Meksika Devrimi'nin Lideri | Emiliano Zapata (1879 - 1919)

Emiliano Zapata
(1879 - 1919)





Emiliano Zapata (tam adı: Emiliano Zapata Salazar, 8 Ağustos 1879 Anenecuilco, Morales, Meksika – 10 Nisan 1919 Ciudad de Mexico), 1910'da başlayan Meksika Devrimi´nin lideridir






Gabriel Zapata ve Cleofas Salazar'ın on çocuğundan dokuzuncusu olarak, Anenecuicil köyünde dünyaya geldi 17 yaşına geldiğinde babasını kaybetti ve ailesine bakmak zorunda kaldı Bu sıralarda Meksika, Porfirio Diaz tarafından diktatörlükle yönetilmekteydi Zapata'nın ailesi, Anenecuilco köyündeki pek çok aile gibi varlıklı olmamasına ve her an büyük bir yoksullukla karşı karşıya kalma tehlikelerine rağmen, diktatörlük yönetimine boyun eğmeyerek topraklarını korumaya devam etti Zapata, gösterişli ve zengin görünümü ile her ne kadar toprak sahiplerine yakın bir izlenim uyandırsa da, köyünde saygı duyulan ve hayranlık beslenen biri haline geldi Bu durum onu, otuz yaşına geldiğinde yaşadığı köyün koruma komitesinin lideri yaptı Bu göreve gelişinden bir yıl sonrada Meksika devrimi gerçekleşti


Emiliano Zapata (sağ) ve kardeşi
Eufemio Zapata




Zaman içinde yaşadığı köyün lideri olan Zapata, çiftçilerin hakları için mücadele vermeye başladı Barışçıl yollarla toprakları köylülere yeniden paylaştırmak istedi fakat bu konuyla ilgili yıllar süren çabalarının yanıtsız kalması üzerine, mücadelesini silahlanarak sürdürmeye karar verdi


Emiliano Zapata, kardeşi Eufemio Zapata ve Eşleri




1910 yılına gelindiğinde diktatör Porfirio Diaz iktidarı, Francisco I Madero'nun adaylığıyla tehdit edilmeye başladı Zapata, ülkedeki düzenin değişmesi için gerçek bir fırsat olarak görülen Modero ile gizli bir ittifak kurdu Bu yıllarda ülkedeki huzursuzluk gerilla gruplarının kurulmasını tetikleyecek noktaya geldi Zapata da Morelos'ta kurduğu "Ejército Libertador del Sur" un komutanlığını üstlendi Mayıs 1911'de, Pancho Villa ve isyancı köylülerin desteği ile Diaz yönetimi yıkıldı


Francisco I madero




Francisco I Madero'nun yönetiminde bazı yeni toprak reformları yapıldı ancak bu reformlar ve icraatlar Zapata'yı tatmin etmedi İkili arasındaki ittifak 1911 yılında tamamen sona erdi Bu ittifakın bitmesiyle Zapata, Meksika'nın en radikal reform planı olan "Plan de Ayala"yı yaptığı güneybatı Puebla'daki dağlara yerleşti


Subayları ile Emiliano Zapata (ortada oturan),
kardeşi Eufemio (1911)




Oaxaca'lı bir anarşist olan Ricardo Flores Magon'dan etkilenen Zapata, ilk kez "toprak ve özgürlük" sloganını dile getirdi ancak Zapata'yı anarşizm ile daha sonra kurduğu ordunun komutanlarından biri olan, Otilio Montano Sanchez adlı bir öğretmen tanıştırdı Zapata daha sonra "Zapatista"ları, Madero'ya karşı olan devrimci bir grup olarak ilan etti Kurduğu özgürlük ordusunu harekete geçiren Zapata, eski bir Madero yanlısı olan Pascual Orozco ve Amerika sınırı yakınlarında yaşayan Emiliano Vazquez Gomez ile bir ittifak kurdu Sınıra yakın yaşayan Gomez sayesinde ordusunun silah ihtiyacını karşılayabildi Durumu öğrenen Madero, Zapata'yı silahsızlanması konusunda uyardı ancak Zapata insanların haklarının hemen verilmemesi durumunda silahlı mücadeleyi sürdüreceğini söyledi Daha sonra Madero tarafından görevlendirilen pek çok komutanın ikna çabaları da yetersiz kaldı
1913 yılında Madero'nun Victoriano Huerta tarafından öldürülmesiyle, Zapata'nın ordusuna olan destek daha da arttı ve kuzeyde Pancho Villa'nın önderliğindeki Villistas grubunun kurulmasına yol açtı Huerta hapisanedeyken bir Zapatista'nın anlattığı Zapata'nın büyük devrim planına hararetle karşı çıktı


Venustiano Carranza




Huerta'nın bu yaklaşımı daha sonra, Venustiano Carranza adındaki meşrutiyetçi bir lider tarafından bertaraf edildi Bunun ardından da yeni yönetimi belirlemek için bir kongre toplandı Zapata, katılımcıların hiçbiri seçilerek gelmediği için bu kongreye katılmayı reddetti, ancak incelenmesi ve değerlendirilmesi için "Plan de Ayala" kongreye gönderildi Daha sonra kendisini başkan ilan eden Carranza, Zapata'nın başına koyduğu ödülle, Zapatista'ları kendi içinde bölmeye çalıştı Bu planlarıyla Zapata'yı alt edemeyen Carranza, Zapata'yı uzlaşmak için çağırdığı görüşmede kurduğu pusuyla 10 Nisan 1919'da öldürdü Zapata'nın ölümünde sonra yavaş yavaş dağılmaya başlayan Zapatista'ların bir çoğu, daha sonra orduda ve yönetimde yer aldılar


Pancho Villa, geçici Cumhurbaşkanı Gutierrez
ve Emiliano Zapata




Zapata, ölümünden sonra da, ülkesinin en önemli halk kahramanı olarak anılmaya devam etti Zapata'nın planladığı devrimin ilk kıvılcımlarının parladığı Chiapas'ta, birçok cadde, sokak ve ilçe adı Emiliano Zapata olarak değiştirildi






Asıl amacı yoksul köylüler için toprak elde etmekti Reformcu lider Francisco Madero toprak dağıtana kadar Zapata silahlarını bırakmadı 1911'de, Madero´nun yavaş ilerleyen reformlarını beğenmeyen Zapata, “Plan de Ayala” denen acil bir toprak reformu belgesi yayınladı 1913 yılında Madero'yu deviren Victoriano Huerta'nın otoritesini tanımayan Zapata, 1914'te Pancho Villa ile beraber Mexico'yu işgal etti


Kaynak