Fransız Direnişi

Fransız Direnişi Nedenleri - Fransız Direnişi Hakkında - Fransız Direnişi Sonucu

Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Naziler tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ila 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır


Bu başkaldırı, işgalci kuvvetlere (temelde Almanlar) ve Vichy rejiminin kuvvetlerine karşı düzenlenen istihbarat ve sabotaj hareketleri veya askeri operasyonlardan oluşmaktaydı Aynı zamanda, geniş bir yeraltı basın ağının bulunması, broşürlerin dağıtılması, sahte kimlik üretimi, grev ve gösteriler düzenlenmesi, kaçak savaş esirlerinin ve çalışma kamplarındaki mahkumlar ile mahkûm edilen Yahudilerin kurtarılması için çalışmalar yapılması gibi çok daha sivil ve şiddet içermeyen yönleri de bulunmaktaydı


Direniş, Kuzey Afrika ve Alsace bölgesinin yanı sıra tüm Fransa'ya dağılmıştı

Direnişin farklı biçimleri


Tarihçi Olivier Wieviorka, direnişin kendini, hem şebekeler ve silahlı mücadele yoluyla bir savaş mantığında örgütlediğini, hem de sivil hareket ve oluşumlar yoluyla işgal mantığında örgütlediğini söylemektedir Henri Michel, direnişi işgalciler ve işbirlikçilerine karşı "vatanın ve insanlık onurunun kurtarılması adına verilen savaşlar toplamı" olarak tanımlar

Özgür Fransa Hareketi ve iç direniş


18 Haziran 1940 tarihinde General de Gaulle radyo aracılığıyla, şu ya da bu şekilde askeri deneyimi ya da yetisi bulunan fransızları Londra'da kendisi ile birleşmeye davet etmişti Bu davete uyan fransızlar, Özgür Fransa (fransızcada France Libre) hareketi veya dış direniş üyesi olarak kabul edilirler


İç direniş ise, Fransa'da işgal altındaki yerlerde bulunan erkek ve kadınları kapsamaktadır Bunlar, Nazi Almanyası kuvvetlerine ve işgalci güçlerin veya Vichy hükümetinin meşruiyetine karşı eylemlerde bulunmak için organize olmuşlardı


İlk başta, 1940'ta, Özgür Fransa hareketi direniş şebekesi gibi metropollerde oluşmamıştı, dolayısıyla iç direniş hareketleri ile ilk temas 1941 sonlarına dek kurulamamıştı İki şebekenin 1942-1943 arasında, General de Gaulle önderliğinde Jean Moulin tarafından yürütülen birleşme süreci bu başlangıçtaki kesinti nedeni ile bir takım zorluklara sahne olmuştur


Özgür Fransa hareketi 1942 temmuzunda Savaşan Fransa (France combattante) adını almıştır

Direnişin askeri ve siyasi yönleri


Direniş üyelerinden müttefik askerlerine katılanlar bulunsa da, askeri hareketler hakkında net bir sayı vermek mümkün olamamaktadır Ayrıca, direniş esnasında, Yahudilere sahte kimlik sağlamak gibi, askeri bir yön taşımayan sivil itaatsizlik hareketleri de önemli bir mücadele biçimidir


Siyasi olarak Direniş belli bir ideolojiye mal edilememektedir Direnişte yer alan toplumsal katmanların pek çoğu da, siyaset yapmakla değil, ülkeyi işgalden kurtarmakla daha çok ilgili olduklarını açıkça belirtmişlerdir Bu durum, savaşın bitimi ile Direniş üyelerinin herhangi bir birleştirici siyasi oluşum içine girememeleri ile de gözlemlenebilmiştir

Direnişin motivasyonları


Direnişin askeri ve siyasi bileşenleri kimi zaman birbirinden ayrılabilmekteydi Gerçekte, Fransa'da direniş hareketinin iki ana bileşeni bulunmaktaydı:



Direnişçilerin büyük çoğunluğunun en önemli motivasyonu veya en önemlilerinden biri olan yabancı işgaline karşı bir ulusal tepki ve ulusal bağımsızlık için bir askeri mücadele;


Nazizme, diktatörlüğe, ırkçılığa ve sınır dışı edilmelere karşı siyasi ve ahlaki bir mücadele; ki bu durum Fransız Direnişi'nde yer alan Almanları da açıklamaktadır Bu ahlaki ve siyasi bileşende aynı zamanda "Fraternité" ve "J’Accuse"ü yayınlamış olan Irkçılığa Karşı Ulusal Hareket (Mouvement National contre le Racisme) oluşumunu ve Hristiyan Şahitlik (Témoignage Chrétien) hareketinde yer alan hristiyan oluşumlarını da saymak gerekir Aynı zamanda, troçkist hareketler ve güney-batıda yer alan İspanyol gerilla toplulukları da bu kapsamda sayılabilir


Bu iki tür tepki, özellikle sosyalist militanlar, radikaller, sağcı cumhuriyetçiler ve kimi komünist militanlar söz konusu olduğunda birleşebilmekte idi

Dış faktörler: Kısa kronoloji


Fransız direnişinin tarihi, kısmen de olsa, II Dünya Savaşı ve işgal altındaki Fransa'da yer alan tarihi gelişmelerden kaynaklanan belli sayıdaki dış faktörden etkilenmiştir En önemli olaylar, aşağıda tarihleri ile birlikte belirtilmiştir:


30 Eylül 1938: Münih Antlaşmasının imzalanması

23 Ağustos 1939: Alman-Sovyet Paktı'nın imzalanması

3 Eylül 1939: Polonya'nın işgalini takiben Birleşik Krallık ve Fransa, Almanya'ya karşı savaş ilan etti

17 Haziran 1940: Mareşal Pétain ateşkes ilan etti

18 Haziran 1940: General de Gaulle'ün çağrısı: askerleri ve silah uzmanlarını savaşmaya devam etmek için Londra'da kendisine katılmaya çağırdı

22 Haziran 1940: Fransa-Almanya ateşkesi Rethondes'da imzalandı

11 Temmuz 1940: Philippe Pétain Fransa Devlet Başkanı ünvanını aldı

24 Ekim 1940: Pétain ve Hitler Montoire'da siyasi işbirliği ilkelerini açıkladı

22 Haziran 1941: Alman ordusu Sovyetler Birliği'ne saldırdı

8 Aralık 1941: Amerika Birleşik Devletleri'nin, Japonya'nın Pearl Harbor saldırısı üzerine savaşa girmesi

4 Eylül 1942: Zorunlu çalışma hizmetinin (Service du travail obligatoire) başlatılması

8 Kasım 1942: Amerika'nın Kuzey Afrika'ya Torch harekatını düzenlemesi

11 Kasım 1942: Alman ordusu Özgür Bölge'ye girdi

30 Ocak 1943: Fransız Milislerinin oluşturulması, bunlar direnişi bastırmak durumunda kalmışlardır

2 Şubat 1943: Alman ordusunun Stalingrad'da teslim olması

16 Şubat 1943: Zorunlu çalışma hizmetine yönelik ikinci yasanın çıkarılması

6 Haziran 1944: Müttefiklerin Normandiya çıkarması

15 Ağustos 1944: Provence bölgesine Fransız-Amerikan çıkarması

24 Ağustos 1944: 2 bölüğün Paris'e ulaşması

23 Kasım 1944: 2 bölüğün Strasbourg'u işgalden kurtarması

8 Mayıs 1945: Avrupa'da ateşkes ilan edilmesi

Direnişin kökenleri ve dönüşümü


Direnişin sosyolojik yönleri


Direnişçiler tüm yaşlardaki kadın ve erkeklerden oluşmaktaydı, ancak çoğunluğu gençti, hatta çok gençti


Büyük direnişçi Emmanuel d'Astier de la Vigerie, Le Chagrin et la Pitié adlı belgeselde, direnişçilerin toplumun kıyısında "topluma uyum sağlayamayan"lardan olduğu imajını vermişti Ancak gerçekte direnişte yer almış olan romantik ve bohem kişilerin sayısı, çalışmaların gösterdiği üzre, evli olan, bir işi, niteliği ve ailesi olan insanların sayısının yanında çok az kalmaktadır Direnişçiler arasında üniversite mensupları, öğretmenler, gazeteciler, mühendisler, din adamları, askerler, orta ve üst sınıflardan kişiler, nitelikli işçiler, zanaatkarlar da bulunmaktaydı Direniş zamanında, bir küçük azınlık dışında tüm toplum isyana katılmıştı


Tüm toplumsal katmanlar, tüm siyasi görüşler, tüm felsefi görüşler ve tüm dinler direnişte yerlerini almışlardır Yahudiler, hristiyan-demokratlar, sosyalistler ve komünistler ise en fazla yer alanlardır