Boxer Ayaklanması

Boxer Ayaklanması - Boxer Ayaklanması Nedir - Boxer Ayaklanması Tarihi

Boxer Ayaklanması (geleneksel Çince: 義和團起義, basitleştirilmiş Çince: 义和团起义; pinyin: Yìhétuán qǐyì, anlamı haklı ve uyumlu yumruk cemiyeti ayaklanması), Boksör Ayaklanması ya da Boksör Hareketi, Batı'nın 19 yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır Tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir 1899 yılı Kasım ayında başlamış 7 Eylül 1901'de sona ermiştir Ayaklanma ve ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce asi, yabancı ve sıradan Çinli hayatını kaybetmiştir



Ayaklanma öncesi durum


Çin, o dönem sömürgeci bir devlet haline gelen Japonya ile Çin'e bağlı bir krallık olan Kore'nin egemenliği için 1894 yılında savaşa tutuştu Ağır bir yenilgiye uğrayan Çin, Şimonoseki Barışı ile Japonya'ya önemli ödünler vermişse de Japonya'nın uzakdoğuda çok güçlenmesinden çekinen Avrupa devletleri ve Rusya'nın araya girmesiyle Çin bu ödünlerin çoğunu geri aldı

Batılı devletler bu yardımlarının bedelini Çin'den çok ağır biçimde geri aldılar Çin'den "ödünler kapma" mücadelesinde Rusya, İngiltere ve Fransa Çin'in ekonomik bakımdan önemli bölgelerini işgal ettiler ve Çin'i parçaladılar Çin'in, 1894 yılında Japonya'ya karşı ağır bir yenilgi alması ve bu yenilginin doğrudan sonucu olarak Çin'in batılı devletlerce parçalanması Çin'de milliyetçi duyguları harekete geçirdi


1870 yılında gizli olarak kurulmuş bulunan dinsel nitelikteki Boxer Cemiyeti Manchu Qing hanedanlına karşı faaliyetlerde bulunuyordu Ancak, Çin'in parçalanmasından sonra yabancı güçlerin Çin'deki etkinliklerine karşı mücadeleye başlamış ve 1890'ların sonlarında Saray'ın da hoşgörüsünü kazanmıştı

Ayaklanma


1899 yılının Kasım ayında ayaklanan Boxer'lar Çin'deki yabancı temsilciliklere, misyonerlere ve yabancı devletlerce yapılmakta olan demiryollarına ve buradaki işçilere saldırdılar

Bastırılması


Ayaklanmadan büyük rahatsızlık duyan dönemin etkin devletleri İtalya, ABD, Fransa, Avusturya-Macaristan, Japonya, Almanya, Birleşik Krallık ve Rusya "Sekiz Devlet İttifakı"nı kurdular 14 Temmuz 1900 tarihinde 54 bin kişilik birleşik bir orduyla Tianjin'deki ayaklanmayı bastıran Sekiz Devlet güçleri, Pekin'e doğru ilerlemeye başladı 14 Ağustos'ta Pekin'i ele geçiren Ordu, Yasak Şehir'i yağmalamıştır

Sekiz Devlet İttifakı, Çin'e çok büyük bir zarar tazminatı yüklediler Çin'in son taksidi 1940 yılında bitecek olan bu tazminatı ödemesinin olanağı yoktu Ancak, "aşırı tazminat" Avrupa'nın yaygın bir sömürü ve baskı taktiğiydi Çin, bu borcu ödemek için Avrupa devletlerinden borç alacak ve Avrupa'nın daha çok etkisi altına girecekti

Başarısızlık nedenleri


Çin'in Batı'ya karşı silahlı mücadelesi başarısızlıkla sonuçlandı Nedenleri:

Bilinçsiz, dağınık bir direnme ve bağnazca saldırı Avrupa'nın üstün örgütlenme yeteneği karşısında tutunamadı

Halk kitleleriyle aydınlar arasında kopukluk vardı

Büyük toprak sahiplerinin bulunmadığı Çin'de toprak ufak parçalara bölünmüştü Bu yüzden Çin köylüsünün çoğunluğunun, yabancılarla işbirliği yapan büyük toprak sahiplerinden kurtulmak gibi bir derdi yoktu


Sonuçları


Çin halkının kitleler halinde Boxer Ayaklanması'na ve aydınların 19 yüzyıl sonu 20 yüzyıl başında yabancılara karşı yürüttüğü milliyetçi direnişe katılmaması sömürgeci devletlerin işini kolaylaştırmış ve Çin açık pazar konumuna gelmiştir