Bunama...

Zihinsel, gücün yitirilmesi Frengi, alkolizm, uyuşturucu kullanımı vb gibi dışsal nedenlerden ileri gelebileceği gibi yaşlılıktan ve damarların tıkanmasından da ileri gelebilir Gençlerdeki biçimine erken bunama yaşlılardaki biçimine yaşlılık bunaması denir


1850 yılında Morel Klinik İncelemeler adlı kitabında, akıl hastahanelerirde yatan birçok genç hastanın yaşlı bunaklar gibi durgunluk, ilgisizlik, isteksizlik gösterdiklerine dikkati çekmiş, yaşlı bunaması olduğu gibi genç bunaması olabileceğini yazmıştır Ancak Morel'in tanımladığı tablo ve erken bunama kavramı, XIX yüzyılın sonlarına kadar kullanılmamıştır 1893-1898 yılları arasında Kraepelin, Kahlbaum'un tanımladığı katatoni ve Hecker'in tanımladığı hebefreni tablolarıyla kendisinin gözlediği basit ve paranoid tabloları birleştirerek, özellikle genç yaşta başlayan bir akıl hastalığı tanımlamış ve bu hastalığa ilk kez Morel'in kullandığı erken bunama adını vermiştir


Kraepelin'in kanısına göre, erken bunama gençlik çağında ortaya çıkan, basit, hebefreni katatoni ve paranoid tablolar biçiminde görülen bir tablodan diğerine dönüşen ve ruhsal çöküntüyle sonlanan, ilerleyici ve uzun süreli bir akıl hastalığıdır Kaepelin hastalığın nedeni olarak cinsel salgı bezlerinden kaynaklanan iç zehirlenme olasılığı üzerinde durmuş, genç yaşta olmasını ve hastalarda görülen iç salgı bozukluklarını da kanıt olarak ileri sürmüştür Zamanla Kraepelin'in erken bunama kavramı çok değişmiş, ancak gerek erken bunamanın, gerekse şizofreninin içten ya da dıştan gelen bir zehirlenme olabileceği görüşü etkisini sürdürmüştür


Kraepelin'in tanımladığı erken bunama hastalığında sözkonusu ettiği ruhsal çöküntünün, ilerleyici ve uzun süreli gelişmenin bütün vakalar için geçerli olmadığı görülerek, erken bunama ölçütlerine uymayan birçok vaka bulunduğu saptanmış, 1905-1908 yılları arasında Bleuler şizofreniyi tanımlamıştır Şizofreni ruhsal karışıklık, yarıklık anlamına gelir" Şizofreni, usyarılım deyimiyle özleştirilmiştir


Bellek yitimi ve bilinç bulanıklığıyla ortaya çıkar Özellikle yakın geçmişle ilgili bellek yitimi dikkati çeker Hasta günlük yaşamı içinde yer alan kişileri, nesneleri, olayları anımsayamaz Algı, düşünce ve duygulanım bozulmuştur Zamanla bütün zihinsel ve duygusal davranışlar bozulur, karışır ve çöker İlerleyici bir hastalıktır"


Zeka geriliklerinde bir gelişim durması, yani gelişimin belli bir düzey4en öteye ilerlememesi anlaşılırken, bunamada bir gerileme sözkonusudur Bunamadaki yıkım, kişinin bütün yetenekleri için aynı zamanda ve aynı düzeyde olmaz ve bu ayrıcalıklara göre de yıkımın tipi ile derecesi saptanabilir Normal insanlarda da yaşlanmayla birlikte zeka ve yeteneklerde bir gerileme olduğu ve bunun bir fizyolojik olay sayıldığını söylemiştik Bu bakımdan herhangi bir yaşlı insanda bunama olduğunu söylemek için, yaşıyla göreceli olarak yeteneklerindeki azalmanın ne kadarının normal, fizyolojik bir yıkılmaya bağlı olduğunu hesaplayıp, bunama derecesi ona göre kararlaştırılır


Yaşlılarda sözel yeteneklerin eylemsel yeteneklerden daha geç bozulduğu bilinmektedir Bu bakımdan yaşlı bir kısanda sözel test ile eylemsel test arasında farklılık onun fizyolojik yıkımını gösterir Bu bakımdan yaşlılıktaki yetenek yıkımını ölçmede şöyle bir formül kullanılır:


"Patolojik yıkım = psikometrik yıkım — Fizyolojik yıkım Yani o yaşlardaki normal denek grubunun sözel ve eylemsel testleri arasındaki fark o yaş için geçerli fizyolojik yıkımı gösterir Bunadığından kuşkulandığımız hastanın sözel ve eylemsel test sonuçları arasındaki fark onun psikometrik yıkımıdır ve bu yıkımdan fizyolojik yıkımı çıkardıktan sonra geriye kalan ölçü ise bize o hastadaki patolojik yıkımı gösterir"