Kibris Cumhuriyeti Döneminde Vakiflar

Kibris Cumhuriyeti Döneminde Vakiflar Hakkinda - KKTC Vakiflarina Dair Genel Bilgiler

Daha önce de açıklandığı gibi, 1956 yılında yapılan düzenleme ile İngiliz Sömürge idaresi evkafın idaresini yıllar sonra Türklere devretti "Bir Yüksek Meclis" tarafından idare edilmeye başlanan evkafın statüsü 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla değiştirildi Evkaf Yüksek Meclisi'ne ait yetkiler 12/6 Sayılı ve 21 Nisan 1961 tarihli Türk Cemaat Meclisi Vakıflar ve Din İşleri Teşkilat Kanunu ile Türk Cemaat Meclisi'ne devredildiBu kanunla Evkaf idaresi Türk Cemaat Meclisi'ne geçmiş oldu 1970 yılında hazırlanan başka bir yasaya kadar da Vakıflar ve Din İşleri Dairesi Teşkilat Kanunu vakıfların idaresinde düzenleyici oldu


1968 yılında çalışmaları başlayan, 13 Ekim 1970 yılında sonuçlandırılan ve Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "1970 Vakıflar ve Din İşleri Dairesi Teşkilat Kuralı" ile evkaf idaresinde köklü değişiklikler yapılmıştır Bu değişikliklerin ortak noktasının evkafı ekonomik işletmecilik yönünden ticari bir kurum haline getirme çabası olduğu söylenebilir Bu yönde özellikle 5 maddenin f bendinde "Türk cemaatinin iktisadi ve sosyal kalkınmasına matuf mesai ile hemahenk olarak" dairenin bu yönde her türlü ticari teşebbüse girebilmesine imkan tanıyan maddeler sıralanmıştır Yine aynı kanunla "bir idare heyeti altında Din İşleri ile Ekonomik İşler ve Emlak İdaresi ayrılmıştır"


Çıkarılan bu kanunun 27 maddesinin 1 ve 2 bendine göre müftülük personeli ve din görevlilerinin maaş, ücret veya tahsisatları da dahil olmak üzere müftülüğün bütçesi evkaf bütçesine konulacak bir tahsisatla, camilerin bütçe açıkları ise bizzat daire bütçesinden karşılanacaktır 1971'de bu kanuna ek olarak çıkarılan "1971 Din İşleri Dairesi Kuralıyla" müftü, Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısının teklifi üzerine Yürütme Kurulu Başkanı tarafından tayin edilen bir amme görevlisi olarak tanımlanır Görevlerinin ifasından dolayı İdare Heyeti'ne karşı sorumludur"[182] Böylece uzun yıllar İngiliz idaresine karşı seçimle gelmesi için mücadele verilen Müftülük Makamı hem bütçe olarak, hem de görevlendirilmesi yönünden tamamiyle Evkaf İdare Heyeti'ne bağlanmış, yani yetkileri daraltılmış bir alt kurum olarak tamamen evkaf idaresine bağımlı hale getirilmiştir Zira müftülüğün kendi belirlediği bir bütçesi olmadığı gibi, kendi görevlilerini tayin ve azl hususunda da kendi başına karar verme yetkisi elinden alınmıştır


Söz konusu kanundan sonra evkafın dini hizmetleri ifa yönündeki duyarlılığının azaldığı söylenebilir Zira kanun çerçevesinde gerek müftülüğe ayrılan bütçe, gerekse cami hizmetleri ve din görevlileri kadrosu ihtiyaca karşılık verecek ölçüde değildir Çünkü 1971'de çıkartılan kanunda göre din görevlisi kadrosu "10" kişi olarak belirlenmiştir Bu sayı gerçekten çok komiktir Türk Cemaat Meclisi'nde, bu kanunun oylaması sırasında ret oyu kullanan üyelerden Kemal Deniz "Bu gün imkanlarımız yoksa dahi yapacağımız işlerde kendimize hedefler tayin edip; merhaleler koymamız lazım Şöyle ki imkan zuhur edince inkişaf etmesi mümkün olsun Bu kural tasarısı buna imkan ve ihtimal bırakmıyor 187 adet imam ve müezzinlik mevkisi olan şimdiki teşkilat yerine bütün müftülük kadrosunu on imama bağlamaktan gaye nedir? Bizim atalarımız yaptıkları vakıfların yüzde altmış veya yüzde yetmişini din işleri için bağışlamışlardır Bunu hatırdan çıkarmamak gerekir Biz ezanlar duyarak mı, yoksa çan sesleri işiterek mi yaşamak isteriz Bu gün Saray oteller yapmaya para buluyoruz da imamlara verecek para mı bulamıyoruz" sözleriyle konunun garipliğine yönelik yaklaşımını ifade etmiştir Gerçekten de günümüze kadar gelen bu durum, vakıfların asli görevleri olan dini hizmetlerin ikinci plana atıldığı gerçeğinin ifadesidir


Vakıflarla ilgili 1991 yılına kadar bir değişiklik yapılmamış ve 1970 yılındaki kanun, 1991'e kadar yürürlükte kalmıştır Yine vakıfların bünyesinde ayrı bir daire olarak çalışan Din İşleri Dairesi de, 1971 yılındaki kanun uyarınca 28 Mayıs 1993 yılına kadar idare edilmiştir