Beslenmenin Sağlığımız İçin Önemi

Beslenme sağlıklı bir yaşama sahip olmak açısından oldukça büyük önem taşıyor Beslenmenin sağlık açısından ne gibi önemi olduğu ve beslenmenin sağlığa etkileri, nasıl beslenilmesi gerektiği gibi bilgileri sizler için yaptığım araştırmadan öğrenebilirsiniz



Çocuk ve Ergenlerde Sağlıklı Beslenme


Doğumdan itibaren büyüme ve gelişme, sağlıklı ve uzun bir yaşam için vücudumuza gerekli olan bütün maddeleri besinlerle alırız Her gün, her mevsim tükettiğimiz çok çeşitli besinler vardır Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır;

• Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler,
• Sebzeler, meyveler, ekmek, mercimek, kuru fasulye, makarna, bulgur gibi bitkisel kaynaklı besinler

Bu besinlerin her birinin içinde vücudumuza farklı yararlar sağlayan maddeler bulunmaktadır Bu maddelere besin öğesi denir


Besin öğeleri; protein, karbonhidrat, yağ, vitaminler, mineraller ve sudur Vücudumuzun bileşimi de bu besin öğelerinden oluşmaktadır Organlarımızın düzenli olarak çalışabilmesi ve günlük işlerimizi sağlıklı sürdürebilmek için bu öğelerin her birinden her gün almamız gereklidir Aldığımız miktarların yetersiz veya fazla olması sağlığımızı etkiler Bu nedenle gün boyu, çeşitli besinlerden yeterli miktarlarda tüketilmelidir


BESİN ÖĞELERİ


Proteinler


Büyüme ve gelişme vücut hücrelerinin sayısının artmasıyla gerçekleşir Bu hücrelerin yapılabilmesi için protein gereklidir Hücreler birleşerek dokularımızı ve organlarımızı oluşturur Anne karnındaki bir bebeğin organları da bu sayede yapılanabilir Vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan savunma sistemlerimiz için de proteinler gereklidir


Yeterince protein alamazsak ne olur?
? Büyüme ve gelişmemiz yavaşlar
? Kolay hasta oluruz
? Hastalıklar daha uzun sürer
? Saç, deri, tırnak gibi dokularımızın
sağlığı bozulur
? Organlarımızın çalışması aksar


? Büyüme ve gelişme için yeterli miktarda protein tüketilmelidir
? Süt, yoğurt, et, yumurta gibi hayvansal kaynaklı proteinler,
daha kolaylıkla vücut proteinlerine dönüşebilirler
? Hayvansal kaynaklı proteinlerin, gereğinden fazla
tüketilmesi doğru değildir


Karbonhidratlar


Vücut çalışması ve günlük hareketlerimizi yapabilmek için gerekli olan enerjinin büyük çoğunluğu karbonhidratlardan sağlanır


Bazı karbonhidratlar basit bir yapıdadır Bunlar bize tatlı tadı veren karbonhidratlardır Örneğin çay şekeri bu grupta yer alır Şeker, saflaştırılmış bir maddedir
Günlük yaşamınızda fazla hareketli değilseniz ve spor yapmıyorsanız, şeker içeriği yüksek besinleri fazla miktarda tüketmeyiniz Bu tür yiyecekleri fazla tüketmek şişmanlığa neden olur Ayrıca, hızla kana karıştıkları için iştahınızı azaltarak vücudunuz için gerekli olan diğer besinleri yeterli miktarda yemenizi engeller Bu nedenle böyle besinlerin özellikle yemek saatine yakın tüketilmesi sakıncalıdır


Şeker ve şekerli besinler diş sağlığını da olumsuz yönde etkiler Diş çürümelerinin en büyük nedeni bu besinlerin fazla miktarda ve sık aralıklarla tüketilmesidir
Tadı tatlı olmayan diğer karbonhidratlar, nişasta ve posadır Bunlar, bitkisel kaynaklı besinlerin yapısında bulunurlar


Nişasta; buğday, pirinç gibi tahıllarda ve bunlardan hazırlanan yiyeceklerde daha fazla bulunur Nişasta yapısındaki karbonhidratlar kana daha yavaş karıştıkları için kan şekerinin daha düzenli olmasını sağlarlar


Posa ise; nohut, kuru fasulye, mercimek gibi kurubaklagiller, kepeği ayrılmamış tahıllar, sebze ve meyvelerin yapısında daha fazla miktarda bulunmaktadır
Posa, sindirim sisteminin sağlıklı çalışması için gereklidir Ayrıca, posadan zengin besinlerin yeterli miktarda tüketilmesi pek çok hastalığa karşı koruyucu etki göstermektedir


Yeterli posa alabilmek için;
? Kabuklu yenebilen salatalık, elma, armut gibi sebze ve meyveleri iyice yıkadıktan sonra kabuklu olarak tüketiniz
? Posadan zengin olan sebze, meyve ve kurubaklagil gibi besinleri her gün tüketiniz


Yağlar


Yağlar, en fazla enerji sağlayan besin öğesidir Sıvı ve katı yağlar olmak üzere ikiye ayrılırlar


Sıvı yağlar, zeytin, ay çekirdeği, mısır, fındık ve soya gibi bitkisel besinlerden elde edilmektedir


Katı yağlar ise margarinler ve tereyağıdır Ayrıca bütün hayvansal besinlerin içinde de katı yağlar bulunmaktadır Özellikle yağlı kırmızı etler ve bunlardan yapılan sucuk, salam, sosis gibi besinlerin içinde fazla miktarda katı yağ bulunmaktadır Katı yağların fazla miktarda tüketilmesi, kalp ve damar sağlığımız için sakıncalıdır Bu nedenle yemekler pişirilirken katı yağ yerine az miktarda bitkisel sıvı yağların kullanılması daha sağlıklıdır


Yemekler pişirilirken içine konulan az miktardaki yağ ve besinlerin bileşiminde bulunan görmeden yediğimiz yağlar bizim için yeterlidir


Ekmeğin üzerine yağ sürmek veya yağa ekmek bandırmak, yağ içeriği çok olan besinlerden fazla miktarda yemek, yağ tüketiminin artmasına neden olur


Yağ içeriği yüksek besinleri fazla miktarda yersek
ne olur?
? Gereğinden fazla enerji aldığımız için şişmanlarız
? Vücudumuzda dolaşan kanın bileşimi bozulur
? Kalp ve damar sağlığımız olumsuz yönde etkilenir
? Özellikle katı yağlar kalp ve damarlarımız için daha zararlıdır


Vitaminler


Vitaminler, hastalıklardan korunabilmek ve vücudumuzun düzenli çalışabilmesi için gereklidir


Her besinin bileşiminde farklı vitaminler bulunmaktadır En çok vitamin sağlayan besinler, taze sebze ve meyvelerdir Özellikle bu besinlerden aldığımız A vitamini, daha iyi görmemizi sağlar, büyüme ve gelişme için çok gereklidir C vitamini ise grip, nezle gibi hastalıklara karşı korur Ayrıca diş etlerimizin daha sağlıklı olması için de C vitamini gereklidir


D vitamini besinlerimizde az miktarda bulunur Güneş ışınlarından yeterince yararlanırsak, besinlerle vücudumuza aldığımız D vitamini, görevlerini daha iyi yapabilir Süt, yoğurt, peynir gibi besinlerde bulunan kalsiyum, D vitamini yardımıyla kemiklerimizi güçlendirir


B grubu vitaminler, kan yapımı, kas ve sinir sisteminin çalışması için gereklidirler Bu vitaminler, bütün besinlerde farklı miktarlarda bulunmaktadır


Günlük olarak tüketmemiz gereken besinleri yeterli miktarda tüketebilirsek, vücudumuz için gerekli bütün vitaminleri almış oluruz


Mineraller


Vücudumuzda en çok bulunan mineral kalsiyumdur Kemik ve diş sağlığı için gereklidir Kalsiyum, en çok süt ve sütten yapılan besinlerde bulunur Günlük olarak süt, yoğurt ve peynirden yeterince tüketilemezse, kalsiyum ihtiyacı yeterince sağlanamaz


Kalsiyum yetersiz alınırsa ne olur?
? Kemik ve dişlerimiz yeterince güçlü olmaz
? Kemiklerimizin uzaması yavaşladığı için
boyumuz kısa kalır
? Kas ve sinir sisteminin çalışması aksar


Vücudumuzda az miktarda bulunduğu halde çok önemli görevleri olan başka mineraller de vardır Bunlardan birisi de demirdir Demir en çok et, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, koyu yeşil yapraklı sebzeler gibi besinlerde bulunur Bu besinlerde bulunan demirin, vücudumuzda daha iyi kullanılabilmesi için C vitamini gereklidir Bu nedenle her öğünde sebze ve meyve grubundan bir besini mutlaka tüketmek için özen göstermelisiniz


Demir yetersizliğinde ne olur?
? Vücudun kan yapımı bozulur, kansızlık gelişir
? Dokulara oksijen taşınması aksar
? Yorgunluk ve halsizlik gelişir
? Dikkat dağınıklığı nedeniyle öğrenme yavaşlar
? Hastalıklara yakalanma kolaylaşır


Yemek sırasında çay, kahve, kola gibi içeceklerin ve çikolatalı yiyeceklerin tüketilmesi, vücudunuzun demirden yararlanmasını azaltır Eğer çok isteniyorsa ara sıra bu tür yiyecek ve içecekler, yemekten 1-15 saat önce veya sonra, az miktarda tüketilebilir Çay, limonlu ve açık içilirse bu olumsuz etkisi azalabilir


Vücudumuzda çok önemli görevleri olan diğer bir element de iyottur Tiroit bezinin çalışması, büyüme ve özellikle zihinsel gelişim için çok gereklidir İyot; balık gibi deniz ürünleri ve iyotlu tuzun bileşiminde bulunur Yemekler pişirilirken iyotlu tuz kullanmak gereklidir Ancak, fazla tuz kullanmak da sağlığımız için zararlıdır Bu nedenle; yemeğin tadına bakmadan tuz ekmemeye ve tuz içeriği fazla olan besinlerden çok yememeye özen gösterilmelidir


Su


Vücudumuzun düzenli çalışabilmesi için gerekli olan sıvının çoğunluğunu su ve diğer içeceklerden (yaklaşık 1 - 15 litre) sağlarız Geriye kalan miktarı ise yiyeceklerimizin bileşiminde bulunan ve farkında olmadan aldığımız su ile karşılamış oluruz


Vücudumuza aldığımız su idrar, ter ve dışkıyla atılır Bir miktarını da solunum yoluyla kaybederiz Sıcak havalarda ve fazla fiziksel aktivite sırasında terleme nedeniyle su kaybımız artar Ayrıca ishal sırasında dışkı ile daha fazla su atarız
Günlük olarak kaybettiğimiz miktarı karşılayacak kadar sıvı almadığımızda vücut hücrelerinin çalışması aksar