Kutup Ayısı Seferi

Kutup Ayısı Seferi Hakkında - Kutup Ayısı Seferi Tarihi - Kutup Ayısı Seferi Nedenleri

Kutup Ayısı Seferi, Eylül 1918 ila Temmuz 1919 tarihleri arasında Rus İç Savaşına müdahil olan, Rusya’nın kuzey liman kenti olan Arkhangelsk’e çıkarak 5 bin kişilik silahlı kuvvetiyle Kızılordu’ya karşı savaşan ABD birliğinin seferi


İtilaf Devletlerinin müdahalesi


Kutup Ayısı Seferi Rusya’ya ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından İngiltere ve Fransa hükümetlerinin çağrıları üzerine başlatılır Kuzey Rusya bölgesine müdahaleyi amaçlayan İngiltere ve Fransa’nın üç amacı bulunuyordu[1]:


1 Çarlık rejimine I Dünya Savaşında askeri mühimmat desteği olarak gönderilmiş olan ve Arhangelsk’de bekleyen malzemelerin Almanların veya Bolşeviklerin eline geçmesini önlemek

2 Trans-Sibirya Demiryolu hattında mahsur kalan Çekoslovak Lejyonunu kurtarmak için saldırıya geçmek

3 Çekoslovak Lejyonunun da yardımıyla Kızılordu’yu yenerek anti-Bolşevik Beyaz Ordunun galip gelmesini sağlayarak I Dünya Savaşındaki çöken Doğu Cephesinin yeniden açılması Ayrıca bu sayede tehlikeli olarak görülen komünizmin bölgede yayılması da engellenmiş olacaktır


14 Temmuz 1918 günü ABD silahlı Kuvvetlerine ait 85 Alay Michigan’daki üssünden ayrılarak Fransa’daki Batı Cephesne katılmak için yola çıkar Üç gün sonra Başkan Wilson, ABD askerlerinin sadece askeri mühimmat malzemelerinin korunmasını sağlamak üzere İtilaf Devletlerinin müdahalesine katılmayı kabul eder ABD Ordusu Generallerinden John Pershing, Wilson’un emrini alınca bu birlikler İngiltere’de yeniden eğitilecek ve kışa uygun kıyafet ve ekipmanla teçhiz edilerek Kuzey Rusya’ya önderilir 4 Eylül 1918 günü Arkhangelsk’e varan birlikler burada önceden bulunan İngiliz Ordusunun komutası altına girer


Sefer


İngiliz komutanlar bölgeye 2 Ağustos 1918 günü çıktıklarında Çarlık için gönderilen askeri malzemelerin zaten Bolşevikler tarafından alınarak Dvina Nehrine kadar götürüldüğünü öğrenirler Böylelikle ABD birlikleri bölgeye çıkartma yapar yapmaz Çekoslovak Lejyonunu kurtarmak bahanesiyle Bolşeviklere karşı saldırılarda kullanılır Dvina Nehri ve Vologda demiryolu hattı boyunca Bolşevik kuvvetlerle çarpışan ABD silahlı kuvvetleri altı hafta boyunca savaşır


Ancak ABD ve İngiliz kuvvetlerinin ilerlemeleri sonucu cephe yüzlerce mil boyunca uzayacak ve iaşesi zorlaşacaktır Ekim 1918’e gelindiğinde artık saldırı konumundan savunmaya geçmeye zorlanırlar


İngiliz ve ABD’li komutanlar anti-Bolşevik kuvvetlerle temas edemeyeceklerini anlayacaklar ve Çekoslovak Lejyonu’na ulaşma hedefinden vazgeçerek sadece bölgeyi ellerinde tutmakla yetinirler Kış gelince Kızılordu saldırıya geçecek ve özellikle Vaga Nehri boyunca ilerleyecektir ABD ve İngiliz Ordusu önemli kayıplar verecek ve oldukça geri hatlara çekilmek durumunda kalacaktır


Rusya’da bulundukları süre içerisinde ABD silahlı kuvvetleri çatışmalarda 110 askerini kaybetmiştir Ayrıca 70 kişi salgın hastalıktan ölmüş, 30 asker ise kaybolmuştur


Geri çekiliş


I Dünya Savaşının sonunu getiren ateşkes 11 Kasım 1918 tarihinde imzalanır Bu tarihten itibaren özellikle ABD toplumunda ve asker ailelerinde yükselen savaş karşıtlığı bilinmeyen bir bölgeye gönderilen Kutup Ayısı Sefer Kuvveti askerleri yakınları tarafından da dile getirilir Gazetelere yazılan yazılar ve Kongreye yapılan başvurularla kamuoyu oluşturulur Ayrıca savaşın bittiğini öğrenen bölgedeki ABD askerleri hala neden Rusya’da bulunduklarını ve neden Bolşeviklerle savaştıklarını subaylarına sormaktaydılar[2]


1919 yılına gelindiğinde hala terhis edilmemiş olan İtilaf Devletleri ordu birliklerinden ayaklanma haberleri yükselir Mart 1919’da 339Piyade Alayındaki B Bölüğüne bağlı dört ABD askeri Rusya’da bulunmalarını protesto eden bir dilekçeyi imzaya açtıkları için savaş mahkemesine verilirler Durumun cididyetini anlayan ve birliklerin ayaklanmak üzere olduğunu gören General Pershing birliklerin derhal bölgeden dönmesini emreder 26 Mayıs 1919’da 8 bin İngiliz askeri Arkhangelsk’e gelir ve ABD kuvvetlerinin yerini alır ABD sefer kuvveti Fransa üzerinden New York’a gider Birlik görevden sonra “Kutup Ayısı”nı kendisine simge edinir ve sol yakalarına birlik sembollerini takmalarına izin verilir Birlik 5 Ağustos 1919 günü lağvedilir


ABD kuvvetleri Rusya’dan çekildikten yıllar sonra ABD Başkanı Warren G Harding Kutup Ayısı Seferinin bir hata olduğunu açıklayacak ve kendisinden önceki yönetimi suçlayacaktır


Ölülerin iadesi


ABD’ye döndükten sonra sefere katılan gaziler, görev sırasında hayatını kaybeden ve Kuzey Rusya’da kalan arkadaşlarının cenazelerinin geri alınması için yetkililere başvururlar ABD’nin uzun bir süre boyunca Sovyetler Birliği’ni tanımamasından dolayı zorlukla ilerleyen çabalar 1929 yılında sonuç alacaktır 86 ABD askeri teşhi edilerek ABD’ye gönderilecek, 1934 yılında ise Sovyetler Birliği 12 ABD askerinin cenazesini memleketlerine gönderecektir Halen 30 kadar ABD askerinin mezarının Rusya’da olduğu düşünülüyor Troy, Michigan’daki askeri mezarlıkta inşa edilen kutup ayısı anıtının yapımından sonra 56 ABD askerinin mezarı anıtın etrafında olacak şekilde yeniden yerleştirilmiştir


Kaynakça


1 Joel R Moore, Harry H Mead and Lewis E Jahns, "The History of The American Expedition Fighting the Bolsheviki" (Nashville, TN, The Battery Press, 2003), s47-50

2 Bunda bölgede Bolşeviklerin ABD askerleri arasında yaptıkları propagandanın da etkisi vardır

3 Army Times Dergisi haberi, American soldiers faced Red Army on Russian soil, 16 Eylül 2002