Güneydoğu Anadolu Bölgesi

Güneydoğu Toroslar’ın güneyinde yer alır Batıda Akdeniz , Kuzeyde ve Doğuda Doğu Anadolu, güneyde Suriye ile komşudur
DAĞLARI: Bölgenin kuzeyinde Güneydoğu Torosları uzanır Karacadağ, Mazo Dağı ve Mardin Eşiği diğer dağlarıdır
OVALARI: Altınbaşak, Suruç, Viranşehir ve Ceylanpınar’dır
PALTOLARI: Antep, Urfa, Adıyaman ve Diyarbakır Platolarıdır
AKARSULARI: En önemli akarsuları Fırat ve Dicle’dir
İKLİMİ: Ülkemizde yağışın en az düştüğü İçanadolu’dan fazladır Buna rağmen kuraklı daha fazla yaşanır Bunun nedeni buharlaşmanın fazla olmasıdır Bölgede yağış batıdan doğuya ve güneyden kuzeye doğru artar Bu artışın nedeni yükseltidir
BİTKİ ÖRTÜSÜ: Bölgenin büyük bir bölümünde bitki örtüsü bozkırdır
NÜFUS VE YERLEŞME: Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir Nüfusun yoğun olduğu yerler Antep Yöresi, Torosların güney etekleri ve akarsu boylarıdır
TARIM VE HAYVANCILIK: Ekili-dikili alan sıralamasında 4 sırada yer alan bölgede tarımın en büyük sorunu sulama ve kuraklıktır GAP’la sulama sorunu çözüldüğünde bölgeden elde edilen tarımsal ürün miktarı artacaktır
Bölgede tarımı en çok yapılan ürünler şunlardır: Antepfıstığı, üzüm, pamuk, karpuz, kırmızı mercimek, buğday, arpa, susam ve nohuttur
YER ALTI KAYNAKLARI: Yer altı kaynakları içinde en önemlisi petroldür Petrolün tam¤¤¤¤¤ yakını bu bölgeden çıkarılır Doğalgaz, linyit ve fosfat diğer yer altı kaynaklarıdır
SANAYİ: Bölgede sanayi gelişmemiştir Başlıca sanayi tesisleri petrol arıtma, çimento, yem, gıda ve dokumadır GAP’la birlikte tarıma dayalı sanayinin gelişme göstermesi beklenmektedir
TURİSTİK YERLER: Urfa Balıklı Göl, Adıyaman Nemrut Dağı, Hasankeyf


HASANKEYF


BALIKLI GÖL



Güneydoğu Anadolu Bölgesı'nin Genel Özelikleri:
1 Bölgeler arasında en küçük yüzölçüme (% 7,5) ve en az toplam nüfusa sahiptir
2 En yüksek yaz sıcaklıklarına bu bölgede rastlanır Bunda güneyden gelen sıcak hava akımları etkilidir
3 En az ormanlık alana sahiptir (% 3)
4 Türkiye'de petrolun büyük bölümü ve Fosfat'ın çoğu bu bölgedan sağlanır
5 En fazla kırmızı mercimek, antep fıstığı ve su¬sam bu bölgeden elde edilir
6 Buharlaşmanın fazla olmasından dolayı en kurak bölgemizdir
7 Bitkiler en fazla suya bu bölgede ihtiyaç duyarlar
8 En az bulutlu günler bu bölgede görülür
9 Bölgede doğal göl yoktur
10 Yıllık sıcaklık ortalaması 14 -16°C,
En sıcak ay ortalaması 30 - 32°C,
En soğuk ay ortalaması 3-5°C
11 Yıllık yağış miktarı 400 - 500 mm civarında olup yağışın mevsimlere dağılışı şu şekildedir:

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biri olan bölge, Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar Yüz ölçümü ve nüfusuyla Türkiye'nin en küçük bölgesidir Bölgede etli ve baharatlı yiyeceklere sahip olan zengin bir mutfak kültürüne sahiptir


Güneydoğu Anadolu Bölgesi İlleri

* Adıyaman
* Batman
* Diyarbakır
* Gaziantep
* Mardin
* Siirt
* Şanlıurfa


Yeryüzü Şekilleri

Yer şekilleri sade olan bölgede yükseltisi fazla olmayan ova ve platolar geniş yer kaplar

Bölgenin kuzey kesiminde Toros dağ sırasının güney yamaçları uzanır Burada asıl Toroslar ile onun önünde ikinci bir kıvrımlı dağ kuşağı uzanır Bölgenin ortasında 1938 m yükseltiye sahip sönmüş Karacadağ Volkanı yer alır Bölgenin batısında ise Gaziantep Platosu üzerinde yükselen Kartal Dağları önemli yükseklik oluşturur

Karadağ’ın batısında Altınbaşak (Harran), Ceylanpınar ve Birecik ovaları yer alır Dicle nehri ve kollarının toplandığı Diyarbakır Havzası’nda fazla geniş olmayan ancak çok verimli bir ovaya geçilir

Karacadağ’ın batısındaki Şanlıurfa, Gaziantep, Adıyaman platoları Fırat ve kolları tarafından derin bir şekilde yarılmıştır Karacadağ’ın doğusu ise daha engebeli bir yapı gösterir Bu bölümün güneyinde Mardin-Midyat Eşiği yer alır

Bölgenin iki önemli akarsuyundan biri olan Fırat, kaynağını Doğu Anadolu Bölgesi’nden alır Bölgede ise Toroslar’dan gelen Kahta ve Karadağ’dan gelen küçük akarsularla beslenir Güneydoğu Toroslar’ın güneye bakan yamaçlarından birçok kol halinde çıkan Dicle Nehri ise bölgenin diğer önemli akarsuyudur Her iki akarsu da Basra Körfezi’ne sularını boşaltır

Bölgede doğal oluşumlu göl yoktur Ancak Fırat ve Dicle üzerinde kurulmuş baraj gölleri bulunmaktadır Bölgenin ve ülkenin en büyük baraj gölü olan Atatürk Barajı bu bölge sınırları içindedir

İklim

Denizden uzak olduğu için sıcaklık bakımından karasal iklim özellikleri görülür Kışlar oldukça soğuk olup, en çok yağış bu mevsimde düşer Yaz mevsimi ise enlemin, karasallığın ve güneyden esen çöl rüzgarlarının etkisiyle çok sıcak ve kurak geçer Buharlaşma şiddeti çok fazla odluğundan yaz mevsiminin en kurak geçtiği bölgedir Ayrıca batıdaki Gaziantep Yöresi’nde belirgin olarak Akdeniz ikliminin ektileri görülür

Bitki Örtüsü

Bölgenin doğal bitki örtüsü bozkırdır İç Anadolu bozkırlarına göre çok fakirdir Bölgede antropojen bozkırlar da geniş yer kaplamaktadır Ormanların en az alan kapladığı bölge olan Güneydoğu Anadolu’da mevcut ormanların büyük bölümü de tahrip edilmiştir Toros Dağları eteklerinde görülebilen ormanlar ise kuraklık nedeniyle çok zayıftır Dicle Nehri boylarında yer yer kavak ve söğüt toplulukları görülür

Nüfus

Nüfusu en az olan bölgemizdir Ancak doğum oranının yüksek, yüzölçümünün küçük olması nüfus yoğunluğunun fazla olmasına neden olmuştur Orta Fırat Bölümü ve özellikle Gaziantep Yöresi yoğun nüfuslanmıştır Yağışın azaldığı düzlüklerde nüfus azalır Bölgede ekonomik gelişmenin yavaş olması, terör olayları gibi nedenlerden dolayı göç veren bir bölgedir Ayrıca mevsimlik işçi göçleri de olmaktadır

Turizm

Doğal güzellikleri ve tarihi zenginliğine karşın bölge turizm açısından yeterince gelişememiştir Adıyaman’daki Nemrut Dağı’nda bulunan Komagene krallığına ait mezarlar ve çeşitli anıtlar adeta açık hava müzesi durumundadır Şanlıurfa’daki Balıklı Göl halk tarafından kutsal sayılmakta, dinsel turizm için potansiyel oluşturmaktadır Diyarbakır’da bulunan Orta Çağ’a ait surlar, kuleler bölgedeki diğer turistik zenginliklerdir Ayrıca Gaziantep Yöresi’ndeki Karkamış ve Roma dönemine ait kalıntılar çok fazla turist çekmektedir