapışmasını sağlar





Duvarların sıvası üzerine daha sıva yaşken sürülerek yaş sıva tabakası içine nüfuz eden ve derinlere kadar giren boyalardan meydana gelen bir nevi suluboya resmidir Bu usulde boyalar sıvanın içine geçerek kalınca bir renkli sıva tabakası oluşturduğundan resim çok sağlam olur Eski zamanlarda binaların duvarlarına hep bu yolla suluboya resimler yapılarak tezyin edilirdi Gayet basit görünen bu usulde resim yapmak epeyce güç bir iştir Resmi çok dikkatle ve tereddütsüz yapmak gerekir Üzerine resim yapılacak duvar ister taş, ister tuğladan olsun önemi yoktur Fakat resmin uzun zaman dayanabilmesi için üzerine resim yapılacak sıva tabakası iyi hazırlanmalıdır Duvarın harcından ve sıvasında rutubet ve güherçile olmamalıdır Üzerindeki sıva alçılı olursa renkler bozulur Bu sıvanın mutlaka iyi yıkanmış dere kumu ve sönmüş kireçten ibaret olması lazımdır Resim yapılacak duvar evvela ıslatılır ve kalınca harç tabakasından bir astar çekilir Bu astar iyice kuruyunca ikinci bir astar harç vurulur Boyalar bu ikinci harç tabakası daha yaşken sürülür

Bunun için ressam bir günde ne kadar yer işleyebilecekse duvarı o kadar kısımlara ayırarak yalnız her gün işleyebileceği kadar yeri astarlamakla yetinir





Özellikler







Bu usulde boyalar sıvanın içine geçerek kalınca bir renkli sıva tabakası oluşturduğundan resim çok sağlam olur Eski zamanlarda binaların duvarlarına hep bu yolla suluboya resimler yapılarak tezyin edilirdi Gayet basit görünen bu usulde resim yapmak epeyce güç bir iştir Resmi çok dikkatle ve kararlı yapmak gerekir Üzerine resim yapılacak duvar ister taş, ister tuğladan olsun önemi yoktur Fakat resmin uzun zaman dayanabilmesi için üzerine resim yapılacak sıva tabakası iyi hazırlanmalıdır Duvarın harcından ve sıvasında rutubet ve güherçile olmamalıdır Üzerindeki sıva alçılı olursa renkler bozulur Bu sıvanın mutlaka iyi yıkanmış dere kumu ve sönmüş kireçten ibaret olması lazımdır Resim yapılacak duvar evvela ıslatılır ve kalınca harç tabakasından bir astar çekilir Bu astar iyice kuruyunca ikinci bir astar harç vurulur Boyalar bu ikinci harç tabakası daha yaşken sürülür

Bunun için ressam bir günde ne kadar yer işleyebilecekse duvarı o kadar kısımlara ayırarak yalnız her gün işleyebileceği kadar yeri astarlamakla yetinir





Fresklerde Meydana Gelen Bozulmalar







Doğal yapısından meydana gelen bozulmalar Fresklerin uygulandığı yüzeyler, uygulama teknikleri ve kullanılan boyalar diğer resimlere göre oldukça farklıdır Doğal malzemeler zamanla oldukça kötü bir yıpranma ve bozulma sürecine girer, hatta çürürler Onarım yapılmazsa yok olma riskiyle karşı karşıya kalırlar





Doğa Koşullarından Kaynaklanan Bozulmalar







Fresk çıplak duvar yüzeyine uygulandığı için, duvarın maruz kaldığı her türlü kötü şartlardan etkilenirler Freske en fazla zararı rutubet verir Bu durumda kabarma ve dökülmeler görülür Ayrıca freskler yer altında veya mahzenlerde bulunuyorsa, karanlık ortamdan etkilenerek bozulabilirler






İnsanların Sebep Olduğu Bozulmalar






Özellikle vandalizm başlıca bozulma sebebidir Hatalı sergileme ve hatalı korumalar da bozulmaya neden olmaktadır Eseri bulunduğu ortamdan başka bir ortama taşımak hatalı koruma örneğidir Diğer bir bozulma sebebi de hatalı onarımlardır Ne yazık ki sıkça rastlan bu tür bozulmalar bütün tarihi eserler için geçerlidir İşin uzmanı olmayan kişilerce yapılan onarımların esere yarardan çok zarar vereceği bir gerçektir



Freskler ve Fresk Sanatı




İsa'nın dirilişini haber veren melek: Bizans tarzı fresk (XIII yy), Yugoslavya'da Mileseva Manastırı




Duvar üzerine resim yapma tekniği ve bu teknikle yapılmış duvar resimleri, İtalyanca taze anlamına, "fresco"dan Fresk, yeni sıvanmış bir duvar üzerine, kireç suyunda eritilmiş boyalarla yapılan bir tür resimdir Genellikle sanıldığının tersine, bu terim herhangi bir duvar resmi tipini değil, kuru ve sert badanalar üzerine yapılan resimlere karşıt, özel bir tekniği belirtir

Fresk, özellikle İtalya'da ve XIV yydan XVI yy a kadar Giotto, Fra Angelico, Piero Della Francesca, Uccello, Raffaello ve Michelangelo gibi sanatçılarla tanınmıştır





Kireç ve Boyalar







Fresk yapmak isteyen sanatçı, auvara pürtüklü kireçten bir sıva vurur ve bunun üzerine, odunkömürüyle ilk taslağını çizer Bu desen sonra kırmızı, killi bir toprakla renklendirilmiş soluk aşıboyasıyla bir daha çizilir Küçük küçük düzeylerle çalışarak ressam, pürüzsüz bir kireç tabakası sürer ve bu tabakada taslak saydam olarak görünür Bu henüz nemli olan kireç üzerine sanatçı çarçabuk freskin bir bölümünü çizer, boyar ve sonraki parçaya geçer Kururken kireç ve boyalar birbirine iyice karışır ve çok bağdaşık (homogen) bir tek madde haline gelir, artık bunun üzerinde rötuş yapma, düzeltme imkânsızdır

Freskler çabuk bozulabilir En büyük düşmanları rutubettir: rutubet, küflenmeye yol açar, bu da zamanla boyaları bozar Erken farkına varılacak olursa bu tehlike, basit bir düzeysel işlemle önlenebilir Buna karşılık daha ciddi durumlarda, freski duvardan çıkarmak gerekir Bunun için birkaç yöntem vardır, ancak hepsi de aynı ilkeye dayanır: freskin üzerine bir tuval yapıştırılır ve tuval çıkartıldığında freskin boyaları bunun üzerine geçmiş olur





Fresk Sanatı







Eski uygarlıkların çoğunda fresk sanatı uygulanmıştır: Azteklerde, Hindistan'da, Mısır'da, Roma'da, Yunanistan'da Günümüzde bilinen en eski fresk, Mezopotamya'da (Irak) bulundu: Milattan önce üç bin yıllarından kalmadır









"Ölümün Zaferi" (bölüm), XIV yy Floransa ressamlarından Traini'ye ait olduğu sanından eserin, solda taslağı, sağda tamamlanmış hali görülüyor Freskler onarılmak itere duvarlardan ıkındığı zaman ortaya, pürtüklü kireç sıva üzerine yapılmış taslaklar çıkmıştır Bu yoldan ressamın çalışma tarzını, desenci olarak yeteneğini ve başlangıç konusuna getirdiği değişiklikleri değerlendirme olanağı kazanılır