Sürgündeki Hânedan

Sürgündeki Hânedan


Fotoğraf Albümü









Endişeli Bekleyiş


Hanedan ve saray muhiti şubat 1924’de Ankara’dan gelen haberlerle epey heycanlıydı Hilafetin kaldırılacağı hanedanın erkek mensuplarının Türkiye dışına sürgüne gönderileceği çeşitli yerlerde yazılır, konuşulur olmuştu


Hanedan mensupları bu dedikodular yoğunlaştıkça daha da heyecanlanıyor ve ürkekleşiyordu Meclisin hanedanla ilgili bir karar alıp almayacağı alacak olursa kimler için geçerli kılınacağı merak ediliyor, düşünülüyordu Dahası sürgün gerçekleşirse kimlerin gönderileceği, kalanların ne yapacağı da muammaydı


Rusya ve Avusturya gibi ananesi eski devrik hanedanların sürgün misalleri de ortadaydı ve hanedanı iyiden iyiye karamsarlığa sevk ediyordu Fakat hiç kimse bütün Osmanlı ailesinin damatlarına varıncaya kadar Türkiye’den sürüleceğine ihtimal veremiyor, tasavvur dahi edemiyordu…















Hânedanlığın Nice'deki sürgün mekanları





Halifenin Gidişi (Gazete Küpürü)



Osmanoğulları’nın endişeli bekleyişi 3 Mart 1924 günü cevap buldu Korkuları gerçek oluyordu Millet Meclisi 431 sayılı “ Hilafetin ilgasına ve Hanedan-ı Osmanî’nin Türkiye Cumhuriyeti devleti hudud-u memâliki haricine çıkarılmasına dair” meşhur kanunu kabul etti


Gerçi Ankara hilafeti kaldırmaya çok önceden karar vermişti fakat çıkarılan kanunla hem hilafet kaldırılıyor hem de bütün padişah mülklerine el konulduğu gibi hanedana mensuplarının Türkiye topraklarında yaşamaları, ebediyen yasaklanıyordu Millet Meclisi bütün Osmanoğlunu ilelebet Türkiye topraklarında, değil yaşamaktan transit geçmekten bile mahrum ediyordu


Kanun görüşülürken hilafetin kaldırılması ve hanedanın sürümesi üzerine hararetli tartışmalar oldu Meclisin mi yoksa hilafet mi daha yüksek bir konumda olduğu, hanedandan kimlerin sürüleceği yahut sürülmemesi münakaşa ile müzakere edildi Hatta müzakereler sırasında söz alan Rize mebusu Ekrem Bey “hanedandan sadece yaşayanları sürmekle yetinmemeliyiz onların cedlerinin kemiklerini dahi mezarlarından çıkararak Türkiye haricine göndermeliyiz “ diyordu

Neticede 431 sayılı kanun millet meclisinden çıkarıldı Türkiye topraklarını terk için şehzadelere 24 saat sultanlara 10 gün süre tanındı Hükümet Halife Abdülmecid efendinin ise hemen o gece sınır dışı edilmesi talimatını verdi

Halifenin Sürgünü




Kararı İstanbul valisi Haydar Bey ve Polis müdürü Sadeddin bey tebliğ ettiler Bu sırada sarayın etrafı inzibatlarca sarılmış telefon ve telgraf ağı kesilmiş giriş çıkışlar tutulmuş dışarı ile her türlü bağlantı imkânı kesilmişti Halife Abdülmecid’in kararı öğrenince ilk tepkisi “ ben vatan haini değilim Buradan ölsem de gitmem” oldu


Fakat vali Haydar Bey ve Polis müdürü Sadeddin Bey ‘in ; milli iradenin kararına itaat etmediği taktirde saraydan gerekirse zor kullanılarak çıkartılacağını söylemeleri halifeye kararın her şeye rağmen mutlak uygulanacağını fark ettirdi


Hazırlıklar 1,5 saat sürdü Halife ve maiyeti hemen o gece Dolmabahçe’den alınıp Çatalca’ya götürüldü İstasyonda bekleyen Simplon Ekspresine bildirilerek Türkiye topraklarından çıkarıldı Halifenin sürülmesinden hemen sonra da Dolmabahçe sarayında Sultan Abdülaziz zamanından beridir yaşayan ve hizmet gören 50 kadar yaşlı kadın Darülaceze’ye sevk edildi…





Türkiyedeki Hanedan Reisi, Harun Osmanoğlu





Emlakın Tasfiyesi


Sürgünden başka ailenin başına bir dert daha açılmıştı Geride bırakılan mülklerin durumu Osmanoğullarını Türkiye’den süren kanunun 7 maddesi mucibince aile Türkiye’de ki gayrimenkullerini 1 sene içerisinde tasfiye etmek mecburiyetindeydi Aile bu tasfiyeyi bizatihi gerçekleştiremezse iş hükümet tarafından yapılacak satılan gayrimenkul bedelleri ksımen hazineye kalacak, kısmen sahiplerine gönderilecekti




Dürrüşehvar Sultan (Halife Abdulmecid'in kızı)





İşte hanedanın sürgün senelerini yokluk ve sıkıntı içerisinde geçirmesinin en büyük sebebi bu mesele oldu Mülkler, hanedanın Türkiye’de ki vekilleri ya da hükümet tarafından tasfiye edildi ama bedeller sahiplerin değil aracı şahısların cebine girdi, arada kaynadı Çarçur edildi Şehzade ve sultanlara ait bazı şahıs mülklerine de Padişah malı denilerek keyfi şekilde el konuldu Mesela bu keyfi el konmalardan birisi de Sabiha Sultanın Nişan taşındaki konağı için yapıldı Tapusu Sabiha Sultan’a ait olan konak padişah mülkü denilerek 29 Temmuz 1935’de devletleştirildi





Halife Abdülmecid İstanbul'da




Halife Abdülmecid Kütüphanesinde






Halife Abdulmecid'in Kütüphanesi




Soldan; Bu günkü hanedan reisi Bayezid Efendi , Orhan Efendi


Hanedanın Türkiye dışında kalmış imparatorluk emlakinden gelir temin etme çabaları da oldu Hatta mesele yıllarca uzayıp giden bir kördüğüm halini aldı Ancak İmparatorluk çökerken doğan karmaşa kendi hukukunu oluşturmuş pek çok şey “kim kaptı” ya gitmişti Dolayısıyla Ailenin yarım asırdan fazla devam eden mücadelesi ve beklentileri de boşa çıkacaktı

Ailenin Bugünü

Osmanoğlu ailesi sadece sultan II Mahmud neslinden devam etmekte olup bunlardan Sultan Abdülaziz’den inenlere Azizi, Sultan Abdülmecid’den inenlere Mecidî denilmektedir Bu gün Osmanoğullarından hayatta 24 şehzade vardır ki bunların biri Azizî diğerleri Mecidî’dir












Halife Abdulmecid'in eşi Sabiha sultan ve oğlu



23 şehzadeden birisi 1924’teki sürgünden önce, 2’si de 1974’de sürgünün kaldırılmasından sonra İstanbul’da doğmuştur Geri kalan 13’ü sürgün sırasında diğerleri de sürgünün kaldırılmasından sonra ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Avusturya, Suriye, Mısır ve Lübnan’da yurt dışında doğmuştur

800 yıl boyunca gelip geçen bütün Osmanoğlullarının en yaşlısı olan, 18 Ağustos 1912 Nişantaşı Sarayı doğumlu Ertuğrul Osman Efendi hanedan reisi olarak 97 yaşını 1 ay 6 gün geçe 24 Eylül 2009′da istanbul’da vefat etmiş , 2 gün sonra Sultan Ahmed camîinde icra olunan mutantan bir merasimle Çemberlitaş daki II Mahmud türbesi haziresine defn edilmiştir Ertuğrul Osman Efendi, 2 Abdülhamid han’ın oğlu Mehmed Burhaneddin Efendi’nin oğludur ve Osman Gazi’nin 22 Kuşaktan torunudur Monarşi sürse idi Beşinci Osman sıfatını taşıyarak tahtta bulunacaktı( 1954-1973 arasında Hânedan reisi olan 5 Murad torunu Osman Fuad Efendi, 4 Osman olacaktı)


En genç şehzade olan 23 Nisan 2008 doğumlu Batu Bayezid Efendi ise Osman Gazi’nin 26 kuşaktan torunu durumundadır




Harun Osmanoğlu Ailesi, Sağdan; Şehzade Orhan Osmanoğlu (Oğlu), Harun Osmanoğlu Efendi Karşıda; Kayıhan Osmanoğlu, yanında Şehzade Yavuz Selim Osmanoğlu (Torun)





Osman Ertuğrul Efendinin vefatında sonra hanedan reisi sıfatı Sultan Abdülmecid’in padişah olmayan evladı Mehmed Burhaneddin efendi’den torunu İbrahim tevfik efendinin oğlu Osman Beyazid Efendiye (D1924) geçmiştir

Hayattaki 17 Sultandan 1’i Sultan Beşinci Murad; 9’u İkinci Abdülhamid; 2’si Sultan Mehmed Reşad Han; 2’si Sultan Abdülmecid Han’ın padişah olmayan oğlu Mehmed Burhaneddin Efendi ve 3’ü Sultan Abdülaziz Han soyundandır En yaşlı Sultan Fatma Neslişah Sultan, 4 şubat 1921 Nişantaşı Sarayı doğumludur İstanbul’da ikamet eden Sultan’ın babası Halife Abdülmecid efendinin oğlu, annesi de Sultan Mehmed Vahideddin Han’ın kızıdır Bu bakımdan hayattaki hanedan üyeleri içinde, annesi Sultan Mehmed Reşad’ın oğlunun kızı olan Osman Selaheddin Efendi ile birlikte babası şehzade, annesi sultan olan iki kişiden biridir

Mehmed Burhaneddin Ailesi
( Sultan Abdülmecid’in Padişah olmayan oğlu )


Soyağacında gösterilen 42 şehzade ve sultan dışında, sultan çocuğu 23 Sultanzade ve 14 hanımsultan ile bunların çocuk ve torunları olan 180 civarında aile üyesi ile birlikte Sultan ikinci Mahmud Han’ın neslinden olan hayattaki kişi sayısı 260’ı bulmaktadır Bunların bir kısmı aynı zamanda Mısır, Ürdün, Haydarabat ve Kotwara hanedanlarının mensubudur


Şehzade ve sultanlardan sadece Harun Efendi ile 3 çocuğu ve büyük oğlundan olan 5 torunu bundan başka Fatma Neslişah ve Safvet Neslişah Sultanlar İstanbul’da yaşamaktadır Osman Selaheddin Efendi de zaman zaman İstanbul’a gelmekte ve Beylerbeyi’ndeki hanesinde ikamet etmektedir Diğerlerinin tamamı Türkiye dışında çeşitli ülkelere dağılmış durumdadır







Burhaneddin Cem ve oglu Selim Cem sultan Abdulmecid New York






Burhaneddin ve Selim Cem New York




Osman Bayezid Sultan




Selim Cem Burhaneddin Cem ve Orhan Osmanoglu





Selim Cem Osmanoğlu