Esma-Ül Hüsna Zikri Ve Adabı :

[Esmâ-i Hüsnâ Zikri ve Adâbında A'râf sûresi 180 âyette, "O'na (Allâh'a) o isimlerle duâ edin " buyrulduğunu, bir hadîs-i şerîfde de “Allah Teâlâ'nın güzel isimlerini ezberleyip sonuna kadar sayanların cennetle müjdelendiği” ni belirtmiştir İşte bu Allah Teâlâ buyruğu ve Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem müjdesi, Esmâ-i Hüsnâ'nın tarîkat mensûbu olan veya olmayan bütün müslümanların dilinden düşürmedikleri zikri, yani virdi olmuştur Bu husus tarikatlarca daha sistemli ve tertipli hâle getirilmiştir Allah Teâlâ'yı zikretmek Kur'an-ı Kerim'de çeşitli yerlerde emredilmiştir Bu âyetlerden birisi şöyledir : "Ey mü'minler! Allâh'ı çok zikredin O'nu sabah akşam tesbîh edin "[1]
İşte Kur'an-ı Kerim'deki bu âyetler, müslümanlar arasında Allah Teâlâ'yı zikretmenin, bir ibâdet olarak müslümanlar arasında yayğınlaşmasına vesîle olmuştur Esmâ-i Hüsnâ zikri âyetlerin de işâretiyle zikir ibâdetin ayrılmaz bir unsurudur Zikri tarîkatlar bir sisteme bağlamışlardır Her tarîkatın kendi mensuplarına tavsiye ettiği bir zikir âdabı, usûlü ve sayısı vardır Bu, o tarîkatın virdi, yani belli zamanlarda, belli mikdarda tekrar edilerek okunan şeyler olarak kabul edilir Esmâ-i Hüsnâ zikri de bazı tarîkatların virdleri (evrâdı) arasındadır Mesela, Halvetiyye tarîkatında şu yedi Esmâ asıl kabul edilmiştir:
Kelime-i tevhîd, Allâh, Hû, Hak, Hayy, Kayyûm, Kahhâr
Şu beş isim de fürû' (ek, ilave) kabul edilmiştir:
Fettâh, Vâhid, Ehad, Samed, Allâh
Bu son beş isim, asıl kabul edilenlere ilâve edilir[2]
Esma-i Hüsnâ hakkında birçok eserler telif edilmiş ve yazılmıştır Niyâzî-i Mısrî kaddese’llâhü sırrahu’l azîzin Şerhu'l-Esmâi'l-Hüsnâ Risâlesi de bulunmaktadır Bu eserlere örnek olarak İbn-i Îsâ'nın[3] Esmâ-i Hüsnâ Şerhi isimli eserinde [4] esmâ zikrine başlamadan önce şartların bulunduğu ve bunlar için şartların olduğu ve yerine getirilmesini tavsiye etmektedir Ondan sonra zikre başlanabilecektir O, eserinde her ismin hangi vakitte ve kaç adet zikredilmesi gerektiğini de, genellikle son beyitte belirtmiştir Buna göre her ismin zikredileceği vakit ve adet bellidir
İbn-i Îsâ'nın belirttiği bu vakitler yedi tânedir:
1 Güneş,
2 Müşteri (Jüpiter, Mars),
3 Zühre (Venüs, Çobanyıldızı),
4 Mirrîh (Merih),
5 Kamer (Ay)
6 Utârid (Merkür),
7 Zuhal (Satürn)

Görüldüğü gibi, Allah Teâlâ'nın isimlerinin zikredileceği vakitler bazı gezegenlerin isimleriyle anılmaktadır İbn-i Îsâ, eserinde [5], şema hâlinde, bu vakitlerin hangi günün hangi kısmına isâbet ettiğini takdîm etmiştir Günün bu kısımları da şunlardır:
1 Sabah,
2 Kuşluk,
3, Zevâl (Güneşin tam tepe noktaya ulaştığı ân),
4 Öğle, 5 Mâ-beyn (Öğle ile ikindei arası),
6 İkindi,
7 Akşam
İsimlerin zikredileceği vakitler, her günün bu kısımlarından farklı birine isâbet etmektedir Onların isâbet ettiği, günün bu kısımları da şunlardır:


ESMÂ-ÜL HÜSNÂ



Güneş : Pazartesi, mâ-beyn ; Salı, kuşluk ;Çarşamba, ikindi ; Perşembe, zevâl ; Cuma, akşam ; Cumartesi, öğle ;Pazar, sabah

Müşteri : Pazartesi, zevâl ; Salı, akşam ; Çarşamba, öğle ; Perşembe, sabah ; Cuma, mâ-beyn ; Cumartesi, kuşluk ; Pazar, ikindi

Zühre : Pazartesi, ikindi ; Salı, zevâl ; Çarşamba, akşam ; Perşembe, öğle; Cuma, sabah ; Cumartesi, mâ-beyn ; Pazar, kuşluk

Mirrîh : Pazartesi, öğle ; Salı, sabah ; Çarşamba, mâ-beyn ; Perşembe, kuşluk ; Cuma, ikindi ; Cumartesi, zevâl ; Pazar, akşam

Kamer : Pazartesi, sabah ; Salı, mâ-beyn ; Çarşamba, kuşluk ; Perşembe, ikindi ; Cuma, zevâl ; Cumartesi, akşam ; Pazar, öğle

Utârid : Pazartesi, akşam ; Salı, öğle ; Çarşamba, sabah ; Perşembe, mâ-beyn ; Cuma, kuşluk ; Cumartesi, ikindi ; Pazar, zevâl

Zuhal : Pazartesi, kuşluk ; Salı, ikindi ; Çarşamba, zevâl ; Perşembe, akşam ; Cuma, öğle ; Cumartesi, sabah ; Pazar, mâ-beyn

Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ'da belirtilen üsûle göre bu vakitlerde okunacak isimler ve adetleri şunlardır :
Güneş : 1 Allâh (66), 2 er-Rahmân (298), 3 er-Rahîm (386), 4 el-Melik (90), 5 es-Selâm (131), 6 el-Hâlık (731), 7 el-Bârî (204), 8 el-Bâsıt (72) 9 er-Râfi‘ (351), 10 el-Muizz (117), 11 el-Basîr (300), 12 el-Hakem (68), 13 el-Adl (104), 14 el-Gafûr (1286), 15 el-Aliyy (110), 16 el-Hafîz (998), 17 el-Mukît (550), 18 el-Celîl (73), 19 el-Bâis (573) 20 el-Muhsî (148), 21 el-Hayy (18), 22 el-Kâdir (305), 23 el- Muktedir (744), 24 el-Evvel (37), 25 el-Vâlî (47), 26 el-Afüvv (156), 27 Zü'l-Celâli ve'l-İkrâm (1100), 28 el-Ganî (1060), 29 el-Mâni‘ (161), 30 en-Nûr (256), 31 el-Hâdî (20), 32 el-Bâkî (113), 33 er-Reşîd (514), 34 es-Sabûr (298)

Müşterî : 1 el-Kuddûs (170), 2 el-Müheymin (145), 3 el-Mütekebbir (662), 4 el-Kahhâr (306), 5 el-Alîm (150), 6 el-Kâbız (903), 7 es-Semî‘ (180), 8 el-Kebîr (231), 9 el-Müşterî (55), 10 eş-Şehîd (319), 11 el-Hamîd (62), 12 el-Mübdî (56), 13 el-Kayyûm (156), 14 es-Samed (134), 15 et-Tevvâb (409), 16 el- Muksıt (219), 17 el-Câmi‘ (114), 18 el-Bedî‘ (86)

Zühre : 1 el-Mü'min (136), 2 el-Gaffâr (1281), 3 el-Vehhâb (14), 4 er-Rezzâk (308), 5 el-Latîf (129), 6 eş-Şekûr (526), 7 el-Hasîb (80), 8 el-Kerîm (270), 9 er-Rakîb (312), 10 el-Mecîd (57), 11 el- Vekîl (66), 12 el-Metîn (500), 13 el-Muhyî (68), 14 el-Mâcid (48), 15 el-Birr (202), 16 el-Muğnî (1100), 17 el-Vâris (707)

Mirrîh : 1 el-Azîz (94), 2 el-Cebbâr (206), 3 el-Müzill (770), 4 el-Kavî (110), 5 el-Velî (46), 6 el- Mümît (490), 7 el-Vâhid (19), 8 el-Ehad (13), 9 el-Âhir (801), 9 el-Müntakim (630), 10 ed-Dârr (1001)

Kamer : 1 el-Mûsavvir (336), 2 el-Habîr (812), 3 el-Vâsi‘ (137), 4 el-Hakîm (78), 5 el-Vedûd (20), 6 el-Bâtın (62)

Utârid : 1 el-Fettâh (489), 2 el-Azîm (1020), 3 el-Muîd (124), 4 er-Raûf (286), 5 Mâlikü'l-Mülk (212)

Zuhal : 1 el-Hâfız (1481), 2 el-Halîm (88), 3 el-Vâcid (14), 4 el-Mukaddim (184), 5 el-Muahhir (184), 6 ez-Zâhir (1106), 7 el-Müteâl (551), 8 el-Nâfi‘ (201)] [6]

Alıntıdır