Toplama Sonrası İlk İşlemler

Tohum Hasadı - Toplama Sonrası Tabi Oldugu İşlemler

Tohumun hasadı esnasında olduğu kadar bunu takiben yapılan işlemler de tc humun hayatiyeti bakımından önem taşır Çimlenme gücü en yüksek tohumlar b: le hasat sonrası yapılan hatalı işlemlerle çimleme güçlerini tamamen kaybedebili


Toplama esnasında kullanılan plastik veya hafif metal kova veya kaplarda toplanan tohumlar ve meyvalar çuvallara aktarılır Ancak çuvalların naylon gibi hava almayan malzemeden olmaması, gevşek havalanabilir, kaba kendir cinsin den materyalden yapılmış olması gerekir Aksi halde havalanamadığından meyva ve tohumların kızışmasına ve kısa sürede bozulmasına neden olunabilir Nemli to humlar birkaç saat bile nemli halde tutulursa kızışma başlar ve daha uzun süreler de ise küflenmeler olur Özellikle yağışlı havalarda yapılan toplamalarda nemli meyva ve tohumlarda bu durum hemen ortaya çıkar Çuvallara kol sokulduğunda sıcaklık hissi kızışmanın başladığına işarettir Bu durumda tohumları süratle ha vadar bir yere sererek havalandırmak gerekir Toplama devam ederken çuvallarda hava cereyanı olan, yağmurdan koruntulu bir yerde ranzalar üzerinde bekletilir, sonra günlük iş bitince tohumlar ön kurutma yerlerine sevkedilir Buralarda mey va ve tohumlar ıslak ise hemen serilip karıştırılarak ıslaklıkları giderilir Ön ku rutma tesisleri büyük miktarda tohum hasadı sözkonusu olan yerlerde basit, hava dar, kuru, ranzalı hangarlar şeklinde yapılır Ranzaların altlarının telli olması ve zaman zaman kozalak ve mey valann karıştırılarak çıkan tohumların alttaki tepsi lerine bırakılacak tarzda yapılması uygun olur Ön kurutma tesisleri üstten ve yan dan yağmur almamalıdır Don ve soğuk ise zararlı etki yapmaz, hatta açılmaları nı ve muhafazalarını kolaylaştırır Ranzalar güneşli havalarda öne çekilerek kuru ma hızlandırılır, yağmurlu havalarda ise ranzalar sundurmaların altına itilir Böy lece güç açılan kozalaklar ve meyvalar bile ön kurutma tesislerinde rutubetlerini büyük ölçüde kaybederek (genellikle rutubet içerikleri 1-3 haftada % 30'a kadar inerek) tohum çıkartma tesislerinde haşlanmadan kolaylıkla tohumlarını salıver melerini sağlanır

Toplanan meyva veya kozalakların tabi olacakları işlemler meyva tiplerine göre değişir

Ardıç ve Porsuk gibi etli tohumlar bu tesislerde ince bir örtü üzerine serile rek tamamen kuruduktan sonra ekime hazır şekilde tohum saklama depolarına alı nabilir Fakat bazı etli meyvaların ise tohumlan, meyvalardan çeşitli işlemlerle ayrılır Bu konuda küçük ihtiyaçlar ve küçük partiler için el ile ovalamak, çeşme lerde çalkalamak, eleklere sürterek ezmek, odun blokları arasında meyva etini ezerek veya meyva preslerinde sıkarak ve su ceryanı ile etli kısmı uzaklaştırarak ve eleklerden geçirerek tohumlar ayrılabilir Küçük mey vali tohumlarda da elekt rikli mikserler kullanılabilir Büyük miktardaki partilerde ise çekiçleri, dişlileri veya bıçaklan ile daha önce yumuşatılmış olan etli kısmı uzaklaştıran ve su cer-yanına tabi tutarak ve çeşitli eleklerden geçirerek tohumu açığa çıkaran dövme makineleri kullanılır Son zamanlarda Dybvig Seperatör denilen bükerek ve eze rek meyvalann etli kısmını ayınp tohumu açığa çıkaran kanştıncılara sahip bir makine'de bu konuda çok yay gın olarak kullanılmaktadır Bu tip ezici ma kineler etli ve üzümsü meyva-lara sahip Cornus, Cotoneaster, Crataegus, Ilex, Mahonia, El ma, bütün Prunuslar, Cehriler, Güller, Mürverler, Üvez ve Kartopları meyvalarını tohum larını ayırmada başarıyla kulla nılır Yalnız bu meyvalan fazla kurumadan bu makinelere ver mek gerekir Bu konuda bazı karıştırıcıların metal bıçaklan yerine, otomobil lastiğinden parçalar alınıp aletin dönen mi line yatay olarak bağlanarak çalıştırılması yoluna gidilmek tedir Böylece meyva eti to humdan ayrılınca yüzdürülerek etli kısmın uzaklaştırılması

sağlanmaktadır Bu suretle Berberis, Rhamnus, Cornus, Sambucus, Celtis, Creta-egus, Ilex, Lonicera, Yaban mersini, Ardıç, Manolya, Üvez, Trabzon hurması, Kurbağn, Gül, iğde, inci çiçeği ve Porsuk tohumlan başarı ile etli kısımlanndan aynlıp temizlenebilir Bu konuda daha önce etli kısımlann su içinde yumuşatıl ması, işlemi kolaylaştınr

Kestane, Meşe, Ceviz, Kayın, Atkestanesi gibi meyvalann ekseri dikenli ve kalın kabuklu olanları bir süre güneş ve kırağıaltında açılmaya bırakıldıktan son ra açılmalar başlayınca tohumlar kolaylıkla aynlır Cevizlerde etli yeşil kabuk si yaha dönüp yumuşayınca meyvalar toplanır56 Etli kısım tamamen kuruduktan sonra meyvalar ağaçtan veya yerden toplanırsa etli kabuk (Husk)'u kaldırmak mümkün olmaz Buna karşılık tam yumuşamış ve olgunlaşmışken, kurumadan et li kısmı kolaylıkla ayırmak mümkündür

Akasya, Gladiçya ve Katalpa gibi cinslerin tohumlan da baklalan güneşte kurutularak ve çatlamalan sağlanarak çıkanhr Olgunlaşınca çatlayıp yarılan ve tohumlann bırakan bakla (Pod) ve kapsül tipindeki meyvalar, Legümünöz tohum-

56 Meşe, Kestane, Atkestanesi, Kanatlı cevizler (Pterocarpa) da ise meyvalar yeşil renklerini korurken toplanırlar