Havale (Konvulziyon)

HAVALE (KONVULZİYON)
Havale terimi genellikle çocukluk çağı için kullanılır Erişkinlerde bu bozukluk ise epilepsi olarak adlandırılır Çırpınma, kasılma ile görülen krizler â??konvulziyon (havale)â? olarak ifade edilir Bu tür belirti vermeyenlereâ??nöbetâ? denmektedir İnsanların %4-5 â??i yaşamları boyunca bir kez konvulziyon geçirir En sık görüldüğü yaşlar hayatın ilk 5 yılıdırAni-geçici-bulgusuz konvulziyonlar veya tekrarlayıcı konvulziyonlar (epilepsi) olmak üzere 2 türdür1)Ani-geçici konvulziyonlar: Febril(ateş nedenli) konvulziyonlarAltı ay ile 2 yaş arasındaki bebeklerde, ateşten kaynaklanan havaleye oldukça sık rastlanır Herhangi bir ateşlihastalık sırasında, bebek havale geçirme riski taşır Çünkü çocuğun 6 ay â?" 2 yaş arasında sinir sistemi henüztamamen olgunlaşmamıştır ve çok hassastır Havalenin tekrarlama şansı fazladır, teorik olarak, her ateş yükselişi havaleye yol açabilir Ama ateşin çokhızlı yükselmesi en önemli faktördür Burada aileden gelen bir eğilim de söz konusu olabilir

Havalenin belirtileri : Çocuk aniden sararır, bilincini kaybeder vücudu katılaşır, gözleri döner, kol ve bacaklardave yüzde sarsıntılar olur Birkaç dakika sonra kriz biter, çocuk sesli olarak nefes alır, gevşer ve uyur Çoğuzaman kriz, hafif bir sertleşme, birkaç sarsılma, güçsüz kalıp yere düşme, çok kısa süren bir bilinçsizlik şeklindeortaya çıkar ve havale geçirdiğini anlamak mümkün olamaz Bu hafif krizlerde, gözlerin devrilmesi çocuğun bilincini kaybettiğinin kanıtıdır Havalenin görünüşü korkuvericidir ama tehlikeli değildir Havale geçiren bir çocuğun ateşini düşürmek gerekir Üstündeki örtülerkaldırılmalı , 10 dakikalık bir ılık banyo yaptırılmalı, gerekirse banyo birkaç defa tekrarlanmalıdır, buz torbasıkoymak, ıslak havluya sarmak da işe yarayacak çözümler Parasetamol veya aspirin gibi ateş düşürücüler dekullanılabilir Doktor gelince eksik yapılmış bir şey varsa tamamlar, kriz atlatılmamışsa gereken ilaçları verir Kriz geçtiktensonra, doktor çocuğu genellikle hastaneye kaldırır, çünkü bazı tahliller yapılması gerekir Bu tahlillerde ateşin sebebi aranır Çoğunlukla ateş rino farenjit veya grip gibi zararsız bir nedenden kaynaklanır ama bazen de çokciddi enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkmış olabilir (idrar yolu enfeksiyonu, menenjit vs)Havale geçiren bir çocukta, bunun bir daha tekrarlanmaması için önlemler alınmalıdır Ateşi çıktığı zaman,derhal yukarıda belirttiğimiz şekilde hareket edilmeli, ateşe karşı ilaç verilmelidir Buna bazen Valium da ilaveedilir (Ağızdan damla şeklinde 3 kere verilir) Doğru şekilde kullanıldığı zaman Valium tehlikesiz ve çok normalbir ilaçtır Bu konuda doktorunuza danışabilirsinizUzun süren, şiddetli bir kriz geçiren çocuklarda , ateş çıktığı zaman alınacak tedbirler yetersiz olabilir Doktorböyle durumlarda çocuğa 1 sene kadar sürecek bir tedavi verebilir Bu 1 yaşından küçük olan ve 10-15 dakikalık krizler geçiren çocuklara veya ailesinde sara hastalığı bulunançocuklara uygulanır Havale krizinin çok korkutucu olması , çocuğun hastaneye kalkmasına bile neden olması aileleri çokendişelendirir Ama krizden sonra çocuk normal hayatına devam ederAteş nedenli havalelerin sadece %4 ünde kalıcı tekrarlayıcı konvulziyonlara yani epilepsiye dönüşüm sözkonusudur Böyle bir prognoz gösterebilecek olan ateş nedenli havalelerin ortaya çıkması için genelde şukriterler geçerlidir: Ailede epilepsi bulunması Daha önce geçirilmiş beyin lezyonu İlk havalenin 1 yaştan önce veya 4 yaştan sonra görülmesi Aynı enfeksiyon sırasında defalarca havale geçirilmesi Üçten fazla havale öyküsü Kalıcı EEG bulguları Yenidoğan konvulziyonlarıMetabolikAteşsiz havale çok daha az görülür ve anlamı çok değişiktir Birçok hastalık buna neden olabilir Kandaki şeker veyakalsiyum düşmesi gibi biyolojik nedenleri olabileceği gibi beyinde bir zedelenme olanağı da muhtemeldir Hiçbir nedenbulunmamışsa, bu havaleler sara hastalığı olarak kabul edilir2) Kronik tekrarlayıcı konvulziyonlar:SARA â?" EPİLEPSİHavaleye benzeyen krizlerin tekrarlanması ile ortaya çıkar Bu krizler, ateş yüzünden meydana gelenhavalelerin aksine, çocukta ateş yokken ortaya çıkar Bu krizlerde şeker düşmesi, kalsiyum eksikliği gibi biyolojiknedenler yoktur Önce organik, yani beyinde oluşmuş bir zedelenme var olup olmadığı aranır : Günümüzde MR(Manyetik Rezonans) veya diğer görüntüleme araçlarıyla bunlara cevap bulunabiliyorEğer saranın sebebi bulunamadıysa buna birincil epilepsi adı verilir Bu tip hastalar, normal insanlara nazarandaha kolay kasılıp kalabiliyorlar , bu onların yapısal bir sorunu olarak ortaya çıkıyor Sara krizleri çocuklarda çeşitli şekillerde görülebiliyor En çok görülen şekli tam epilepsi krizidir: Aniden çocukbilincini kaybeder, vücudu gerilerek kasılır, sonra sarsılmalar başlar ,gözler sabit ve devriktir, nefes tıkanırBirkaç saniye sonra kriz biter, hasta gürültülü bir biçimde nefes almaya başlar, çocuğun bütün kasları gevşer vebazen idrar kaçırır Sonra çocuk uyur ve uyandığı zaman krizi hakkında hiçbir şey hatırlamaz Yarım krizler ani kasılma veya gevşeme gözlerin devrilmesi, birkaç sarsıntı şeklinde olurSınırlı krizler ise yalnız yüzde kasılma yapar, bilinç yerindedir Çocuk konuşamaz ama duyar Birde uyuma veya uyanma anında geçirilen krizler vardır Yaşa göre de çeşitli krizler görülür Üç yaşında bebeklerde absans denilen birkaç saniyelik bilinç kaybı olur3-35 ay arasında â??fleksiyonlu spazmâ? denilen krizler ciddidir ve hemen tedavi gerektirir Sara krizi geçiren çocuk tabi ki doktor kontrolü altında olacaktır Ama şunu da bilmek gerekir ki artıkçocuklarda görülen sara , insanı hayat boyu ilaç almaya mahkum eden tedavisi olamayan bir hastalık olmaktançıkmıştır Bazı vakalar hem zararsız, hem de geçici bile olabilir Bazı şekilleri ciddidir ve ilerleyicidir Tedavi yolu ile dengelenmesi zor olduğu için bu işin uzmanı olan doktorlartarafından takip edilmeleri gerekir Üç yıl boyunca kriz görülmezse, doktor, yavaş yavaş ilaçları keser Tedaviboyunca ilaçlar bir gün dahi aksatılmamalıdır ve doktorun onayı olmadan katiyen kesilmemelidir Bazı krizler sürekli ışıktan kaynaklanır (TV ekranı, video oyunları, bilgisayar gibi) Bu çocuklara çok düzenli biryaşan kurmak gerekir, özellikle uykusuz kalmamasına dikkat edilmelidir Bunun yanında çocuk normal bir okulhayatı sürdürmelidir, aşırı koruma altına alınmamalıdır Kendi yaşıtları ile normal sınıflarda okutulmalıdır Bazızor durumlarda çocuk ve ailesinin psikolojik destek alması gerekebilir Çocuk normal oyun ve spor aktivitelerinekatılabilir Kontrol altında olmak şartıyla yüzme sporu da yapabilirÇoğunlukla epileptik çocuklar , duygusal ve psikomotor açıdan normal ve uyumlu bir şekilde gelişirler

Kaynak: Bebek