Hamilelik Ve Vejeteryanizm |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Hamilelik Ve VejeteryanizmHamilelik ve vejeteryanizm [/b] Vejeteryan diet denildiğinde hayvansal gıdaların dahil olmadığı bir beslenme şekli anlaşılır Son zamanlardabazı çevrelerde giderek popülerite kazanan bu beslenme tarzını benimseyen kadınlar hamilelikleri süresince de buna devam etmeyi isterler Ancak vejeteryan beslenme şeklininhamilelikteki etkileri konusunda çeşitli görüşler vardır ![]() Genel kanı bilinçli şekilde ve uygun kombinasyonlar ile uygulandığında hamilelik açısından çok büyük bir risk oluşturmayacağıdır Vejeteryanizm nedir? İnsan biyolojik olarak etobur mu yoksa otobur mudur? sorusu vejeteryanlar ve karşıtları arasında sıkça tartışılan bir konudur Biyolojik olarak insan etoburlara pekbenzememektedir, öte yandan modern sayılabilecek insanın ortaya çıkışından beri dietinde et ve hayvansal ürünlerin olduğu da bilinmektedir İnsan sindirim sistemi otoburlara dabenzememektedir Bu nedenle insan omnivaröz yani hem etobur hemde otobur olarak kabul edilmektedir Aslında etobur olarakbilinen pekçok hayvanın da dönem dönem bitkileri yediği bilinen bir gerçektir Öte yandan otobur hayvanların hayvansalgıda tükettiği pek görülmemiştir Vejeteryan sözcüğü ilk kez 1847 yılında İngiltere'de Joseph Brotherton tarafından kullanılmıştır Genel kanınınaksine İngilizce'de sebze anlamına gelen "vegetable" sözcüğünden gelmez Vejeteryan sözcüğünün kökeniLatince taze ve hayat dolu anlamına gelen "vegatus" sözcüğünden gelmektedir 1847 yılından önce et yemeyen kişiler bilinen en eski vejeteryan olan antik Yunan bilim adamı Pisagor'a ithafen Pisagorian olarak tanımlanmaktaydı Tanımlar Vejeteryanlık içinde pekçok alt grubu barındıran bir tarzdır Hayvansal gıda yememe eğilimi ne kadar katı isepotansiyel sağlık riskleri de o derece yükseketir Semi-vejeteryan: Dietinde hayvansal gıda olarak sadece balık, kümes hayvanları, yumurta ve mandıra ürünleri bulunur ![]() Lakto-ovo vejeteryan: Sadece mandıra ürünleri ve yumurta bulunur ![]() Lakto vejeteryan : Sadece mandıra ürünleri bulunur Ovo vejeteryan : Sadece yumurta bulunur ![]() Vejan : Katı vejeteryan: Sadece bitkisel gıdalarla beslenir Her türlü hayvansal gıdareddedilir Pescetarian : Sadece balık bulunur Frutarian: Vejan ile aynıdır ancak sadece bitkilerin öldürülmesini gerektirmeyen besinleri yer Örneğin elma bitkiyi öldürmedenkoparılabilir ama örneğin havuç yenemez ![]() Neden vejeteryan olunur? Bunun pekçok değişik nedeni vardır En sık karşılaşılanneden basitçe kişinin et sevmemesidir Et yağlı ve sindirimizor bir besin maddesidir Özellikle kırmızı etin sağlıkaçısından zararlı olabileceği bilinmektedir Bu nedenle bazıkişiler et yememeyi tercih ederler ![]() Vejeteryanlığın altında yatan temel neden ise filozofiktir Başka bir canlının hayatına son verme fikrivejeteryanlara korkunç gelmekte ve bu nedenle başka bir canlının öldürülmesinden duydukları rahatsızlık nedeni ile vejeteryan olmaktadırlar Bunun en üç örneğifrutarianizmdir Bir diğer neden ise dini inançlardır Bu özellikle uzakdoğu dinlerinde belirgindir Eski dönemlerde hayvanın sütüile uzun süre büyük insan popülasyonlarının beslenebilmesi ve kısa süreli beslenme sağlayan eti nedeni ile bu kaynakların tükenmesi korkusu bu alışkanlığın temelidir ![]() Hamilelik ve vejeteryan diet Hamilelik enerji ve protein başta olmak üzere vücudun besin gereksinimlerinin arttığı bir dönemdir Hamileliktevejeteryan beslenme şeklinin hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır En önemli olumlu etkisi bu tür beslenme şeklininyüksek oranda fiber (lif) içermesidir Yüksek lif kabızlıkbaşta olmak üzere hamilelikte sık karşılaşılan bazı sindirim sistemi sorunlarının daha hafif seyretmesini sağlar ![]() Vejeteryan beslenme şekli daha az kalori ve yağ içerdiği için kilo kontrolü daha kolay olur ![]() Protein Proteinler tüm organizmaların temel yapıtaşlarından biridir ![]() Proteinler amino asit adı verilen birimlerden oluşur Doğada20 tür aminoasit vardır Bunlardan bir kısmı vücuttaüretilebilirken esansiyel amino asitler adı verilen diğerleri üretilemez ve dışarıdan alınması gerekir Hayvansalproteinler tüm amino asitleri içerdikleri için "tam proteinler" olarak adandırılırken bitkisel proteinler "tam olmayan" proteinlerdir Bunun tek istisnasısoyadır Ancak 2000 yılında yapılan bir araştırma soyaağrılıklı vejeteryan beslenen kadınların erkek bebeklerinde hipospadias adı verilen ve idrar yapılan deliğin ***** ucunda değil de yanlarda olduğu bir anomalinin 5 kat fazla görüldüğünü ortaya koymuştur Yeterli protein almak için et yemek şart değildir Süt vesüt ürünleri ile yumurta tüketilmesi gerekli olan proteinleri sağlar ![]() Demir Demir hamilelikte gereksinimi artan temel minerallerden biridir ![]() Demirin ana kaynağı et, balık ve kümes hayvanlarıdır Bununyanısıra bazı sebzeler de demir içerir ancak bunlarda bulunan demir fomunun emilimi düşük olduğundan biyoyararlılığı son derece düşüktür ![]() Kalsiyum Hamilelikte kritik öneme sahip minerallerden bir diğeri de kalsiyumdur Bebeğin kemik ve diş gelişimi için gereklidir![]() Kalsiyum temel olarak süt ve süt ürünlerinden alınır Laktoovo vejeteryanların hamilelikteki kalsiyum alımı dietlerinde et bulunduranlara yakındır ![]() D Vitamini Bu vitamin kalsiyumun emilimi için gereklidir Vücuttagüneş ışığı yardımıyla üretilir Pekçok süt ürüni Dvatimini ile zenginleştirilmiştir Folik asit Vejeteryan beslenme şeklinin hamilelikteki önemli yararlarından birisi de yüksek oranda folik asit içermesidir ![]() Folik asit bebeğin sinir sistemi gelişimi açısından son derece önemlidir Pekçok yeşil sebze yüksek miktarlarda folikasit içerir B12 vitamini Bu vitamin hücre bölünmesi ve protein sentezi için gereklidir Bitkilerde bulunmaz sadece hayvanlarda vardır![]() Yumurta ve süt ile yeterli miktarlarda alınabilir ![]() Çinko Çinko eksikliğinin doğumda komplikasyonlarının olasılığını arttırdığı bilinmeketedir Yapılan bazıçalışmalarda vejeteryan hamilelerde çinko düzeylerinin daha düşük olduğu gösterilmiştir Bitkisel kökenli besinmaddelerinde de bulunmakla birlikte hayvansal gıdalardaki çinko daha etkili şekilde emilmektedir ![]() Sonuç Vejeteryanlik dikatli planlandığı taktirde hamile bir kadın ve bebeği için yüksek risk taşımaz Ancak buradavejeteryanlığın alt grupları oldukça önem kazanmaktadır ![]() Organizmanın sağlıklı işleyebilmesi için hayvansal kökenli besin maddelerine de gerek vardır Vejan ya da frutarianbeslenme şekli insanlar için uygun olmadığı gibi hamilelerin de kesinlikle kaçınması gereken bir alışkanlıktır Laktoovo vejeteryanizm ya da semi vejeteryanizm beraberinde dışarıdan verilen vitamin ve mineraller ile hamilelikte devam ettirilebilir [/b] Hamilelikte beslenme Folik Asit Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
Hamilelik Ve Vejeteryanizm |
|
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Hamilelik Ve VejeteryanizmHamilelik ve vejeteryanizm [/b] Vejeteryan diet denildiğinde hayvansal gıdaların dahil olmadığı bir beslenme şekli anlaşılır Son zamanlardabazı çevrelerde giderek popülerite kazanan bu beslenme tarzını benimseyen kadınlar hamilelikleri süresince de buna devam etmeyi isterler Ancak vejeteryan beslenme şeklininhamilelikteki etkileri konusunda çeşitli görüşler vardır ![]() Genel kanı bilinçli şekilde ve uygun kombinasyonlar ile uygulandığında hamilelik açısından çok büyük bir risk oluşturmayacağıdır Vejeteryanizm nedir? İnsan biyolojik olarak etobur mu yoksa otobur mudur? sorusu vejeteryanlar ve karşıtları arasında sıkça tartışılan bir konudur Biyolojik olarak insan etoburlara pekbenzememektedir, öte yandan modern sayılabilecek insanın ortaya çıkışından beri dietinde et ve hayvansal ürünlerin olduğu da bilinmektedir İnsan sindirim sistemi otoburlara dabenzememektedir Bu nedenle insan omnivaröz yani hem etobur hemde otobur olarak kabul edilmektedir Aslında etobur olarakbilinen pekçok hayvanın da dönem dönem bitkileri yediği bilinen bir gerçektir Öte yandan otobur hayvanların hayvansalgıda tükettiği pek görülmemiştir Vejeteryan sözcüğü ilk kez 1847 yılında İngiltere'de Joseph Brotherton tarafından kullanılmıştır Genel kanınınaksine İngilizce'de sebze anlamına gelen "vegetable" sözcüğünden gelmez Vejeteryan sözcüğünün kökeniLatince taze ve hayat dolu anlamına gelen "vegatus" sözcüğünden gelmektedir 1847 yılından önce et yemeyen kişiler bilinen en eski vejeteryan olan antik Yunan bilim adamı Pisagor'a ithafen Pisagorian olarak tanımlanmaktaydı Tanımlar Vejeteryanlık içinde pekçok alt grubu barındıran bir tarzdır Hayvansal gıda yememe eğilimi ne kadar katı isepotansiyel sağlık riskleri de o derece yükseketir Semi-vejeteryan: Dietinde hayvansal gıda olarak sadece balık, kümes hayvanları, yumurta ve mandıra ürünleri bulunur ![]() Lakto-ovo vejeteryan: Sadece mandıra ürünleri ve yumurta bulunur ![]() Lakto vejeteryan : Sadece mandıra ürünleri bulunur Ovo vejeteryan : Sadece yumurta bulunur ![]() Vejan : Katı vejeteryan: Sadece bitkisel gıdalarla beslenir Her türlü hayvansal gıdareddedilir Pescetarian : Sadece balık bulunur Frutarian: Vejan ile aynıdır ancak sadece bitkilerin öldürülmesini gerektirmeyen besinleri yer Örneğin elma bitkiyi öldürmedenkoparılabilir ama örneğin havuç yenemez ![]() Neden vejeteryan olunur? Bunun pekçok değişik nedeni vardır En sık karşılaşılanneden basitçe kişinin et sevmemesidir Et yağlı ve sindirimizor bir besin maddesidir Özellikle kırmızı etin sağlıkaçısından zararlı olabileceği bilinmektedir Bu nedenle bazıkişiler et yememeyi tercih ederler ![]() Vejeteryanlığın altında yatan temel neden ise filozofiktir Başka bir canlının hayatına son verme fikrivejeteryanlara korkunç gelmekte ve bu nedenle başka bir canlının öldürülmesinden duydukları rahatsızlık nedeni ile vejeteryan olmaktadırlar Bunun en üç örneğifrutarianizmdir Bir diğer neden ise dini inançlardır Bu özellikle uzakdoğu dinlerinde belirgindir Eski dönemlerde hayvanın sütüile uzun süre büyük insan popülasyonlarının beslenebilmesi ve kısa süreli beslenme sağlayan eti nedeni ile bu kaynakların tükenmesi korkusu bu alışkanlığın temelidir ![]() Hamilelik ve vejeteryan diet Hamilelik enerji ve protein başta olmak üzere vücudun besin gereksinimlerinin arttığı bir dönemdir Hamileliktevejeteryan beslenme şeklinin hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır En önemli olumlu etkisi bu tür beslenme şeklininyüksek oranda fiber (lif) içermesidir Yüksek lif kabızlıkbaşta olmak üzere hamilelikte sık karşılaşılan bazı sindirim sistemi sorunlarının daha hafif seyretmesini sağlar ![]() Vejeteryan beslenme şekli daha az kalori ve yağ içerdiği için kilo kontrolü daha kolay olur ![]() Protein Proteinler tüm organizmaların temel yapıtaşlarından biridir ![]() Proteinler amino asit adı verilen birimlerden oluşur Doğada20 tür aminoasit vardır Bunlardan bir kısmı vücuttaüretilebilirken esansiyel amino asitler adı verilen diğerleri üretilemez ve dışarıdan alınması gerekir Hayvansalproteinler tüm amino asitleri içerdikleri için "tam proteinler" olarak adandırılırken bitkisel proteinler "tam olmayan" proteinlerdir Bunun tek istisnasısoyadır Ancak 2000 yılında yapılan bir araştırma soyaağrılıklı vejeteryan beslenen kadınların erkek bebeklerinde hipospadias adı verilen ve idrar yapılan deliğin ***** ucunda değil de yanlarda olduğu bir anomalinin 5 kat fazla görüldüğünü ortaya koymuştur Yeterli protein almak için et yemek şart değildir Süt vesüt ürünleri ile yumurta tüketilmesi gerekli olan proteinleri sağlar ![]() Demir Demir hamilelikte gereksinimi artan temel minerallerden biridir ![]() Demirin ana kaynağı et, balık ve kümes hayvanlarıdır Bununyanısıra bazı sebzeler de demir içerir ancak bunlarda bulunan demir fomunun emilimi düşük olduğundan biyoyararlılığı son derece düşüktür ![]() Kalsiyum Hamilelikte kritik öneme sahip minerallerden bir diğeri de kalsiyumdur Bebeğin kemik ve diş gelişimi için gereklidir![]() Kalsiyum temel olarak süt ve süt ürünlerinden alınır Laktoovo vejeteryanların hamilelikteki kalsiyum alımı dietlerinde et bulunduranlara yakındır ![]() D Vitamini Bu vitamin kalsiyumun emilimi için gereklidir Vücuttagüneş ışığı yardımıyla üretilir Pekçok süt ürüni Dvatimini ile zenginleştirilmiştir Folik asit Vejeteryan beslenme şeklinin hamilelikteki önemli yararlarından birisi de yüksek oranda folik asit içermesidir ![]() Folik asit bebeğin sinir sistemi gelişimi açısından son derece önemlidir Pekçok yeşil sebze yüksek miktarlarda folikasit içerir B12 vitamini Bu vitamin hücre bölünmesi ve protein sentezi için gereklidir Bitkilerde bulunmaz sadece hayvanlarda vardır![]() Yumurta ve süt ile yeterli miktarlarda alınabilir ![]() Çinko Çinko eksikliğinin doğumda komplikasyonlarının olasılığını arttırdığı bilinmeketedir Yapılan bazıçalışmalarda vejeteryan hamilelerde çinko düzeylerinin daha düşük olduğu gösterilmiştir Bitkisel kökenli besinmaddelerinde de bulunmakla birlikte hayvansal gıdalardaki çinko daha etkili şekilde emilmektedir ![]() Sonuç Vejeteryanlik dikatli planlandığı taktirde hamile bir kadın ve bebeği için yüksek risk taşımaz Ancak buradavejeteryanlığın alt grupları oldukça önem kazanmaktadır ![]() Organizmanın sağlıklı işleyebilmesi için hayvansal kökenli besin maddelerine de gerek vardır Vejan ya da frutarianbeslenme şekli insanlar için uygun olmadığı gibi hamilelerin de kesinlikle kaçınması gereken bir alışkanlıktır Laktoovo vejeteryanizm ya da semi vejeteryanizm beraberinde dışarıdan verilen vitamin ve mineraller ile hamilelikte devam ettirilebilir [/b] Hamilelikte beslenme Folik Asit Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
|
|