Diş Fırçaları...

Mikrobiyal dental plağın kaldırılmasında kullanılan en etkin yöntem mekanik temizliktirBunun için diş fırçası ve yardımcı araçlar olan diş ipi ve dişler arası fırçası kullanılır

• Plağın uzaklaştırılması her hastanın kendi sorumluluğundadırDiş hekimi bu uygulamaları öğretmek ve kontrol etmek zorundadır

• Genel olarak plağın uzaklaştırılması hasta dişetleri için tedavi edici,sağlıklı dişler için koruyucu,diş çürüğü açısından ise ana sorumlu plağın ortadan kaldırılması çürük önleyici ve hızını düşürücü girişimler olarak özetlenebilir

İlk diş fırçası 1600 yıllarında Çin’de ortaya çıkmış,1857’de ABD’ de patent alınmıştırO günden bu güne kadar diş fırçalarında büyük değişiklikler olmamıştırDiş fırçalarındaki değişim genellikle boyutlarında,şekillerinde,kıll arın dizilişlerinde ve kılların sertliğinde olmaktadır

• Amerikan Diş Hekimleri Birliği (ADA) kabul edilebilir diş fırçası boyutlarını şu şekilde bildirmiştir25,4-31,8 mm uzunluğunda 7,9-9,5 mm genişliğinde,2-4 sıra kıl demetleri ve her sırada 5-12 demet olmalıdır

• Diş fırçası dişlerin hepsine ve her yüzeyine ulaşabilir ve temizleyebilir olmalıdırDeğişik üretici firmalar diş fırçalamada yaptıkları modifikasyonlar ile kendi ürünlerinin daha iyi olduğunu ileri sürmektedirlerAncak yapılan araştırmalarda birbirlerine üstünlük gösterdikleri saptanamamıştır

• Bir diş fırçasının kullanıcı kişi tarafından kolay kullanılması ve iyi temizliyor olması tercih edilmesi için en önemli faktördürFırçalamanın etkinliği kullanıcının uygulamalarına direkt bağlıdır

• Diş fırçalarında iki tür kıl kullanılırDomuz kılı ve genelde kullanılan naylondan yapılmış suni kıllardırTemizlik özellikleri benzer olmasına karşın naylon kıllar;homojenliği ,kıl ölçülerinin aynı olması,elastikiyetleri,kırılma ya karşı dayanıklı olması nedeniyle daha çok tercih edilip kullanılmaktadır Doğal kıllar ortalarındaki kanal nedeniyle kontaminasyona,kırılmaya müsaittir ve elastikiyetlerini kaybettikten sonra pek kullanılmazlar

• Çok kıllı demetli diş fırçaları kullananlarda az kıllı olan diş fırçalarına göre daha fazla temizlik etkinliği gösterir
• Uçları yuvarlatılmış kıllar,düz kesimli kıllara göre dişetinde daha az zedeleme yaparen uygun kıl sertliği konusu halen tartışmalıdır
• Kıl sertliği;kılın çapı ve uzunluğu ile orantılıdır
• Diş fırçalarında genelde kullanılan kılların çapı
• Yumuşak kıllar için 0,2 mm
• Orta sertlikte kıllar için 0,3 mm
• Sert kıllar için 0,4 mm civarındadır

• Bass (1948) tarafından yapılan tanımlama genelde kabul görmüştür

• Bass;düz saplı,0,2 mm saplı ve 10,3 mm uzunluğunda naylon kıllı,kıl uçları yuvarlatılmış üç sıralı kıl demeti,her sırada eşit aralıkta dizilmiş 6 kıl demeti olan her demette 80-86 kıl olan bir fırça önermektedir
• Çocuklar için;daha küçük başlı,daha ince kıl çaplı (0,1 mm) ve daha kısa kıllı (8,7 mm) olanları kullanılmalıdır

• Sert ve yumuşak kıllı fırçaların kullanımı arasında anlamlı bir fark bulunamazkenSert kıllı fırça ile fırçalama dişeti irritasyonları ve diş sert dokusunda aşınmaya sebebiyet verebilirYumuşak

olanlar daha elastik olduğu için daha fazla temizlik yapma yeteneği olması,dişler arasına daha kolay girmesi ile daha başarılı bir temizlik yapabilir

Çok sert fırçalama

Dişeti çekilmesine
Kolelerde kama şeklinde defektlere
Dişetinde ülserlere neden olabilir

• Diş fırçalamanın etkinliğinin devamı için dişler düzenli olarak fırçalnmalı ve 3 ay sonra diş fırçası değiştirilmelidir

• Eğer 1 hafta sonunda kıllar eğilmişse çok sert ve kaba bir diş fırçalama yapılıyor demektirKıllar 6 ay sonra hala düz ise çok baskısız fırçalandığı ya da her gün fırçalanmadığı düşünülürBu nedenle diş fırçasının değiştirilme zamanını gösteren fırçalar geliştirilmiştirBunlar faydalıdır

• Fırça sapı ile başı arasında belli açı olan fırçalar azı dişlerinin lingual yüzeylerini daha kolay temizleyebilir

• Elektrikli diş fırçaları ilk kez 1939 yılında ortaya çıkmıştırFırça başlarının hareketi çok çeşitlidir İleri-geri dairesel,eliptik gibidirBurada önemli olan kişinin fırçayı diş-dişeti üzerinde doğru konumlandırılmasıdır

• El becrisi düşük olanlar

• Küçük çocuklar

• Özürlü kişiler

• Ortodontik aparey taşıyanlara önerilebilir

• Fırça,diş yüzeyi ve dişeti üzerine yerleştirilirDaha sonra fırça 45° eğilerek orta derecede basınç yaparak fırçayı yeniden oynatmadan küçük dairesel ve titreşim hareketler aynı anda yapılırHer bölge için 10 kez tekrarlanırOklüzal yüzler diş dizisi boyunca fırçalanırİç yüzler bukkal bölge gibi olmalıÖn dişlerin iç yüzeylerinin fırçalanmasında fırça dik tutularak fırçalanırfırçalama bittikten sonra ağız bol suyla çalkalanır

• Fırçalama hiçbir zaman ideal olarak tam bir temizlik sağlamazDiş ipi ve dişler arası fırça ilavesi ile ancak tam bir temizlik yapılabilir

• Ağız durumu

• Diş durumu

• Alışkanlıklar

• El becerisine göre önerilmelidir


Dt Aslı ÇOBAN Diş Hekimliği