Osmanlıda Adalet

Osmanlılar Çağında Adalet Nedir



Dört Sene Zarfında İstanbul’da Yaşamış Olan Bir İspanyol Hekimin Anılarından:


Kanunî Sultan Süleyman devrinde Kaptan-ı Derya Sinan Paşa’ya esir düştükten sonra 1552-1556 yılları arasında İstanbul’da dört yıl kalan bir İspanyol, Sinan Paşa’nın yanında hekim olarak bulunmuştu İspanya’ya döndükten sonra yazdığı hatıralarından bazı notlar:


Biraz da Osmanlı’da adaletten bahsedelim:


Türkler Hristiyan, Müslüman herkese adaletli tatbik ederler Dünyanın hiçbir yerinde Sinan Paşa’nın adaleti yerine getirmek ve haksızlıkları önlemek için yapmış olduğu şeylere rastlanmaz Sık sık kıyafet değiştirerek dolaşır, olan bitenleri öğrenmek için lokantalarda yemek yer, yangına karşı tedbir alınıp alınmadığını öğrenmek için geceleri şehri gezerdi


Hiçbir hâkim ırzla alâkalı suçlarda af yoluna sapmaz, inanın ki, orada iltimas mektupları da hükümsüzdür Adaletlerinin en güzel tarafı davaların çok kısa zamanda nihayetlenmesidir Buradaki gibi nasıl olsa dava uzun sürer diye haklı olanlar, haksız tarafla anlaşma yoluna gitmezler Divan-ı Hümayun, yani sultanın meclisinde de, diğer mahkemelerde de “Kimin maslahatı var” diye yüksek sesle üç defa söylenmeden oturum neticelenmez


Bizdeki gibi otuz, kırk yıl devam eden davalar yoktur En uzun dava otuz gün sürer Bütün işleri bu yüzden düzenlidir Şahit dinletmek isteyen taraf, ilk duruşmada bütün şahitlerini birlikte götürür


Hâkim şahitleri sorunca “Evet efendim, hepsi hazır” diyebilmelidirler Böylece dava lehde veya aleyhte neticelenir ve yemeğe çıkılır


Allâh’ın işine karışılmaz Onlar adaleti tatbik ederler, biz lâfiyle geçiniriz”


Fazilet Takvimi 2012