Kalmık Cumhuriyeti

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-26-2012

Kalmık Cumhuriyeti Coğrafyası - Kalmık Cumhuriyeti Nerededir - Kalmık Cumhuriyeti Hakkında - Kalmık Cumhuriyeti Nüfusu

Kalmık Cumhuriyeti (Rusça: Респу́блика Калмы́кия; Kalmıkça: Хальмг Таңһч), Rusya Federasyonu'na bağlı bir cumhuriyettir

En dikkat çeken özelliği Avrupa sınırları içinde Budizm'in en yaygın din olduğu tek bölge olmasıdır

Tarih

Kalmıklar’ın ataları Oyratlar Güney Sibirya steplerindeki İrtiş Nehri kıyılarından Aşağı Volga bölgesine 1630 yıllarında gelmişlerdir

Volga deltası üzerinde kuzeyde Saratov’dan güneydeki Astrakhan’a kadar olan geniş steplere yerleşmiş, burada Kalmık Hanlığını kurmuşlardır

Yerleşmelerinden 25 yıl sonra Kalmıklar Rus Çarına bağlanmışlardır

Ruslarla anlaşma yaparak, Rusya’nın güney sınırını koruma karşılığında Rus sınır yerleşimlerinde ticaret yapma ayrıcalığı kazanmışlardı

Ancak bu bağlılık daha çok sembolik kalmıştır

Kalmık Hanları genellikle “Göçebelerin Büyük Yasası” (Iki Tsaadzhin Bichig) adını verdikleri kurallara göre kendi kendine yönetim uygulamışlardır

18

yüzyılın ortalarına doğru Ruslar Kalmıkların içişlerine daha fazla karışmaya başlar

Bunun üzerine 1770 yılında son Kalmık hanı Ubashi Han halkını anavatanları Cungarya’ya geri götürme kararı alır

Yaklaşık 168

080 kadar Kalmık Ubashi Han’ın liderliğinde Orta Asya’nın diğer ucundaki vatanlarına doğru yola çıkar

Yolda düşmanları Kazaklar ve Kırgızlarla savaşan, bir taraftan da açlık ve susuzluğa maruz kalan Kalmıkların çoğu ölür

Aylarca süren zorlu yolculuğun sonunda yalnızca 66

073 kadar Kalmık Mançular’ın denetimindeki Sincan’a ulaşır

[2]

Çariçe Katerina Kalmık Hanlığını feshederek bölgeyi Astrakhan valisine bağlar

Rusya’da kalan Kalmıklar savaşlarda Rusya adına savaşmış, yavaş yavaş yerleşik bir yaşam tarzını benimsemişlerdir

Ekim Devrimi'nden sonra çoğu Beyaz Ordu saflarında çatışan Kalmıklar yurtdışına kaçar

Kalmık Diasporası Türkiye'de bir süre kaldıktan sonra, Yugoslavya, Bulgaristan, Çekoslavakya ve Fransa'ya dağılır

Sovyet yönetimi geride kalanları sert bir şekilde cezalandırmış, onbinlercesini idam etmiştir

Kalmıkya 4 Kasım 1920'de, Sovyetler Birliği içinde özerk bir bölge olarak ilan edilir; 1935'te ise, özerk bir cumhuriyet olur

Stalin döneminde Budist manastırlar kapatılır; Kalmık dini metinleri yakılır; 1932-1933 yılları kollektivizasyon döneminde yaklaşık 60

000 kişi açlıktan ölür

II

Dünya Savaşı sırasında Kalmıkya Nazi işgaline uğrar

1943'te Sovyetler bölgeyi geri alır; Stalin Nazilerle işbirliği yaptıkları gerekçesiyle Kalmıklar'ın tümünün Orta Asya ve Sibirya'ya sürülmesini emreder

Yarısı, yolda; geriye kalanların büyük bir bölümü de Sibirya'da ölür

Ancak 1957'de Kruşçev’in izniyle yurtlarına geri dönebilimiştir

1958'de Kalmıkya, yeniden özerk bir Sovyet Cumhuriyeti olur

Sovyetler'in çöküşünden sonra, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir cumhuriyet olarak varlığını sürdürmektedir

Coğrafya

Kalmıkya Moskova Zaman Dilimindedir (MSK/MSD)

UTC'e göre saat farkı +0300 (MSK)/+0400 (MSD)

Kalmykia map

Nehirler

Önemli nehirleri:

Volga Nehri

Kuma Nehri

Manych Nehri

Göller

Kalmıkya Hazar Denizi kıyısında yer alır

Bundan başka Kalmıkya sınırları içinde bir kaç göl bulunur

Bunlar:

Manych-Gudilo Gölü

Sarpinskoye Gölü

Sostinskiye Gölleri

Tsagan-Khak Gölü

Doğal Kaynaklar

Kalmıkya’nın doğal kaynakları arasında kömür, petrol ve doğal gaz sayılabilir

İkilim

Kalmıkya karasal iklime sahiptir

Yazları çok sıcak ve kuru, kışları ise soğuk ve kar yağışlıdır

Ocak Ayı Sıcaklık Ortalaması: -7 °C

Temmuz Ayı Sıcaklık Ortalaması: +24 °C

Yıllık Ortalama Yağış: 170 mm (doğu bölgelerinde) - 400 mm (batı bölgelerinde)

Nüfus

Kafkasya’nın etnik yapısı

2002 istatistiklerine göre Kalmıklar nüfusun %53

3’nü oluşturmaktadır

Diğer gruplar Ruslar (33

6%), Darginler (7,295, ya da 2

5%), Çeçenler (5,979, ya da 2

0%), Kazaklar (5,011, ya da 1

7%), Türkler (3,124, ya da 1

1%), Ukraynalılar (2,505, ya da 0

9%), Avarlar (2,305, ya da 0

8%), Almanlar (1,643, ya da 0

6%)

sayım 1926 sayım 1939 sayım 1959 sayım 1970 sayım 1979 sayım 1989 sayım 2002

Kalmıklar 107,026 (%75

6) 107,315 (%48

6) 64,882 (%35

1) 110,264 (%41

1) 122,167 (%41

5) 146,316 (%45

4) 155,938 (%53

3)

Ruslar 15,212 (%10

7) 100,814 (%45

7) 103,349 (%55

9) 122,757 (%45

8) 125,510 (%42

6) 121,531 (%37

7) 98,115 (%33

6)

Diğerleri 19,356 (%13

7) 12,555 (%5

7) 16,626 (%9

0) 34,972 (%13

0) 46,850 (%15

9) 54,732 (%17

0) 38,357 (%13

1)

Din

Halkın çoğunluğunu Tibet Budistleri ve Ortodoks Hıristiyanlar oluşturur

Ayrıca önemli miktarda da ateist bulunmaktadır

Kalmık disporası 1923'te Belgrad'da bir Budacı tapınağı kurmuş; ancak tapınak, savaşta yıkılmıştır

II

Dünya Savaşı'ndan sonra, Belgrad Kalmıkları'nın çoğu, Almanya ve A

B

D

'ye göçer

Günümüzde Kalmıklar, dünyanın dört bir yanına dağılmış durumdadır

Kalmıklar'ın en çok olduğu Amerikan eyaleti olan New Jersey'de, bir Kalmık Budist tapınağı bulunmaktadır

Kırgızistan’ın Karakol bölgesinde yaşayan "Sart Kalmıklar" ise Kırgız kültürüne uyum sağlayarak Müslümanlığa geçmişlerdir; Kırgızca konuşmaktadırlar

Notlar [değiştir]

07-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kalmık Cumhuriyeti Kalmık Cumhuriyeti Coğrafyası - Kalmık Cumhuriyeti Nerededir - Kalmık Cumhuriyeti Hakkında - Kalmık Cumhuriyeti Nüfusu Kalmık Cumhuriyeti (Rusça: Респу́блика Калмы́кия; Kalmıkça: Хальмг Таңһч), Rusya Federasyonu'na bağlı bir cumhuriyettir En dikkat çeken özelliği Avrupa sınırları içinde Budizm'in en yaygın din olduğu tek bölge olmasıdır Tarih Kalmıklar’ın ataları Oyratlar Güney Sibirya steplerindeki İrtiş Nehri kıyılarından Aşağı Volga bölgesine 1630 yıllarında gelmişlerdir Volga deltası üzerinde kuzeyde Saratov’dan güneydeki Astrakhan’a kadar olan geniş steplere yerleşmiş, burada Kalmık Hanlığını kurmuşlardır Yerleşmelerinden 25 yıl sonra Kalmıklar Rus Çarına bağlanmışlardır Ruslarla anlaşma yaparak, Rusya’nın güney sınırını koruma karşılığında Rus sınır yerleşimlerinde ticaret yapma ayrıcalığı kazanmışlardı Ancak bu bağlılık daha çok sembolik kalmıştır Kalmık Hanları genellikle “Göçebelerin Büyük Yasası” (Iki Tsaadzhin Bichig) adını verdikleri kurallara göre kendi kendine yönetim uygulamışlardır 18 yüzyılın ortalarına doğru Ruslar Kalmıkların içişlerine daha fazla karışmaya başlar Bunun üzerine 1770 yılında son Kalmık hanı Ubashi Han halkını anavatanları Cungarya’ya geri götürme kararı alır Yaklaşık 168080 kadar Kalmık Ubashi Han’ın liderliğinde Orta Asya’nın diğer ucundaki vatanlarına doğru yola çıkar Yolda düşmanları Kazaklar ve Kırgızlarla savaşan, bir taraftan da açlık ve susuzluğa maruz kalan Kalmıkların çoğu ölür Aylarca süren zorlu yolculuğun sonunda yalnızca 66073 kadar Kalmık Mançular’ın denetimindeki Sincan’a ulaşır[2] Çariçe Katerina Kalmık Hanlığını feshederek bölgeyi Astrakhan valisine bağlar Rusya’da kalan Kalmıklar savaşlarda Rusya adına savaşmış, yavaş yavaş yerleşik bir yaşam tarzını benimsemişlerdir Ekim Devrimi'nden sonra çoğu Beyaz Ordu saflarında çatışan Kalmıklar yurtdışına kaçar Kalmık Diasporası Türkiye'de bir süre kaldıktan sonra, Yugoslavya, Bulgaristan, Çekoslavakya ve Fransa'ya dağılır Sovyet yönetimi geride kalanları sert bir şekilde cezalandırmış, onbinlercesini idam etmiştir Kalmıkya 4 Kasım 1920'de, Sovyetler Birliği içinde özerk bir bölge olarak ilan edilir; 1935'te ise, özerk bir cumhuriyet olur Stalin döneminde Budist manastırlar kapatılır; Kalmık dini metinleri yakılır; 1932-1933 yılları kollektivizasyon döneminde yaklaşık 60000 kişi açlıktan ölür II Dünya Savaşı sırasında Kalmıkya Nazi işgaline uğrar 1943'te Sovyetler bölgeyi geri alır; Stalin Nazilerle işbirliği yaptıkları gerekçesiyle Kalmıklar'ın tümünün Orta Asya ve Sibirya'ya sürülmesini emreder Yarısı, yolda; geriye kalanların büyük bir bölümü de Sibirya'da ölür Ancak 1957'de Kruşçev’in izniyle yurtlarına geri dönebilimiştir 1958'de Kalmıkya, yeniden özerk bir Sovyet Cumhuriyeti olur Sovyetler'in çöküşünden sonra, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir cumhuriyet olarak varlığını sürdürmektedir Coğrafya Kalmıkya Moskova Zaman Dilimindedir (MSK/MSD) UTC'e göre saat farkı +0300 (MSK)/+0400 (MSD) Kalmykia map Nehirler Önemli nehirleri: Volga Nehri Kuma Nehri Manych Nehri Göller Kalmıkya Hazar Denizi kıyısında yer alır Bundan başka Kalmıkya sınırları içinde bir kaç göl bulunur Bunlar: Manych-Gudilo Gölü Sarpinskoye Gölü Sostinskiye Gölleri Tsagan-Khak Gölü Doğal Kaynaklar Kalmıkya’nın doğal kaynakları arasında kömür, petrol ve doğal gaz sayılabilir İkilim Kalmıkya karasal iklime sahiptir Yazları çok sıcak ve kuru, kışları ise soğuk ve kar yağışlıdır Ocak Ayı Sıcaklık Ortalaması: -7 °C Temmuz Ayı Sıcaklık Ortalaması: +24 °C Yıllık Ortalama Yağış: 170 mm (doğu bölgelerinde) - 400 mm (batı bölgelerinde) Nüfus Kafkasya’nın etnik yapısı 2002 istatistiklerine göre Kalmıklar nüfusun %533’nü oluşturmaktadır Diğer gruplar Ruslar (336%), Darginler (7,295, ya da 25%), Çeçenler (5,979, ya da 20%), Kazaklar (5,011, ya da 17%), Türkler (3,124, ya da 11%), Ukraynalılar (2,505, ya da 09%), Avarlar (2,305, ya da 08%), Almanlar (1,643, ya da 06%) sayım 1926 sayım 1939 sayım 1959 sayım 1970 sayım 1979 sayım 1989 sayım 2002 Kalmıklar 107,026 (%756) 107,315 (%486) 64,882 (%351) 110,264 (%411) 122,167 (%415) 146,316 (%454) 155,938 (%533) Ruslar 15,212 (%107) 100,814 (%457) 103,349 (%559) 122,757 (%458) 125,510 (%426) 121,531 (%377) 98,115 (%336) Diğerleri 19,356 (%137) 12,555 (%57) 16,626 (%90) 34,972 (%130) 46,850 (%159) 54,732 (%170) 38,357 (%131) Din Halkın çoğunluğunu Tibet Budistleri ve Ortodoks Hıristiyanlar oluşturur Ayrıca önemli miktarda da ateist bulunmaktadır Kalmık disporası 1923'te Belgrad'da bir Budacı tapınağı kurmuş; ancak tapınak, savaşta yıkılmıştır II Dünya Savaşı'ndan sonra, Belgrad Kalmıkları'nın çoğu, Almanya ve ABD'ye göçer Günümüzde Kalmıklar, dünyanın dört bir yanına dağılmış durumdadır Kalmıklar'ın en çok olduğu Amerikan eyaleti olan New Jersey'de, bir Kalmık Budist tapınağı bulunmaktadır Kırgızistan’ın Karakol bölgesinde yaşayan "Sart Kalmıklar" ise Kırgız kültürüne uyum sağlayarak Müslümanlığa geçmişlerdir; Kırgızca konuşmaktadırlar Notlar [değiştir]